Эллени таза суу бла жалчытыу барады

Прохладна районда Солдатское эмда Псыншоко элледе жашагъанланы  таза суу бла жалчытыу иш барады. КъМР-ни Эл мюлк министерствосундан билдиргенлерине кёре, «Эл тийрелени комплекс халда айнытыу» деген къырал программаны чеклеринде аланы экисинде битеу да тёрт километр быргъыла орнатыллыкъдыла.

Солдатское станицада ызны узунлугъу 2,7 километрди. Иш анда тири барады. Подряд организацияны келечилери жерни къазып, быргъыланы жарымын да салып бошагъандыла. Ол участканы инженер инфраструктурасы да тамам этилгенди: бегитиучю арматурала эмда отну ёчюлтюуде хайырланылгъан гидрантла орнатылгъандыла, къуюла да жарашдырылгъандыла.    

Экинчи элде да иш къазауатды; ишчиле анда узунлугъу 1,2 километр чакълы бир болгъан быргъыны орнатыргъа керекдиле.

Объектлени экиси да быйылны ахырына дери хайырланып башларыкъдыла. Бу ишге битеу да 3,5 миллион сом къоратыллыкъды. Ахчаны асламысын – 3,3 миллионну – федерал бюджетден бергендиле, къалгъан кесегин а республика кеси къошханды.

Къумалы малчылыкъны айнытыугъа – 160 миллион сом

Къабарты-Малкъарда къумалы малчылыкъны айнытыугъа деп быйыл бюджетден 161,2 миллион сом жиберилликди. Ол санда кёп къалмай 150 миллион сом федерал бюджетден бёлюннгенди, 11,2 миллион сом а республиканы бюджетинден берилгенди. Озгъан жыл бла тенглешдиргенде, бу сферагъа себепликге жиберилген финанс болушлукъну ёлчеми 40 процентге кёбейгенди, деп белгилегендиле республиканы Эл мюлк министерствосунда.

Ведомствода айтханларыча, субсидияла къумалы малла (тууарла, къойла, якла, атла) тутхан эмда юй къанатлыланы жайыу бла кюрешген эл мюлк товарла чыгъарыучулагъа берилликдиле. Болушлукъну ёлчеми малланы неда къанатлыланы санына кёре тергелликди.

Ахча къоллу болургъа сюйген организацияла къыралны къумалы реестринде болургъа керекдиле. Быйыл быллай субсидия онсегиз мюлкге берилгенди.

Эл мюлк министр Хасан Сижажев айтханыча, малчылыкъны болуму къумалы иш къалай бардырылгъанына кёре болады: «Бу ишни хайыры бла республикада мюлкледе малланы генофонду игилене барады. Ол а ахырында  малчылыкъ продукцияны кёбейтирге себеплик этеди».

Бюгюнлюкде Къабарты-Малкъарда 19,3 минг къумалы мал барды. Эл мюлкню айнытыу жаны бла къырал программагъа кёре, аланы санын азайтмай,  бир чекде тутаргъа керекди. Министр билдиргеннге кёре, ол борч толтурулмай къалмайды.

Сугъарылгъан жерлени саны кёбейе барады

Быйыл бизни республикада эл мюлкде хайырланыугъа 6,5 минг гектар сугъарылгъан жерле берилликдиле. Регионну Эл мюлк министерствосундан билдиргенлерича, аладан тёрт минг гектарында «АПК-ны продукциясыны экспорту» деген федерал проектни чеклеринде мадар этилликди, къалгъанында уа, «Россейни мелиорация комплексин айнытыу» деген ведомстволу программаны хайыры бла. Айтханларына кёре шендю тийишли жерледе сугъарыучу машиналаны эмда оборудованияны орнатыу барады.

Быйыл республикада мелиорация жумушланы тамамлаугъа эм азындан жарым миллиард сом жиберирге умут этиледи. Аны аслам кесеги (484 миллион сом) федерал бюджетден берилликди, республика кеси да 14 миллион сом къошарыкъды.

Эл мюлкде къармашханланы онгдурадыла

Май районну экономикасында экиден бирин агропромышленный комплекс алады. Эл мюлк производство бла 136 предприятие, КФХ, энчи предприниматель кюрешедиле. КъМР-ни Эл мюлк министерствосуну болушлугъу бла былтыр аланы бир кесегине субсидияла бла кёп къалмай 120 миллион сом багъасына себеплик этилгенди. Андан 91,6 миллиону битимчиликге, къалгъаны уа малчылыкъны онгдуруугъа жиберилгенди.

Болушлукъ иги хайыр келтиргенди дерге боллукъду: аграрийле 4,1 миллиард сом багъасына продукция чыгъаргъандыла. Буруннгу жыл бла тенглешдиргенде,  ёсюм жети процентге жетгенди.

Быйылны биринчи кварталында да, онбир миллион сом багъасына этилген себепликни хайыры бла битимчиликде къармашханла урлукъ себиу ишни жик-жиги бла заманында тындыргъандыла. Дагъыда бу кезиуде къумалы малчылыкъны айнытыугъа 14 миллион сом бёлюннгенди.

«Халкъла аралы кооперация эмда экспорт» миллет проектни чеклеринде район «Агропромышленность комплексни продукциясыны экспорту» деген федерал программагъа къатышады. Анга тийишлиликде 200 гектар жерни сугъарыу система къураллыкъды. Аны багъасы 20 миллион сомду.

Дагъыда «Россейде мелиорация комплексни айнытыу» деген ведомстволу программаны хайыры бла 58 гектардан артыкъ жерде аллай мадар этилликди. Бу проектни тамамлаугъа 9,7 миллион сом жиберилликди.

Бахсан районда тирлик жыйыу барады

Быйыл муниципалитетде урлукъ 32 мингден аслам гектар жерде себилгенди. Районну эл мюлк управлениясындан билдиргенлерине кёре, анда кюзлюк будайны толусунлай жыйып бошагъандыла. Ол кёп къалмай сегиз минг тонна болгъанды. Орта тирликлилиги, гектар санына тергегенде, 42 центнерге жетгенди. Аграрийле дагъыда кюзлюк арпадан – 1083, жазлыкъ арпадан – 1624, жашил къудорудан а  1680 тонна жыйгъандыла.

Энди уа теплицалада ёсдюрюлген бадыражанланы кезиую жетгенди. Быллай жерлени ёлчеми жыйырма гектарды, орта тирликлилиги уа 350 центнерди.

Мал аш жарашдырыу, татлы нартюхню жыйыу да башланнганды. Экинчисин ёсдюрюу бла «Жашил компания» ООО-да кюрешедиле. Аны Кременчуг-Константиновское элде тийишли сабаны 835 гектарны алады.