Кеси гитче, хатасы уа уллу болгъан картоф къурт

Тахта кёгетлеге заран салмагъан аз зат жокъду. Аллай къурт-къумурсхаладан бирине картоф къурт да саналады. Аны ата журту Къыбыла Америкады. Бизни къыралда ол къыбыла регионлада, Шимал Кавказда да табылады. Бахчаны андан къалай къорууларгъа боллугъуну юсюнден Россельхознадзорну Шимал-Кавказда Управлениясыны специалистлери айтхандыла.

Бу къурт картоф бла бирге жайылады, тахта кёгетлени талай тюрлюлерини юслеринде да сакъланыргъа болады. Хауаны жылыулугъу 10-35 градус болса, ол тохтаусуз айныгъанлай турады.

Заранчыны къубаллеги жаз башында чыгъады, аны октябрьни ахырына дери табаргъа болады. Кеси да кюн батхандан сора эмда эрттен аласында тириледи. Къубаллек юч ыйыкъ жашайды, чапыракъланы тёбен жанында, жер башына чыкъгъан картофда тёлю къояды.

Заранлы къурт алай терк кёрюнюп къалмайды. Картофну жарылгъан жерлеринде, «кёзлеринде», орунлада, башха таша жерледе бугъунады. Картофну ашап, ичинде неда къабукъ тюбюнде жукъа ызла къояды. Аны башында жашаса уа, чапыракъларын къурутады.

Бахчада быллай къурт болмаз ючюн картофну бир жерде юч жылдан кёп салыргъа жарамайды. Урлугъун да эм азындан онбеш сантиметр теренликге салыргъа керекди. Картоф чагъып башлагъан заманда къоруулагъан препаратла жаяргъа тийишлиди. Тирлик жыярны аллында уа, ары дери 5-7 кюн чакълы дегенде, картофну башын чалып кетерирге керекди. Ишни бошагъандан сора жерни тазалап, жангыдан къазса иги боллукъду.

Урлукъну да энчи препаратла бла тазалап («Лепидоцид П», «СК», «СК-М») тап, салкъыныракъ (+3 +5) жерде тутаргъа керекди. Быллай къубаллек ичине кирмезча, эшиклерин, терезелерин да тынгылы жапмай боллукъ тюйюлдю.

Алайды да бу затланы сансыз этмесегиз, бахчадан иги тирлик аллыкъсыз, картоф къуртну жайылыууна да чек саллыкъсыз.