Айныуну жолунда таукел атламла бла

Къабарты-Малкъарны агропромышленность комплексинде ишлегенлени байрам кюнлерин республикада къууанчлы халда  белгилегендиле. Алагъа жораланнган жыйылыуда сёлеше, КъМР-ни Башчысы Казбек Коков эл мюлкде уруннганланы ишлерини эсеплерин чыгъаргъанды эмда алагъа ыспас этгенди.

«Арт беш жылда агропромышленный бёлюм бийик жетишимле болдурады. Ол кезиуню ичинде эл мюлк продукцияны ёлчеми тенглешдирилген багъала бла 1,4 кереге ёсгенди, ол санда битимчиликде – 53, малчылыкъда 25 процентге.

Сабанчыларыбыз да ахшы кёрюмдюлеге жетгендиле. Мирзеулюк битимлени тирлиги 1 миллион 300 минг тоннадан артыкъ болгъанды, ол санда мирзеулюк нартюхден миллион тоннадан аслам жыйылгъанды.   Урлукълукъ нартюхню ёсдюрюу да беш жылгъа 3 минг тоннагъа кёбейгенди. Жыл сайын биз 15 минг тонна чакълы алабыз.

Жемишледен бла кёгетледен жыйгъаныбыз да 680 минг тоннадан асламды, неда 2,6 кереге кёп. Бу битимледен къыралда алыннган тирликни 16 проценти Къабарты-Малкъарда ёсдюрюледи. Ол кёрюмдю мындан ары да ёсе барлыгъына ишексизме.

Тирликни сакълау жаны бла да республика бек иги онгла къурагъанды. Бюгюнлюкде бир жолгъа 270 тоннаны сакъларгъа къолдан келеди. Беш жылгъа ол ёлчем 80 тоннагъа ёсгенди, неда 67 процентге.

Битимчилик жаны бла уллу жетишимле уа сугъарыу тап къуралгъаныны хайырындан болдурулгъандыла. Ол ишге арт заманлада бюджетден 2,3 миллиард сомдан артыкъ бёлюннгенди. Аны хайырындан 2019-2023 жыллада 30 минг гектардан аслам жер сугъарылгъанды. Сугъарыргъа жараулу 130 минг гектардан 70 мингден асламы сугъарылады.

Малчылыкъ да айный барады. Тууар  эмда юй къанатлы этден арт беш жылда 18 процентге, сютден да 16 процентге кёп алыннганды. Аш-азыкъ эмда жарашдырыучу промышленностьну продукциясыны ёлчеми да ёсе барады. Бу бёлюмледе чыгъарылгъан продукция 7,7 процентге кёбейгенди, суусап суула чыгъарыу а -70 процентге. Жемишледен бла тахта кёгетледен консервала жарашдырыу жаны бла уа биз Шимал-Кавказ федерал округда алчылыкъны тутабыз. Былтыр 359 миллион банка жарашдырылгъанды.

2023 жылны тирлик жыйыу кезиую бошала турады. Кюнню халыны терк-терк тюрленнгенине да къарамай, сабанчыларыбыз бай тирлик аладыла. Сегиз айны эсеплерине кёре эл мюлк производствону индекси 109,1 процентни тутады. Ол кезиуню ичинде 32,9 миллиард сом багъасы тирлик ёсдюрюлгенди.

Бюгюнлюкде биз рынокну бек керекли продуктла бла жалчыталабыз. Аны къой, продукциябызгъа республикадан тышында да сурам уллуду. Ол а аны тынгылылыгъына, тазалыгъына шагъатлыкъ этеди.

Бёлюмде аллай жетишимле эл мюлкде уруннганланы арымай-талмай ишлегенлерини хайырындан болдурулгъанлары баямды. Агропромышленность комплексде ишлегенлеге усталыкълары, ишлерине жууаплы кёзден къарагъанлары ючюн бек сау болугъуз дейбиз. Айхай да, Россей Федерацияны Эл мюлк министерствосуну бизге дайым къайгъырып тургъанын да унутургъа жарарыкъ тюйюлдю. Аны ючюн анга уллу ыспас этебиз.

Агропромышленность комплексге федерал арадан, республикадан да  болушлукъ этиу къырал политиканы баш борчларындан бири болгъанлай къалады. Тири атламланы мындан ары да селейтмезге керекди. Мирзеу ёсдюрюу, терек бахчачылыкъ, сабанчылыкъ, сугъарыу, кёгетле сакъланырыкъ жерле ишлеу, эт бла сют чыгъарыу, фермерлик бла эл мюлк кооперация баш магъаналы ишлерибиз болгъанлай къаладыла. Жерни тирликлилигин да игилендирмей жарарыкъ тюйюлдю, къумаландырыу, урлукъла ёсдюрюу жаны бла ишге шёндюгю амалланы бютюн тири сингдирирге тийишлиди. Ол республикада эл мюлк жерлени не къадар къыйматлы хайырланыргъа онг берликди.

Биз да аграрчыларыбызгъа мындан ары да тутхучлулукъ этгенлей турлукъбуз. Быйыл эл мюлкню айнытыугъа, ол санда элледе жашауну игилендириуге, 3,5 миллиард сом бёлюннгенди.

Ол бийик кёрюмдюле сакъланырча этерге эмда республиканы агропромышленность комплекси бла байламлы программалагъа ахча бёлюнюр ючюн федерал власть органла бла байламлыкъланы тирилтирге керекди. Баш борчларыбыздан бири адамларыбызны жашау болумларын игилендириудю.  Аны ючюн а социал эмда инженер инфраструктураланы жангыртыргъа, эл тийрелени тапландырыргъа керек боллукъду. Ол жаны бла республикада кёп зат этиледи. Ол программаны ахча бла жалчытыу жаны бла биз Россей Федерацияда алчы жерледен бириндебиз. Билим бериуню, саулукъ сакълауну, маданиятны бла спортну мекямлары ишленедиле эмда жангыртыладыла, жолла да игилене барадыла. Элде жашау ырахатлы болур ючюн  мындан ары да къолубуздан келгенни аярыкъ тюйюлбюз.

Битеу ол затла Россей Федерацияны Президентини башламчылыгъы бла башланнган миллет проектлени хайырындан болгъандыла», - деп бошагъанды алгъышлау сёзюн КъМР-ни Башчысы.