Жигерлиги эм къайгъырыулугъу бла уллу хурмет тапханды

                                                                     КъМР-ни Къыраллыгъыны кюнюне
Мен «Заман» газетге (ол кезиуде аны аты «Коммунизмге жол эди») ишлерге келгенимде, Шауаланы Миналдан культура бёлюмню таматасы эди. Ол олтургъан кабинетге барыргъа, аны бла ушакъ этерге бек сюйюучю эдим. Кёпню кёрген,кёпню билгеннге тынгылагъан бек хычыуун кёрюннгенди манга. Атаккуланы Хафисатны юсюнден да биринчи андан эшитгенме. Бир кюн а аны кесим да кёргенме, Миналданнга къонакъгъа келип.

Кёзюмю юсюндеди кёксюл костюму, не сыргъалары, не мынчакълары жокъ. Чынтты партия къуллукъчуча кийинип эди. Бу эки интеллигент тиширыуну ушакълары да илмуну, культураны, окъууну юслеринден эди. Артда Миналдан манга Атаккуланы Хафисат 1939 жылда «Жигер уруннганы ючюн» майдалны Москвада Кремльде  СССР-ни Баш Советини Президиумуну Председатели Михаил Калининни къолундан алгъанын да айтханды, ол заманда   аны бла эмда башха устазла бла бирге тюшген суратны да кёргюзтгенди. Анда уа дагъыда бизни халкъыбызны жарыкъландырыучусу, жазыучу, поэт, устаз да Шахмырзаланы Саид да бар эди. Ол таулуланы араларында   Ленинни ордени бла биринчи болуп саугъаланнганды.

Артда Шауаланы Миналдан Хафисатны юсюнден уллу очерк жазгъанды. Ма анда да аны уруннган жолуну кёп шартлары ачыкъланнгандыла: педагогла хазырлагъан техникумда окъуй тургъанлай, ол комсомолгъа киреди. Аны бошагъандан сора Тёбен Чегемде кеси эллилерини сабийлерин окъутады. Элни хар ишине жигер къатышады. Комсомолну райкомуну члениди, устазланы комсомол организацияларыны секретарыды, агитаторлукъну бардырады, аскерге чакъырыллыкъланы окъутады, концертле къурайды, докладла этеди, окъуу китапла жазады… Алай бла аны тёрт жылы терк озады.

Ол орта билим бла чекленирге сюймейди. Къабарты-Малкъар пединститутну тарых бёлюмюне кирип,окъууун бардырады. Алай институтдан анга айырылыргъа тюшеди. 1938 жылда аны комсомолну Къабарты-Малкъар обкомуну секретарына айырадыла. Бу  къуллукъгъа уа  тиширыу биринчи кере салынады. Кёп да бармай а аны партияны Къабарты-Малкъар обкомуну бюросуну членине кандидатха сайлайдыла.

Хафисат Исмайыловна школлада, эллени партия организацияларында, фермалада,  трактор эмда сабанчы бригадалада болады. Жаш тёлюню, халкъ асламланы мюлк борчланы толтурургъа тизеди, партия, комсомол организациялагъа болушады, тиширыула бла ишлейди. Аны чыдамлыгъын сынагъанча, 1940 жылда СССР-ни Баш Советине депутатха айырадыла. Аны уа иши кёпдю. Ол не заманда да айырыучуланы жумушларына сакъ болургъа тийишлиди. Хафисат ол борчну намыслы толтургъанды. Ол район, шахар Советлеге, республиканы Баш Советине да депутатха айырылгъанды. Жерлени, фатарланы, тюкенлени, юйюр жашауну, къурулуш материалланы юслеринден да анга къайгъырыргъа тюшгенди.

Алай ол мамыр жашауну уруш бузады. Комсомолну Къабарты-Малкъар область комитети кесини хар ишин: «Хар нени да фронтха, хар затны да хорлауну болдуруугъа!» деген чакъырыу бла бардыргъанды. Комсомолчула Къабарты-Малкъарны комсомолу атлы танк колонна ишлетирге ахча жыйгъандыла, къарар адамлары болмай къалгъан сабийлеге болушлукъгъа энчи фонд къурар ючюн воскресникле бардыргъандыла. Жылы кийимле,къол къапла,жамычыла жыйып, фронтха жибергендиле. Урушну аллында жыл къызладан тёрт жюз чакълы тракторчу хазырланнган эди да, ала артда фронтха кетгенлени тракторларына олтургъан эдиле.

Республика немисли ууучлаучуладан азатланнган сора да, комсомолчула халкъ мюлкню аягъы юсюне салыугъа тири къатышхандыла. Сабийлени солууларын къурау, къышха хазырланыу, фронтчуланы юйдегилерине болушуу, окъуучуланы эл мюлк ишге тизиу,аланы эришиулерин къурау, ёксюзлени жыйыу да комсомолну сыйлы борчу эди. Ма ол эм башха жумушла  комсомолну оноучуларындан къаты ишлеуню, битеу кючлерин да жыйышдырыуну излегендиле. Къабарты-Малкъарны комсомол организациясы Хорламгъа кесини ахшы юлюшюн къошханды.

Алай малкъар халкъгъа Хорламны къууанчын туугъан жеринде этерге тюшмегенди. Хафисат да миллети бла бирге Орта Азиягъа кёчеди. Анда ол кесини устазлыкъ ишин, окъууун да башлайды. Къыргъыз пединститутну тарых факультетин бошайды.

Заман кюнлени, айланы, жылланы ашырады, къайгъыла да, тюшдеча, унутула, бушууланы чарсы кете барады. Тюзлюкню кюню тиеди, ол халкъыбызны жолун жарытады. Хафисат да туугъан тауларына къайтады, къууанчны,насыпны да халкъы бла бирге кёреди. Партияны Чегем райкомунда ишлейди, Чегем райисполкомну председатели болады,республиканы Баш Советини Президиумуну Председателини орунбасарыны къуллугъуна да салынады. Туугъан жерине къайтхан халкъгъа от тиргизирге, мюлк къураргъа болушады,  ол къыйын кюнлеринде анга  билеклик этеди. Аны бийик тау жайлыкълада, къышлыкълагъа тюшген мал фермалада, сабанчы бригадалада китапла бармыдыла, уруннганланы солуулары зауукълу ётемиди, алчы сынауну кенг жаямыдыла деп къайгъырмагъан бир кюню болмагъанды. Анга шагъатха жаланда бир шартны келтирсек да тамамды.

Алий Шогенцуков атлы къырал драма театрны залы. Къызыл жабыу жабылгъан узун столну артында комиссия олтурады. Москвада Луначарский атлы театр институтда малкъар студиягъа адамла алыр ючюн конкурс барады. Ол  кече он сагъатда бошалады. Алай комиссия уа жаланда сагъат бирге чачылады. Партияны обкомуну келечиси Атаккуланы Хафисат а андан сора да тынчаймайды: окъургъа барлыкъланы документлерине къарайды,  характеристикаларын окъуйду. «Уллу кёллюлюк этип,Москвада институтну ректоратындан уялыргъа тюшмесин»,-деген акъылдады.

Къагъытлагъа къарай келгенде, экеуленни аттестатлары жокъ. Ол эрттенликде аланы чакъырады. Бири документин келтиреди, башхасы уа орта школну бошамагъаны ачыкъланады. Аны орунуна адам керекди. Хафисат,такси чакъырып, олсагъат  Акъ-Суугъа атланады. Жашланы,къызланы юйлерине барады. Ала бла сёлешип, комиссияны жыяды.

Энди тарыхдан бла литературадан экзаменле берирге керекдиле. Ала бошалгъынчы, ол тынчаймайды. Къайгъылы, сагъышлы кюнле озадыла, студиягъа  хунерли жашла,къызла алынадыла. Хафисат къууанады. «Халкъыгъызны намысын сакълагъыз. Уллу культураны тау эллерибизге элтирча фахмулу артистле болуп къайтыгъыз»,-деп ашырады.

Ол музыка училищелеге, школлагъа барып, къабартылыладан бла малкъарлыладан аз адам алыннганын кёрсе, жарсып, хунерли жашладан бла къызладан жангыдан адамла алдыргъанды.Пенсиягъа чыкъгъандан сора да Атаккуланы Хафисат «Плодопромда» кадрла бёлюмню таматасы болуп бёлек жыл ишлегенди. Нальчикни Ленин районунда Урушну,урунууну ветеранларыны Советине башчылыкъ этгенди.  Аны къыйынына республиканы таматалары уллу багъа бичгендиле. 

Ол «Жигер уруннганы ючюн», «Кавказны къоруулагъаны ючюн» майдалла бла, республиканы Баш Советини эки Сыйлы грамотасы бла, Халкъ мюлкню жетишимлерини кёрмючюню гитче алтын майдалы бла, ВЛКСМ-ни Ара комитетини сыйлы белгиси бла саугъаланнганды. Алай халкъ берген хурмет анга барысындан да сыйлы саугъа болгъанды.

Суратда: Калининни сол жанында олтургъан Атаккуланы Хафисатда.