Элни жашауун жарыкъ этедиле

Къайсы элде да маданият ишни тутханла ол жаны бла жамауатны излемлерин  толтуруу бла кюрешедиле, жангы тёлюню юйретиуге къуллукъ этедиле.  Кёнделенде Маданият юй ишленнгенли элли жылдан  атлагъанды. Аны биринчи директору Къулийланы Ахматны жашы Ханапий  болгъанды. Мекям кеси да кинотеатр деп ишленнген эди. 

Ханапий аны бла чекленип къалмай, элде уллу маданият ишлени бардыргъанды – жамауатны кесини жырлагъан къартладан, тепсеген жашладан бла къызладан къауумлары, белгили китапханасы да болгъандыла. Артда «Таулан» жыр къауум да жаратылгъанды. Ханапийге культура жаны бла бардыргъан иши ючюн Россейни, Къабарты-Малкъарны да маданиятыны сыйлы къуллукъчусу даражалы атла берилгендиле. 

Аны ызындан Маданият юйню таматасына Батырбийланы Шамшюдюнню жашы Махтини тийишли кёргендиле эллилерибиз. Бу культура ара бюгюнледе Гыттыуланы Максимни атын жюрютеди. Махти ол къуллукъда ишлегенли жыйырма беш жылгъа жууукъ болады. Къабарты-Малкъар къырал эл мюлк академияны бошагъан жаш ары бош орамдан кирип къалмагъанды – ол «Таулан» жыр къауумну къурагъанладанды. 

Озгъан жыллада, къырал программагъа кёре, Маданият юйге ремонт этилгени жаланда Батырбий улуну угъай, саулай элни да къууанчыды. Энди ары келген артистлеге солур, кийимлерин алышыр жерле да бардыла. Маданият юй жылыды, не тюрлю онгла бла да жалчытылыннганды. Ол Махтини, аны бла бирге ишлеген, маданиятха къуллукъ этген жашланы уллу атламларыды алгъа. Бюгюн мекямны залында юч жюз бла жетмиш адам олтурур жер барды.

Махти ким да сюйген адамды. Алай болмаса, эл жамауаты аны тёрт кере жер-жерли депутатха айырлыкъ болмаз эди. Аны бла бирге къол кётюрюуню заманында комиссияны таматасына да бир ненча кере аны кёргюзтгендиле. Махти Къабарты-Малкъарны Сыйлы грамотасы бла, башха махтау къагъытла бла да саугъаланнганды.

Таматагъа билек этгенледен бири – аны бла бирге школгъа баргъан, бюгюн да къатында тургъанТебердиланы Мухадинди – фахмулу звукорежиссёр, Культура юйню художестволу таматасы. Ол жаланда элде угъай, районда, республикада да, керек болса, культура ишлени бардырыуну музыка бла жалчытады. 

Маданият юйню бек сыйлы заты – аппаратурасы аны къолундады. Аны юсюнден айта, Махти бир жыл ол керекли затланы тоналгъанларын, чексиз жарсыгъанларын, алагъа ол заманда район тамата болуп тургъан Чеченланы Борис болушханын да ыразылыкъ бла сагъынады. 

Мында Мухадин белгили жыр жаздырыу ара ачханы да ёхтемленирча ишди. Аллай аппаратура, таууш жутхан къабыргъалары болгъан энчи отоула аздыла республикада. Кёнделеннге жууукъ, узакъ элледен да келедиле жыр жаздырыргъа. Жашла аны хакъсыз этгенлери уа Мухадинни, Махтини да чексиз адамлыкъларын ачыкълайды. Кимге да онг тапдырыу а аланы жюреклериндеди. Мухадин Къабарты-Малкъарны Сыйлы грамотасы бла, башха махтау къагъытла бла да саугъаланнганды.
Кёнделенни маданият арасында «Малкъарны жулдузу» деген аты бла эки тепсеучю къауум барды. Бир да ариу тепсейдиле таматала, кичиле да. Аланы Хасан Хусинов юйретеди. Ол айтханнга кёре, ансамбльлеге иш бардырыргъа бу мекямда итеу онгла бардыла.

Бирси тепсеу къауумну, аны аты «Тауланы жарыгъы» деп алайды, Байзуллаланы Элла юйретеди.  Батырбий улу алагъа бар кереклерин тапдырыр ючюн къарыуун, кючюн аямагъанды, сабийлени кийиндирирге, аланы ары-бери элтирге керек болса да, ол затлагъа сансыз болмагъанды бир кере да.  

Жыр айтыу студиягъа бюгюн жыйырма эки сабий жюрюйдю. Ала эки къауумгъа юлешинедиле – таматала бла кичиле. Мында хор бла жыр айтыу да барды. Жырларгъа юйретген студия кружок «Таулан» атлы халкъ ансамбльни мурдорунда къуралгъанды. Алда сабийлени жырларгъа Тебердиланы Мухадин юйретип тургъанды. Бюгюн ол ишни тауланчыланы фахмулу сохталары Докаланы Юсюп этеди. 

Юсюп Кёнделенде музыка школда фортепианода согъаргъа юйреннгенди, ызы бла Нальчикде Культура-жарыкъландырыу колледжни тауусханды – Таукенланы Галинаны къолунда академия вокалгъа юйреннгенди. 
Бу юй да ишленнгинчи, Кёнделенде эл клубда китапхана болуучу эди. Бюгюн да ол тёрели иш бу сыйлы мекямда барып турады. Маданият юйде, алгъынча, сейирине, излемине кёре, кимни да китап сайларгъа онгу барды. Окъуу залда тизгин ариуду. Библиотеканы жумушун Энейланы Нина элтеди.

Бу башында айтылгъан жашла бла аланы нёгерлери 1980 жылда ачхан халкъ ансамбль «Таулан» кёнделенчилени ёхтемликлериди. Ала бюгюн да къууандырадыла жамауатны. Муратлары уа барды дагъыда: маданият юйге энчи къобузчу алыргъа, театр кружок ачаргъа… 

Эллилерине ма алай жарайдыла ол фахмулу, къураучу хунерлери болгъан жашла.