Адамла хурметлеген уста болургъа излейди

Къабарты-Малкъар къырал университетни медицина факультетини багъыу иш бёлюмюн 2021 жылда къызыл дипломгъа бошагъан таулу сабийледен жетеуленни арасында Аккыланы Биаслан да болгъанды. Андан ары окъууун ёсдюрюрге итиниулюгю бла ол жыл окъуна Москвада Россейде профессионал билимни тохтаусуз бардыргъан медицина академияны офтальмология жаны бла ординатурасына кирген эди. Быйыл а, аны да айырмалы тауусуп, бу академияны сагъынылгъан ызында аспиранты болгъанды.

Бабугентде Батчаланы Роза атлы орта школну да Биаслан алтын майдалгъа бошагъан эди. Кеси уа: «Окъуучу болгъан кезиуюмде мен жюрюмеген кружок къалмагъанды. Музыка мектепни аккордеон бёлюмюн окъуна тауусханма», – деп кюледи. Болсада, биологияны энчи айыргъанын айта, бу дерсден окъутхан устазлары Бёзюланы Зухура Мухарбиевна бла Тогъузаланы Зухура Хаятовнагъа ыразылыгъын билдиреди.

Ол биологияны алай энчи айыргъанына уа артыкъ сейир этерча да болмаз. Нек дегенде,  атасы Бузжигит бу жаны бла илмуланы кандидатыды эмда бийик даражалы усталыгъы болгъан профессионалды. Биаслан кесине усталыкъны сайлай туруп да кёп сагъышха къалмагъанды. Ол республикабызда белгили врач, жамауатха болушлугъу тийген сынамлы хирург, ата къырындашы Аккыланы Махтича, анасы – элде амбулаторияны баш врачы, халкъны ыспас сёзлерине, хурметине да тийишли бола ишлеген Захидача, усталагъа ушаргъа излегенди. Ол муратын толтурур умуту бла КъМКъУ-гъа кирип, белгилегенибизча, медицина факультетни айырмалы да бошагъанды.

Студент болгъан кезиуюнде уа ол, иги окъугъанындан сора да, вузну жамауат ишине тири къатыша, волонтёр клубну келечиси болгъанды, тюрлю-тюрлю конференциялагъа, эришиулеге да баргъанды. Илму иши бла да кюреше, Минги тауну тийресинде жыл сайын студентлеге деп къуралыучу «Перспектива» атлы жаш тёлю форумгъа аслам кере статьяла хазырлагъанды. 2017 жылда уа тюрк халкъланы маданиятларыны эмда тиллерини «Тюрклюлени алтыны» деген Халкъла аралы жаш тёлю фестивалына да таулу жашланы бла къызланы арасында кесини проекти бла баргъан эди.

Алты жылны ичинде университетде билим алгъан заманын эсине тюшюре, преподавательлерини барысына да ыспас этеди. Физиологиядан окъутхан Лаура Залимгериевна Шауцукованы окъуулулугъун, аны дерсни элтиу амалларын, терен ангылауу барлыгъын белгилейди. Дагъыда Ахкёбекланы Рустам Анатольевични, ол а хирургиядан юйретгенди, жаш тёлюню бу ызда жангычылыкълагъа, башламчылыкълагъа тюшюндюралгъанын, ала аны студентлеге сейир болурча мадарланы къураялгъанларын чертеди.

Бийик окъуу юйню бошар кезиуюне ол андан ары билимин къайсы ызда ёсдюрлюгюн, медицинада не бла кюреширигин да толусунлай билгенди. Ол кесини сайлауун офтальмологияда, башхача айтханда уа, кёзню микрохирургиясында тохташдыргъанды. Бу жаны бла, айтханыбызча, къыралны ара шахарында РМНАНТО-гъа кирип, анда эки жылны ичинде сынам жыйышдыргъанды. Москвада С.П. Боткин атлы шахар больницаны мурдорундагъы офтальмология арада витреоретинал жаны бла врач-хирург Алексей Александрович Овсянкодан аслам затха тюшюннгенди. Башхача айтханда уа, кёзню ичинде болгъан ауруулагъа операция этиуню амалларына, жангычылыкъларына тюшюннгенди. Нек дегенде таулу жаш жаланда кёзлеге къарагъан врач-хирург болуп къалмай, ол жаны бла эм къыйыннга саналгъан операцияланы бардыра билген, окъуулу, терен ангылаулу профессионал болургъа итинеди.

– Быллай доктор кёзню сетчаткасына операцияланы эталады. Аллай билимлери болгъанла офтальмологияда эм сынамлылагъа саналадыла. Аллай даражагъа жетген тынч тюйюл эсе да, анга талпыныргъа керекди. Аны ючюн окъуууму, сынамымы ёсдюрюрге таукел болгъанма. Мында къалай билим бергенлерин да жаратама, – дейди кеси уа, ушагъыбызны андан ары бардыра.

Ординатурада да, жаланда окъугъаны бла къалмай, медицина илмуланы доктору, профессор Сергей Александрович Кочергинни илму башчылыгъында ишин жазып, жетишимли къоруулагъанды. Ангылайсыз, аспирантурада уа илму бла бютюнда кюреширге керекди. Биаслан а мында энди юч жылны билим аллыкъды. Сагъынылгъан арада белгили профессорладан юйрене, сынамын байыкъландырлыкъды.

Не заманда да, аны бла бирге школда биологияны дерслеринде да, анга микроскоп бла ишлеген сейир кёрюннгенди. Кёз а бютюнда ажайып зат болгъанын, медицинаны бу бёлюмюнде хирург-врач жаланда ёз билимине, окъуулулугъуна, ангылаууна эмда сынамына ышаналлыгъын чертеди.

Биз а дагъыда бир затны белгилерге излейбиз – ол кесини усталыгъына, бош тышындан къарап угъай, врачла къалай ишлегенлерин, анга бу жаны бла неге жолугъургъа тюшеригин да иш юсюнде, аны ич жанындан ангылагъанды. Ол Нальчикни экинчи номерли клиника больницасыны операцияла бардыргъан бёлюмюнде санитар, медбрат болуп да туруп, аслам затха тюшюннгенди. Сайлауу бла байламлы бу ыз бла бараллыгъын бла къалаллыгъын да ангыларгъа кюрешгенди.

Дагъыда Биаслан Сабий клиника больницаны мурдорунда пандемияны болумларында къуралгъан эм къоркъуулу инфекцияланы госпиталында «къызыл тийреде» коронавирусдан ауругъанлагъа салгъан къыйыны ючюн да ыспасха тийишлиди. Ол бу жаны бла КъМР-ни Башчысы Казбек Коковну атындан Ыразылыкъ къагъытла бла саугъаланнган студентлени арасындады. Андан тышында да, Хасаниядагъы госпитальда да иги кесек заманны ишлегенди. Таулу жаш усталыгъын жюрегини излеми бла сайлагъанын бу шартла да ачыкълап турадыла.

Ол Бабугентде хурмети жюрюген, жамауат сый-намыс да берген, юлгюлю, шуёх да юйюрде аппасы Исмайылны бла ыннасы Аминатны къатларында ёсгенди. Кеслерини уллу юйюрлерин халкъларына жарагъан адамла этип юйреталгъан къартла уа туудукъларын да ол халда тюшюндюргендиле. Айхай да, тарых илмуланы докторун Аккыланы Светаны, белгилегенибизча, хирургну – Махтини, башха сабийлерин да билимни жолунда, адет-намысда ёсдюрген огъурлу адамла юйюрлерини жангы тёлюсю аллай жетишимлеге жетгенлерине кимден да бек къууанадыла. Биясланны солуугъа келирин да ашыгъып сакълайдыла.

Ол а, бизни бла ушакъ эте, ала айтхан таурухла, жомакъла, хапарла да анга хар заманда да сейир болгъанлай тургъанларын билдиреди. Биринчи сабийлик эсгериулери да эм алгъа аппасы аны миндирген ариу хайыуанладан бири – ат бла байламлы болгъанын да. Ала малкъар тилибизни иги билгенлерин, орусча къатышдырып сёлешсе унамагъанларын да белгилейди.

Кертиди, къартланы къатында ёсген, аллай огъурлу адамланы жюрек жылыуларын сезген – ол, сёзсюз, насыпды. Аны ёз къадарларында сынагъанла биледиле.

Аллай зауукълукъну хычыуунлугъун а Биаслан кеси да энчилейди. Анасы бла атасы ишге жюрюрге тюшюп, аппасы-аммасы алагъа, сабийлеге, къарай, къаллай къыйын салгъанларын да айтады. Бюгюнлюкде да ала сау-саламат туруп, керек кезиуде акъыл сёзлери, оюмлары бла да эс тапдыра, юйрете, кёллендиргенлери ючюн жашаууна ыразы бола, къартлагъа мындан арысында да саулукъ-эсенлик тилейди.

Быллай окъуугъа, сынамлы болургъа итиннген, билимлери, ангылаулары бла жамауатха болушлукъларын, хайырларын тийдирирге талпыннган, иш кёллю жаш тёлюбюз – ала жаланда кеслерини угъай, халкъыбызны атын айтдыра, миллетибизни не жаны бла да айныууна къошумчулукъ этерикледиле. Биаслан да, белгилегенибизча, кёзлеге эм къыйын операцияланы этген хирург болур умутдады. Окъууун бошаса уа, Къабарты-Малкъаргъа къайтыр акъылы барды. Ёз жамауатыбызгъа болушуп, адамла хурметлеген бийик даражалы врач болургъа итинеди.

– Бизни усталыгъыбызда сёзню магъанасы да теренди. Аллынга келгеннге ариу айта, тёзюмлю бола да билирге керекди. Биз барыбыз да адамлабыз, аны себепли биреуню жарсыууна къайгъыра билирге да тийишлиди. Мен врачны хар заманда да аны ючюн психолог бла да тенглешдиреме. Нек дегенде, саусузгъа аны диагнозун къалай айтханынгы да магъанасы барды, – дейди кеси уа.

Бирсилени арасында, аладан артха къалмай, жетишимли бола, муратына таукел атламла бла баргъан таулу жаш республикабызда саулукъ сакълауну бу бёлюмюн, аны бла байламлы илму ызны да айнытыугъа кесини юлюшюн къошарыгъына бизни да ышанырыгъыбыз келеди.