Бери бир келген, экинчи къайтыргъа да излейди

Республикабызны  тау  эллери   тамашалыкълары, тазалыкълары  бла не  заманда  да къонакълагъа  кеслерин  сюйдюргендиле.  Бир кере деменгили  къаяланы, таза  чучхурланы кёрген  артха  къайтыргъа  итиннгенлей  турады. Алгъын  туристле асламысында  Минги тауну  тийресине   бара эдиле. Бюгюнлюкде башха  эллерибизде ашханала,  туристлени жалчытыу онгла  ачыла  баргъаны  себепли, тышындан  келгенлеге   иги  танымагъан  ариу  жерлени кёрюрге  онг  чыгъады.  Огъары Малкъарда Абай къаланы  тийресинде  орналгъан, буруннгу мекямча  ишленнген «Караван» къонакъ юй аллай аламат ашханаладан бириди.  Аны элден  жашла  къалагъандыла,  хунерликлерин аямай,  ата-бабаларыбыздан келген усталыкъны жорукъларына кёре. 

 «Караван»  ачылгъанлы  талай  жыл  болады, аз заманнга  ол  республикада  угъай,  саулай  Россейде  да белгили болгъанды. Анга шагъатлыкъны  бери  келген  туристлени  саны  ёсе баргъаны да этеди.  Анда  ишлегенле уа хар  къонакъгъа  да  жарыкъ  тюбейдиле. Мында,  башха  ащханаладача,  сыйланып  кетип  къалмайды адам,  аны  тийресинде  сау  кюн  солургъа  онг  барды. Арбазыны  бир  жанында  кёлде  чабакъ  тутаргъа,  кеслери  ишлеген  кёпюр  бла  Абай  къалагъа ётерге, аны жанында баргъан  таза черекни  жагъасына  тюшюп  солургъа да  жарайды.  Огъары  Малкъарны  табийгъаты  бла  кёлленип,  узакъ  жолну  къыдырып келгенле  сыйынырча кафени  тийресин да  кенгертгендиле.

 Къабарты-Малкъарны къонакъларына, тюрлю-тюрлю  телеканалланы  бериуле  этген къауумларына  да  жарыкъ тюбейдиле.  Озгъан  жылда  ары  НТВ  каналдан «Поедем, поедим» проектни журналистлери  келген  эдиле. Белгилисича, ол бериуде  халкъны  тарыхы, миллет культураны, аны аш-азыгъыны  энчиликлери  бла  къараучуланы  шагъырейлендиредиле.  Бу къонакъ юйде  ишлеген  къызчыкъ бериуню бардыргъанны  хычинле  этерге   юйретгенди.  Андан сора да,  мында  «Босиком по небу», «Пиджак»  дегенча  фильмлени кесеклерин алдыргъандыла. Интернетде  терк-терк  эслерге  боллукъду, жангы  юйюр  къурагъанла эмда  кёп  белгили  адамла да ары  барып, къонакъ юйню,  къалаланы  къатында  фотосессия этгенлерин.  Аланы  санында   Италиядан эм башха къыралладан  келгенле  да  болгъандыла.

Къонакъбайланы бир энчилиги – азыкъланы бек  татыулу  этедиле.  Биринчи  кюнден да келгенлени айран, жылы  локъумла  бла хакъсыз сыйлайдыла. Шишликни, башха  азыкъланы  да  тауда  ёсген  малланы этинден хазырлайдыла.  Жылны  кезиуюне  кёре  мурса,  чюгюндюр  баш, бишлакъ,  эт   хычинле  этедиле.  Татыулу  шишликден,  жаубауурдан, сохтадан, жёрмеден  сора  да,  уча  биширедиле.   Къонакъ  юйню  ашханасында  ишлегенле  барысы да  эллиледиле.  Бюгюнлюкде  анда жыйырмадан аслам  адам  жумуш  этгенлери, элден кетмей иш тапханлары да, сёзсюз, игиди.

 «Караванны» башчылары  уа ишчилерине баш кечиндирирге амал болгъанына  къууаннганларын  айтадыла. Туризм  элде  айнып, мында жашагъанлагъа,  бютюнда  жаш  тёлюге  ишчи  жерле  къуралсала,  ахшы  боллугъун  белгилейдиле. Коллективни  сабий  юйде  жашагъанлагъа, ёкзюзлеге  да болушлукъ этип тургъанларын, «Выше  радуги» деген  фонд  бла байламлыкъ жюрютгенлерин да белгилерчады. Гитчечиклени   кёллерин  кётюрюрча,  аланы  къонакъ юйге  келтирип, татыулу  азыкъла  бла  сыйлап, саугъала  берип къууандыргъанлай  турадыла.

Кафеге  терк-терк  келирге сюйгенлени саны уллуду.  Белгили  жырчы Хусен Шалов  да  аладан  бириди.  Ол бизге  республикада  эм  жаратхан  жеринден  бири «Караван» болгъанын билдиргенди.

- Огъары  Малкъарда  аллай  къонакъ юй ачылгъаны бек игиди. Аны кесибиз къурагъан  узакъдан  келген къонакъланы  Къабарты-Малкъарны  тамаша  жерлери  бла  танышдырырча «КБР за семь дней» деген  проектге да къошханбыз.  Башха къыралладан, Россейден  келгенлени  европа  стиль бла  сейирсиндирирча  тюйюлдю.  Огъары  Малкъар а  бек тамаша  жерди, мында  ариулукъну  кёрюп, халкъны культура , адет байлыгъы  бла  шагъырейленип, татыулу  ашарыкъла бла бир сыйланнган а, ол жерни  сюйюп, экинчи  да  къайтыргъа кёлленеди. Аны алайлыгъына къонакъ юйде  ишлегенле  себеплик  этедиле. Энчи  белгилеригим, анда кесинг кёлден  тутхан  чабакъны,   алайда окъуна  татыулу  биширип  бергенлери   мени бютюнда  сейир  этдирген эди,- дегенди ол.

Мында  къауум  кюнню  жашаргъа   сюйгенлени  саны  да  аз  болмагъаны  себепли, элни  башында, Уштулуда,  къонакъ  юй  ачхандыла.  Келгенлени анда  жашаргъа,  кеслерине  азыкъ  этерге  да  онглары  барды.  Бир-бирле  элге  тышындан  кёпле  келип, табийгъатны  кийиклигин бузадыла  деп  жарсыгъанлыкъгъа, «Караванда» ишлегенле  анга да  сакъ  боладыла, тёгерекни  жыйгъанлай, тазалагъанлай турадыла.  Дагъыда  Уштулуда   нарзанлагъа  дери эки километр «Экология жолчукъ»  ачылгъанды, экскурсияла  къураладыла.  Аны  хайырындан  къонакъланы бу жерни  тамашалыгъы  бла   танышдырып,  табийгъатны  сакълау  акцияла  терк-терк къураладыла.