Бахчагъыз битимли болур ючюн

Жаз башы келгени бла  терек бачхада иш кёп болады. Аны себепли бусагъатда адамла бош заманларын зыраф этмей, тийишли жумушларын тындырадыла.  «Бюгюн кюн тийип тургъанлыкъгъа, тамбла къар жаууп да къалыр» неда «Бюгюн къар жаууп тургъанлыкъгъа, тамбла кюн тийип, къарын,бузун да эритип, жаз кюннге къайтарыргъа болур»,-деген сёзле сабий заманымдан бери да эсимдедиле.

Хауа алай тюрлене тургъаны ючюн бизни регионда, бютюнда арт заманлада терек бахчалагъа, сабанлагъа уллу къоранчла тюшедиле. Къыйын табийгъат болумлада алагъа не къадар аз хата жетер ючюн не этерге керекди?       Бу соруугъа жууап тапхан къыйынды, алай кёпжыллыкъ сынауладан аны  билгенле да бардыла. Терек бачхала бла эрттеден  кюрешгенлени айтыуларына кёре, терекле суулу жерде ёсе эселе, жылы кюнле келгенлей, аланы тёгереклерин къардан тазаларгъа керекди.  

Къургъакъ жерледе ёсе эселе, мылы сакъланыр ючюн , къарны аланы тёгереклерине  кюресе игиди. Тереклени бутакъларын къардан ариуларгъа керек болады, ауурлукъ этип сынмазча. Бутакълагъа къарны ауурлугъу жете эсе, тюбюнден чыпынла (тиреуле) салып, ёрге сюерге керек болады.

Жаз жылыу ургъанлай, чычханла, башха хаталы жаныуарчыкъла тереклени къабукъларын кемиредиле. Аланы тамырларына заран берлик къурт-къумурсхала биринчи «уянадыла». Ол себепден къуу, жараусуз бутакъларын кесип, аладан узагъыракъ кетеригиз.

Наныкъ, жилек салгъан жерлеригизни суу басып эсе, ырхычыкъла этип, суу бир жанына саркъырча этигиз. Алай болмаса, аланы тамырларын суу кюйдюрюб,битимсиз къалыргъа боллукъсуз.

Кёгет тереклени къуу болгъан бутакъларын да кетеригиз. Аны кибик аланы артыкъ, тапсыз ёсген бутакъларын да кесигиз. Бусагъатда тереклеригизни барын да кёк ташны суу бла жууп чыгъыгъыз. Ол къуртланы, къамажакъланы да ёлтюрлюкдю, тереклени къабукъларын жангыртыргъа себеп этерикди. Терек бачха бла кюрешгенлени айтыуларына кёре,бусагъатда тереклени ариу акълап чыгъаргъа керекди; экинчи къаууму айтханнга кёре уа, къыш болмаса, тереклени акъларгъа керек тюйюлдю. Эки жаны айтханда да болур. Алай март, апрель айлада аланы акъламай къоймайдыла.Нек дегенде, акъланган тереклени къабукъларын кюн алай кюйдюрмейди.

Ол биринчиси. Экинчиси, терекле акълансала,аланы къабукълары бла, къабукъларыны тюплеринде къышлагъан заранлы къамажакъла къурутулуп, тазаланган этедиле. Акъланнган тереклени къабукъларын чычханла алай тынч кемиралмайдыла. Тереклени акълау бла байламлы былайда эскерте кетеийк: ол иш мартны аягъында, апрельни ал кюнлеринде этилсе, ол тереклени «саулукъларынады», андан ары этилинсе ол аланы айбатлылыкъларынады. Аны себепли кечге къалмагъыз. Жаш терекчиклени акълайбыз деб а, аланы ариу сыйдам къабукъларын къурутуп къоймагъыз. Акъларгъа керекли суугъузну кесигиз да хазырларыкъсыз. Алай болмай, хазыры бла хайырланабыз десегиз да аны тюкенледе табарыкъсыз. Алада тытыр да, бордосская жидкость да эркин табылады.Алай а тереклени акълагъан заманда хлору болгъан тытырны хайырланмагъыз. Жаз башы ишлени бардыргъан заманда тереклеге азот неда комплекс минерал ашаула берирге унутмагъыз.

Бачхагъыз иги битимли болсун, къууанчха ашагъыз.