Жыл санынг жетген эсе, кеси аллынга жаша?

Левада ара 18-25- жыллыкъла ата-аналары бла бирге жашаргъа керек болгъанларын бла къалгъанларын билир муратда соруу бардыргъанды.

Сорулгъаны асламысы башха-башха жашаргъа кереклисин  сайлагъанды. Абадан тёлю уа кёбюсюнде тёрели халда бир юйюр болуп турур жанлыды. Соруугъа къатышханладан  жыл санлары не къадар уллу болгъанла  сабийле ата-аналары бла турургъа керекди деп оюмлагъандыла.

Не сейир, россейлилени оюмлары бла  жашау кертилик  башхадыла. Росстатны шартларына кёре, 25 жыллары толмагъан жаш адамланы 66 проценти ата-аналары бла жашайдыла, 39-жыллыкъланы араларында уа аллайла  27 процентдиле. Восток Европада ол  эм уллу кёрюмдюге саналады.  Алайды да,  жаш адамла  айырылып  жашаргъа  термилгенликге, не эсе да иш башха  тюрлю болады.

- Сабий юйдеми къалыргъа керекди огъесе угъаймы? Бу  соруугъа шарт жууап жокъду, - дейди юйюр психолог Вячеслав Денисов. –  Хар болумгъа энчи къараргъа тийишлиди. Сабий кеси аллына жашау этерге хазыр эсе –  жолу мамукъданды, хайт десин. Алай  зор бла  тышына къыстаргъа уа керекмейди.  23 жылы  болгъанны акъылы онбиринчи классда окъугъандан хазна башха болмагъанын да ангыларгъа тийишлиди.

Кеси жашау этерге сюйгеннге бек уллу тыйгъыч – фатар къытлыкъды. Тюненеги школчуну неда студентни бохчасына тийишли жашау журтланы саны бизде бек азды. Алай бу  болум аз-аздан тюрлене башланнганды. Девелоперле (къурулушчула)  артыкъ  къолайлы болмагъан  жаш адамланы  кеслерине тартыр умутда  гитче фатарла ишлеп тебирегендиле.

Акъылбалыкъдан тюнене чыкъгъанны  уллу фатарны ортакъгъа неда кредитге  алыргъа ахчасы болмагъаны баямды, гитчесине уа табыллыкъды. Ма ол себепден 20-метрлик фатарлагъа сурам да ёсюп барады.

 Сабийлени ата-аналарыны къатларында  тутхан экинчи сылтау  –  адет-тёреди. Кёпле уллу юйюрде   жашаргъа  юйреннгенлерин да унутмазгъа керекди. Бютюнда Кавказда ол кенг жайылгъан тёреди.

Совет Союзну заманында  арендагъа берилген жашау журтланы рыногу хазна болмагъанды.  Аны себепли  жыл санлары жетген сабийле, ары-бери кетер амаллары болмай, кёбюсюнде ата-аналары бла тургъандыла.

Тергеулеге кёре, уллу шахарлада  тургъан жаш адамлагъа келир заманлада энчи журтланы   юсюнден унутургъа тюшерикди. ООН-да  сакълагъанларыча, 2025 жылда жер башында жашагъанланы саны 8,5 миллиардха жетерикди. Аны бла бирге  шахарла андан ары ёсе барлыкъдыла, элле уа азайырыкъдыла.  Уллу шахарлада халкъны шёндюча 66 проценти угъай, 70 проценти жашарыкъды. Коммуналкала да марда болуп къаллыкъдыла. Фатарла хар кимге да жетишмегени ючюн а багъала да кётюрюллюкдюле.

Алайды да  юйюрле  болжаллы халда алгъан  гитче фатарлада  къалып къалмазла  деп ышаннгандан башха зат къалмайды.

Алада уа къалайды?

• Великобритания

Сабийле тюз да  школну бошагъанлай  сора юйден чыгъып кетедиле. Ала аягъы юсюне болгъунчу алагъа ортакъгъа фатарны кёбюсюнде ата-аналары аладыла.

• АБШ

Сабийле 18  жылларында университетге кирип, ата-аналарыны къатындан кетедиле. Окъууну бошагъандан сора ол артха къайтып келгенле да бардыла. Алай Америкада 25-жыллыкъ жаш адам ата-анасы бла жашап тура эсе, ол ишеклик туудурады.    

• Франция

Жаш адамланы ата-аналары бла тургъанны тюзге санамайдыла. Студентле уа юй сатып алыргъа къолларындан келмей, кёбюсюнде бирге коммуналкалада жашайдыла.

• Израиль

Школну тауусхандан сора жаш  адамла бары да бирча юч жылгъа аскерде къуллукъ этерге кетеди. Анда уа казармалада турадыла. Юйге аланы жаланда ыйых кюнледе жибередиле. Кёпле артда башларына мадар этерге да кюрешедиле, алай Израильде фатарланы багъалары асыры  уллудан,  артха, ата юйлерине къайтыргъа тюшеди.  

• Филиппины

Бу къыралда адамла уллу юйюрледе жашаргъа юйреннгендиле. Ата-анала, аланы къарындашлары бла эгечлери, сабийлери да бир юйде турургъа угъай демейдиле. Санга 40 жыл толуп, алай ата-анангы къатында тура эсенг,  бир киши да сёзюнгю этерик тюйюлдю.