Маданият

Поэзияны кесини энчи дуниясы болгъаны бла даулашырыкъ инсан болмаз.

Жарыкъландырыучу, адвокат, офицер, тау бий Шаханланы Абайны жашы Басият 1879 жылда Владикавказда туугъанды. Атасы Абай, мухолчу тау бий, аскер врач, малкъар халкъны биринчи генерал-майору, онбешжыллыгъында школну, ызы бла Ставропольда гимназияны, Санкт-Петербургда хирургия академияны бошагъанды. Санкт-Петербургда госпитальда ишлегенди. Ол ауушханда, Басиятха жаланда 18 жыл толгъан эди. Анасы уа, Матвеева Елизавета, Кизлярда комендантны къызы эди.

Къарачай-малкъар халкъны бир талай мингжыллыкъ тарыхыны ичинде, кеси къурашдыргъан бишлакъланы кёп тюрлюсю барды. Аланы атларын, жарашдырыу амалларын этнографларыбыз жыйгъан материалладан, адамланы айтханларындан, этгенлеринден сют промышленностьну технологу Мисирланы Хасан тинтип тохташдыргъанды.

Халкъ жырланы асламысы жашауда болгъан ишлени юслеринден айтады. 

Ана, эгеч, сюйгенинг – тиширыуну юсюнден жазмагъан поэт,  аны юсюнден жырламагъан жырчы, аны сыфатын этмеген суратчы да, анга деп ишленмеген юй да, анга аталмагъан умут да болмазла.

Къарачай-Малкъарны айранларындан, жауларындан, бишлакъларындан сора да, сютден этилген энчи миллет ашлары кёпдюле. 

– Сайлагъан усталыгъынг зауукълукъ келтиририн сюе эсенг, аны сагъыш этип сайларгъа керексе, - дейди психолог Таппасханланы Жаннетагъа. 

Белгилисича, къарачайлыланы бла малкъарлыланы кёлден айтылгъан халкъ чыгъармачылыкълары тинтилип башлагъанлы алай кёп заман озмагъанды, аны себепли, кёп тюрлю соруулары, проблемалары тынгылы чакъда тинтилмегендиле. Фольклор жанрланы бир бирден айырыу, аланы энчиликлерин белгилеу, бир жанрны ичинде тюбеген башхалыкъланы ачыкълау да аллай сорууланы санына киредиле. Бу темагъа тинтиуню материалны автору адабиятчы Зануколаны Фаризатды. Материалны аны жазмаларына кёре жарашдыргъанбыз, ол бу жаны бла сейирлери болгъанлагъа жарар деген акъыл бла.

Россейде Маданият башламчылыкъланы Президент Фондун къурауну юсюнден оноу 2017 жылда этилген эди. 

Анастезиолог-реаниматолог врачланы юслеринден биз артыкъ кёп билмейбиз. Жаланда ала наркоз берген специалистле болгъанларын. Алай аны борчу уа биз оюмлагъандан иги да кенгди.