Баш мурат – халкъны эсин саулукълу ашарыкълагъа бурургъа

«Халал» марка бла эт жарашдыргъан «Райян» завод кесини продукциясы бла республикада, андан тышында да атын айтдыргъанды. Бюгюнлюкде предприятияны Нальчикде Киров орамда тюкенини къатында жангы мекям ишлене тургъанын кёрген болурсуз. Бу проектни юсюнден   бизге аны башчысы Арсен Шанков айтады.

- Арсен Баширович, къурулушну не мурат бла башлагъансыз?  

- Тюкенибизни кенгертирге кереклисини юсюнден эрттеден да сагъыш этебиз. Шёндюгю павильон  тарды, алыучуларыбыз очередьде сюелгенлери, кёп заманны сакълагъанлары ючюн  уялып турабыз. 

Сатыу-алыу юйню проектин алгъаракълада жарашдыргъан эдик, алай аны жашауда бардырыргъа мекямны аллында коммерциялы ларёкла чырмагъандыла.   Нальчикде   Киров орамда темир жол кетерилгенини, былайда шёндюгю излемлеге келишген жолла ишлене тургъанларыны хайырындан  проектни толтуруп башларгъа онг  чыкъгъанды.

Ол битсе, алыучуларыбыз очередьде туруп, заманларын, къарыуларын да тас этмез ючюн талон система кийирирге сюебиз. Ол къалай ишлерикди деп сорургъа  боллукъса. Сёз ючюн, Сбербанкда адамла электрон очередьге турадыла да, биз да алай этерге умутлубуз. Алай бла  прилавокну аллында сюелип, тюкенчи къачан эс бурады деп сакълар, мен биринчи эдим деп даулашыр  кереклиси боллукъ тюйюлдю. 

Экинчи къатында уа ресторан боллукъду. Россейде бийик качестволу тууар этге жангы ГОСТ кийирилгенди. Анга кёре уа малланы тёрели технологиялагъа кёре ёсдюрюрге тийишлиди: гормонла, антибиотикле хайырланмай. Андан сора да, аланы тау жайлыкълада кютерге кереклиси да тохташдырылгъанды. Жаланда   соярдан 100 кюн алгъа комбикорм берирге жарарыкъды.  Битеу бу излемле сакълансала уа, эт бийик качестволу, татыулу боллукъду.  Анга  мраморлу   дейдиле. Сойгъандан сора ол 20 кюнню «бишерге», кесине келирге керекди. Ресторанда къонакъларыбызгъа ма аллай этден ашарыкъла бла сыйларгъа муратлыбыз.  

- «Бишерге» дегенни ангылатсагъыз эди.

- Биз къалай юйреннгенбиз: малны тюз сойгъанлай аны къуууруп ашаргъа, неда  бузлатыргъа.  Алай алимле эт микробиология бузулуудан сакъланып, тюз сайланнган мылылыкъда, хауа болумда асыралса, ол 6-7 кюнню ичинде кесине келип, татыу жыйышдыргъанын ачыкълагъандыла. Федерал излемлеге кёре уа, мал эт  аллай болумда 20 кюн «бишерге» керекди.

Былайда айтырыгъым,  юйде аны этер онг боллукъ тюйюлдю. Мылылыкъ, хауаны болуму тюз сакъланмасала, эт бузулуп, неда къатып къаллыкъды. Аны ючюн а биз Италиядан энчи оборудование сатып алгъанбыз.

Ресторанны юсюнден айтханда уа, «Josper» фирманы печьлерин хайырланырыкъбыз. Алада уа эт  уллу отда  (300 градусха дери) къысха  заманны ичинде (3-4 минут)  къуууруллукъду. Стейк-хаусла бюгюнлюкде Москвада кёпдюле. Россейли рынокда бийик качестволу  мраморлу эт  жарашдыргъан бир ненча компания кеслерини ресторанларын ачхандыла.  Ала алада эт халал болмагъаны ючюн муслийманла бу ашарыкъны татыуун кёралмайдыла.  Ала айтханларына кёре, аны тишлери болмагъан окъуна чайнаяллыкъды – алай жумушакъ  болады.

- Къыралда белгили заводладан биринде «Халал» деген белги бла чыгъарылгъан къыймада муслийманлагъа ашаргъа жарамагъан эт хайырланылгъан ачыкъланнган эди…

-  Кертисин айтханда,   халал эм муслийманлагъа ашаргъа жарамагъан затла  бирге жарашдырылгъан цехлеге артыкъ бек ышанмайма. Производствода аз тюрлю болмайды, эки ыз да къатышсала, аланы бир бирден ким айыра турлукъду.

Алай биз а рынокда атыбызны жаланда халал ашарыкъла чыгъаргъан заводнуча белгили этерге излемейбиз. Жарсыугъа, шёндю бу белгини хар затха да жабышдырып барадыла, ол исламны жорукъларына тийишлиликде этилгенине бла къалгъанына да къарамай.  Терк эм женгил ахча ишлерге сюйгенле   шериатны  бузабыз, исламны  атын аман бла чыгъарабыз деп ахырда сагъыш этмейдиле.

Бизде ишлегенлени асламы уа муслийманладыла. Адамлагъа  сатхан  ашарыкъла ючюн Аллахны, халкъны аллында да жууаплы болгъаныбызны ангылайбыз. Аны ючюн а продукциябыз качестволу болурун сюебиз. Бюгюнлюкде жамауат консервантладан, химиялы къошакъладан арыгъанды. 

Баш борчубуз а  халкъыбызны эсин саулукълу жашауну жорукъларына бурургъады. Хау, химиялы затланы къошуп, ашны татыулу этерге, этге ушатыргъа да боллукъду. Уллу шахарлада уа адамла тууар, тауукъ этни керти татыуун эртте унутхандыла. Москвада  алыучуларыбыз биз быллай къыйманы ашамагъанлы 20 жыл озгъанды дейдиле. 

Продукциябыз   тюрлю-тюрлю кёрмючледе, ол санда халкъла аралылада да алтын майдаллагъа кёп кере тийишли болгъанды. Сёз ючюн,   Германияда  бардырылгъан IFFA форумдан  юч алтын майдал келтиргенбиз.  «Продэкспо», «Алтын кюз арты» кёрмючледен да саугъасыз къайтмаучубуз.   

Адамла ахчаларын аяп, не зат къошулгъаны, неден этилгени белгисиз ашарыкъланы алгъанлары бек жарсытады. Артда саулугъубузгъа багъаргъа андан да кёп къоранч этилликди. Санларыбыз, саулугъубуз Аллах берген уллу саугъады, ала ючюн жууаплы болгъаныбызны унутургъа жарамайды.

- Манга «Райянда» ауругъан малланы мыллыкларын  сатып аладыла деген хапарны эшитирге тюшгенди.   Анга не атырыкъ эдигиз?

- Башында да сагъыннганма, кеслерини продукцияларына «Халал» деген белгини жабышдырып къойгъан предприятияла бардыла. Адамла ауругъан малланы ары берселе да,   «Райяннга» келтирген сунуп къоядыла. 

 Аны ючюн а алыучуларыбыздан сакъ болурларын тилерик эдим. Бизде чыгъарылгъан товарлада къызыл тюрсюн бла айны бла жулдузну суратлары этилипдиле, аланы ичинде уа «Райян» деген сёз жазылыпды. Бу белгиге патент алгъанбыз, аны бла башхала хайырланыргъа эркин тюйюлдюле.

Союлгъан малны эти биз ишлеп башлагъан кезиуден бери заводну къабакъларындан бир кере да кийирилмегенди деп шарт айталлыкъма.   Ишчилерибизни   ийманларын мен билеме,  «Бисмилляхи» демегенлей бир малны боюну да тартыллыкъ тюйюлдю. Ол угъай,   энди кесибизни мюлклерибиз бардыла.  Ишибиз барса, кенгерип, заводда жаланда кесибиз ёсдюрген малланы этин хайырланыргъа муратлыбыз. 

 Аш жарашдырыучу промышленностьда ишлеген къыйынды, къоранчлыды. Продукцияны багъасын учуз этиу жаны бла амалла бек кёпдюле. Алай   Къыямагъа, Аллахны аллында жууап берлигине ийнаннган ётюрюк айтмайды, харам ахчагъа жан атарыкъ тюйюлдю.