Уста мараучу

Уллу Хорламны 75-жыллыгъына

Кёнделенден Отарланы Гилястанны жашы Ахмат  аскерге мамыр заманда чакъырылгъанды -1940 жылда.  Алгъа Латвияда къуллукъ этип турады, Уллу Ата журт уруш жууукълаша башлагъанда уа, аланы бёлюмлерин Литвагъа – Германияны чегине жууугъуракъ жерге кёчюредиле. Къазауатха да ол ма былайда киреди.

Айхайда, уруш башланырыгъын сакъламагъан аскерге душманны тыяр онгу жокъ эди. Совет аскерлени къорууланыу ызлары чачылып, ала къуршоугъа тюшедиле. Кёплени сауутлары жокъ, кеслери да арып. «Мен  а сауутума бек сакъ болгъанма, бир кере да атмагъанма. Жаралы болгъанымда окъуна снайпер ушкогуму къучакълап жыгъылгъан эдим», -деп эсгергенди ветеран.

Ууатылгъан аскерлеге, къауум-къауум юлешинип, кеси бёлюмлерин излеп, агъач ичи бла кёп кюнлени барыргъа тюшгенди. Аманны кебинден ала фронт жанына чыгъадыла. Отар улуну сауутун тас этмегени ючюн Рыбинск шахаргъа энди къурала башлагъан парашют-десант бёлюмге жибередиле. Мында уа ол парашют бла 14 кере секиреди, алай юйрениулени терк окъуна бошап, аскерчилени осал болумгъа тюшген Калинин фронтха ашырадыла.

Ма анда къанлы сермешледен биринде Ахмат кёкюрегине жаралы болады. Окъ ёпкеси бла ётюп, жаууруну бла чыгъады. Эсин ташлап, къаллай бир жатханын билмейди, алай кесине келгенде, тёгерек-башда бир жан да жокъ. Теберге, аны къой, солургъа окъуна къыйын эди. «Ёпкеми тешилгени, къанымы  тас этгеним манга жаланда сюркелирге къойгъандыла. Асыры суусапдан а – жаным чыгъаргъа жете. Бир суу быргъыла тийресине чыкъгъанымда, жарам энишге ийилирге къоймай, суусабымы къандыралмай къыйналама»,-деп эсгергенди Отар улу.

Кюнлени биринде ол адам ауазладан уянады. Насыпха, ала къызыл аскерчиле эдиле. Аладан бири бу сау боллукъ тюйюлдю, аны медицина бёлюмге созуп баргъанны магъанасы жокъду деп кюрешгенин эшитеди. Алай экинчиси уа, анга тынгыламай, Отар улуну, сыртына атып, врачлагъа дери кётюрюп элтеди. Санитар бёлюм а аныча жаралыладан топпа-толу. Хирургну столуна Ахмат жаланда кече белинде тюшеди. Врачладан бири аны жаргъандан хайыр боллукъ тюйюлдю, ол хазна сау къалсын, дегенин да эшитеди. Алай башхасы уа, врач борчун ахырына дери жетдирирге керекди деп, анга бой салмайды.

Ол затланы эшитип, ангылап тургъан жашны кёлю такъыр болгъанына сейир этерча тюйюлдю. Алай жашаргъа талпыныулугъу андан уллу болгъанды, ол анга кюч-къарыу бергенди. Башха ауур жаралыла бла бирге Отар улуну тылгъа – Тюменьде  госпитальгъа – ашырадыла. Мында таулу жаш къарыу жыя, сау бола башлайды. Болсада сол къолу ишлемей, бюгюлмей къалгъанды. Алай бла медицина комиссия ол андан ары аскерде къуллукъ эталмазлыгъын тохташдырады.

Ахмат туугъан элине къайтхандан сора ОСАВИАХИМ (ДОСААФ) биригиуге башчылыкъ этип тургъанды, фронтха барлыкъ жашланы хазырлагъанды. Урушну аулакъларында къан тёкген, саулугъун тас этген жаш битеу малкъар халкъ бла кёчгюнчюлюкню  азабын да сынагъанды. Андан къайтхандан сора да бош турмагъанды, жамауат ишге да тири къатышханды.  Юй бийчеси Сакинат бла тёрт сабий ёсдюргендиле. Ала да элде угъай, районда сыйлары жюрюген адамладыла.