Отлукъ бёлюмде эсеплени чыгъаргъандыла

Республиканы Промышленность, энергетика эм сатыу-алыу министерствосуну алгъаракълада болгъан коллегиясында аны былтыргъы ишини эмда быйылгъа борчларыны юсюнден жик-жиги бла айтылгъан эди: ала бла жыйылгъанланы министр Шамиль Ахубеков шагъырейлендиргенди. Андан сора да, коллегиягъа отлукъ-энергетика комплексден талай предприятияны келечилери къатышхан эдиле. Ала да предприятияларыны ишлерини юсюнден къысха айтхандыла.

Министр кеси билдиргенича, республикада эллени, шахарланы бары да электрокюч бла толусунлай жалчытыныпдыла. Аны бир кесегин регионда чыгъарадыла. Ол гидроэнергетика бёлюмдю: гидроэлектростанцияла битеу хайырланылгъан электрокючню ючден бирин бередиле. Къалгъан кесеги уа тыш регионладан келеди.

ГЭС-леде былтыр кёп къалмай 640 миллион киловатт ток чыгъарылгъанды, буруннгу жыл бла тенглешдиргенде, онбеш процентге кёбюрек болгъанды. Регионну бу жаны бла онгларын кючлендириуге бек уллу эс бурулгъанын чертгенди министр. Аны айтханына кёре, 2030 жылгъа республика кесинде мында изленнген токну экиден бири чыгъарылыргъа керекди. Ол умутда жангы объектлени къурулушлары барады. Аны юсюнден а «ГидроОГК» компанияны тамата инженери Мирзойланы Марат толуракъ айтханды.

Ол билдиргенича, 2016-2020 жыллада бизде эки гидроэлектростанция ишленнгенди: Зарагиж эмда Огъары Малкъар ГЭС-ле. Биринчисини кючю – 30,6, экинчисини уа – 10 МВт болады. Ала хайырланыугъа берилгенлеринден сора, жангыртылгъан энергетиканы айнытыу Ассоциация бизни республиканы миллет инвестициялы рейтингде гитче гидроэнергетиканы айнытыу жаны бла алчыгъа санагъанды.

Алай бла бюгюнлюкде Къабарты-Малкъарда черекледе орналгъан станцияланы барыны да бирикген кючю эки жюз чакълы МВт болады. Ала бир жылны ичинде 600-700 миллион киловатт ток чыгъарадыла. Алай бу бёлюмню андан ары айнытыргъа онгла энтта да кёпдюле. Сёз ючюн, Тёбен Черек ГЭС-лени къауумуна къошуллукъ, кеси да 23,4 МВт кючлю боллукъ энтта да бир станция ишлене турады. Аны къурулушуна 5,7 миллиард сом къоратыллыкъды, объект кеси да келир жыл хазыр боллукъду. Дагъыда Огъары Малкъарда ишлене тургъан гитче станция. Ол а 2027 жылда хайырланыугъа берилликди. Аладан сора да, не зат этиледи десегиз, Басхан сууда гитче ГЭС-ле орнатыргъа жараулу жерле тинтилгендиле. Аллай ючюсюню материалларын хазырлагъандыла. Тергеулеге кёре, алада станцияла орнатсала, кючлери 23-35 МВт-гъа жетерге боллукъду.

Шамиль Ахубеков кёк отлукъ бла жалчытыуда болумну юсюнден да сагъыннган эди. Газны юсюнден айтханда, озгъан жылда республика 1 миллиард 446,8 миллион кубометр сатып алгъанды. Ол буруннгу жылны кёрюмдюсюнден 1,5 процентге азыракъды. Келген газны 21,5 проценти (311,4 миллион кубометр) къоранчлагъа кетгенди. Аны аллында жыл а ол кёп къалмай эки процентге кёп эди. Хайырланыучула 9,9 миллион кубометрге аслам газ сатып алгъандыла.

Эллени кёк отлукъ бла жалчытыу программагъа, Тырныауузда магъадан чыгъарыучу «Молибден» жерге, «Бызынгы» базагъа газ быргъы тартыугъа, республикада быллай инфраструктурада ишлеге да министерство кёз-къулакъ болуп тургъанды. Жууукъ кезиуледе Пришибо-Малкинская, Гитче Терек, Лесное эллеге, сора дагъыда талай дача эмда бахча биригиуге газ тартыллыкъды, башха ишле да этилликдиле, ол санда газ жибериучю объектлени реконструкциясы да.

Социал газификация программаны чеклеринде кёк отлукъ 1655 юйге келтирилгенди. Министерство, «Газпром газораспределение Нальчик» компания да бирге къармашып, бу жаны бла республиканы алчыланы санына чыгъаргъандыла.