Сугъарыу амалланы тийишлисича хайырланыргъа

Жыл башланнганлы  Къабарты-Малкъарда «Халкъла аралы кооперация  эм экспорт» миллет  эм  «Агропромышленный комплексни экспорту» регион проектлеге кёре,   эл мюлкге бёлюннген жерлени  1,6 минг гектарында сугъарылырча мадар этилгенди.  Тийишли ишле Прохладна, Май, Бахсан эм Урван районлада тамамланнгандыла.  Саулай алып айтханда, быйыл сугъаралгъан жерлени  6,5 минг гектаргъа жетдирир мурат этиледи.

- Аграпромышленный комплексни айнытыу жаны бла   мелиорация баш магъананы тутады. Битимчиликни   хали иги болса, аш-азыкъ,  жарашдыргъан  промышленность  эм малчылыкъ  бёлюмле  да тынгылы жалчытылынырыкъдыла.  Аны ангылап, арендаторла жауун эм тамычы халда  сугъаргъан системаланы  аслам  жерде  жарашдырыргъа кюрешедиле.

Бюгюнлюкде жерчиликде уруннганлагъа да къыралны жанындан ахшы себеплик этиледи. Алай бла былтыр  мелиорацияны айнытыугъа 122,3 миллон сом бёлюннгенди. Быйыл да 682 миллон сом берилликди,- деп билдиргенди КъМР-ни эл мюлк министри Хасан Сижажев.

Фото: мелиорация

Эт продукцияны чыгъарыу ёсгенди

Быйыл Къабарты-Малкъарда эт продукциядан этилген аберилени производствосу, былтыр бу заман бла тенглешдиргенде,  13 процентге  кёбейгенди. Сагъынылгъан кезиуде  1,365 минг тонна

сатылгъанды. Аны асламысы неда 1,32 минг тоннасы  юй къантлылагъа жетеди. Ызы бла тууар эм ууакъ малланы эти барады.   

Бусагъатда республикада этден ашарыкъла  жарашдырып юч уллу предприятие  бла  бир къауум гитче цехле кюрешедиле.

Фото: малчылыкъ

Тахта кёгетледен танг кесек жыйылгъанды

Былтыр Къабарты-Малкъарда тахта кёгетледен 453,7 минг тонна  тирлик жыйылгъанды. Ол буруннгу жыл бла тенглешдиргенде, 144 процентге кёпдю.

Сагъынылгъан кезиуде бахчалада 430 минг тонна  жыйлыгъанды неда буруннгу жылдан эсе 47,6 процентге кёп. Тирликни асламысы  неда 265 минг тоннасы томатлагъа жетеди. Андан сора да, нашаладан – 46,7,  жашил къудорудан – 30,6, хабустодан -27,3 минг тонна жыйылгъанды.

Арт жыллада тахта кёгетчиликде  ахшы ёсюм эсленеди. Орта эсеп бла алып айтханда,  бир гектардан 237,3 центнер чыгъады. Ол буруннгу жылдан 23,3 процентге кёпдю.

Эсге сала айтсакъ, быйыл аны аллында жылдача,  тахта кёгетле 16,8 минг гектар чакълы бирде  орнатыллыкъдыла.

=Къыралдан болушлукъ ахшы себепликди

Былтыр Къабарты-Малкъарда  агропромышленный комплексни айнытыргъа бюджетден 3 миллиард сом бёлюннгенди. Андан 2,4 миллиарды  битимчилик, малчылыкъ, мелиорация, аш-суу,  жарашдырыучу промышленность бёлюмлеге, гитче мюлклеге эм эл мюлк кооперациялагъа  берилгенди. Аны юсюнден бизге КъМР-ни Эл мюлк министерствосундан билдиргендиле.

Андан сора да, 0,553 миллион сом эл жерлени  комплекс халда айнытыугъа бёлюннгенди. Анга тогъуз элде, саулай алып айтханда,18,2 километрде он автомобиль жолгъа тынгылы ремонт этилгенди.   Ол санда Прохладна районда Благовещенка элде спорт комплекс жангыртылгъанды эм эки километрде таза суу баргъан быргъы алышындырылгъанды.  

Алай бла къыралны жанындан  болушлукъгъа  1101 заявитель  тийишли кёрюлгендиле. Аладан 801-ри  неда 72,8 проценти элчи фермер мюлкле бла энчи предпринимательледиле.  Эл мюлк организацияладан 283-сю неда 25,7 проценти алгъанды.

Дагъыда ахча къоллу болгъанланы санында эл мюлк эм хайырланыучу  кооперативле, илму эм билим бериу  учрежденияла, АПК – организацияла да бардыла. Барын да айтханда, 15 процентге жууукълашады. 

Сыра белгиси  бла чыгъарылады 

Бюгюнлюкде Къабарты-Малкъарда сыра этген беш предприятие  барды. Жыл башланнганлы ала 57,76 минг декалитр  чыгъаргъандыла.  Былтыр бу заман бла тенглешдиргенде, ол 111 процентге кёпдю. 

Эсге сала айтсакъ, быйыл биринчи апрельден башлап Россейде сыраны  эм спирти азыракъ болгъан  ичгилени  темир чыккырла  да чыгъаргъанлагъа,   борчлу халда  маркировка этилирча закон ишлеп башлагъанды. 

Республикада сыраны темир чыккырлагъа къуюп сатхан  юч предприятие да  регистрацияны заманында ётюп, продукцияларына маркировкала (кодла) салып тебирегендиле. 

Аны бла бирге,  быйыл 1 октябрьден башлап  мияладан  бла пластмассдан   шешалагъа къуйгъанла  да  кодла салыргъа керек боллукъдула. Бусагъатда  сагъынылгъан таралада сыраны юч предприятие чыгъарады.  Ала бу кюнледе окъуна маркировканы  жарашдырырча  жумушну тамамлап кюрешедиле. 

Маркировканы  баш магъанасы законсуз чыгъарылгъан продукциягъа чек салыргъа, аны бла налог тёлеп  ачыкъ ишлегенлеге  онг тапдырыргъады.  Алыучу сыраны «Честный знак» приложения бла женгил  тинталлыкъды.  Андан сора да, сагъынылгъан амал бла дарманланы, сют, тютюн, парфюм эм башха продукцияланы юсюнден да тюзюн билирча амал барды.