Терек бахчада иш кёпдю

Жаз башы келгени бла кёпле бахчаларына чыгъадыла. Жерни тазаларгъа керекди, къазаргъа, тереклени да бутакъларын кесерге, ызы бла урлукъ салыргъа. Бу кезиуде бахчагъа иги къарамасагъыз, артда тирлик доюн болмазлыгъын билигиз.

Кюн жылыгъа айланып, жер да бираз къургъакъ болгъандан сора бахчаны тазаларгъа керекди. Кюзден бери анда аз зат жыйылмайды: терекледен тюшген чапыракъла, ууакъ бутакъла, къургъакъ кырдык болсун. Бирле къышны аллында жемиш тереклени тюп бутакъларына абериле чулгъап, сууукъладан, заранлы къуртладан неда гылыуладан сакълайдыла. Алай эсе уа аланы да кетерирге тийишлиди. Ызы бла тытыр сюртюрге керекди. Аны да сансыз этерге жарамайды. Бирле аны бош ариулукъгъа этилген суна да болурла, алай бу ишни магъанасы башхады: тытыр терекни къабугъун заранлы къумурсхаладан эмда кюнню иссилигинден къоруулайды.

Аны тамам этгенден сора бутакъланы кесиу башланады. Бу ишни кюн бек жылыннгынчы, терекле да «уяннгынчы» этерге керекди. Бутакъланы къайсыларын сюйсегиз да кесерге жарамайды - аны да билигиз. Сыныкъ неда къургъакъ болгъанланы арсарсыз кетеригиз. Дагъыда тюзюнлей ёрге ёсген чырпыланы да кетерсе боллукъду – алада абери битмеучюдю. Энишге ёсген бутакъланы да кесерге керекди. Къысхасы – терек бек къалын болмасын, кеси да кенгине жайылмасын. Кюнню жарыгъы аны орта бутакъларына да жетерге керекди. Кесген жерлеге уа жаугъа ушаш аллай зат жагъыгъыз.

Тереклени семиртгичле бла багъыуну да сансыз этмегиз. Къышдан сора ала къарыу алыргъа керекдиле. Аны себепли терекни тёгерегин къазып, ол затланы жайыгъыз, ызы бла суу салыгъыз. Жауунлу кюнле болсала уа суу керекмейди.     

Семиртгичлени къургъакъ эмда суулу тюрлюлери болуучуду. Къайсы терекге къаллайы керек болгъанын тюкенде неда билген адамлагъа соругъуз. Жаз башында асламысында азот кеси неда аллай къошагъы болгъан семиртгичле керекдиле. Андан сора уа фосфор, калий да. Мешхут бар эсе уа андан да иги.

Тереклени аурууладан, заранлы къурт-къумурсхаладан къутхарыргъа кереклисин да унутмагъыз. Аны узакъгъа созмай, тюз кюн жылыгъа айланнганлай, кеси да чапыракъла чыкъгъынчы башларгъа керекди. Ол кезиуде «Препарат 30» деген затны хайырланыучудула. Андан сора уа, кюнюне, заманына кёре багъыр купорос, тюрлю-тюрлю дарманла да себедиле. Назы тереклени, юлкюлени талай тюрлюлерини да бутакълары къургъакъ, тот басханча болуучудула. Ол заранлы жууала къозгъагъан аурууладыла. Алай болмазча, къар эригенлей окъуна дарман себерге керекди.