Ариулугъун акъылы озгъан Шерифат

Бегийланы Шерифат халкъыбызны сыйлы адамларындан бириди.  Биринчи таулу миллет интеллигенцияны толкъунунда хар бирини къадары да сейирди. Ариулугъу эм билими бла аты айтылгъан Шерифат халкъыбызны жарыкъландырыууна  уллу къыйын салгъанды.

 Огъары Малкъарда 1918  жылда къызчыкъ туугъанында, къууаннган эдиле жууукъла-тенгле, алай бири да сезмеген эди аны къадары къалай къыйын боллугъун. Шерифатны атасын къызчыкъ туугъан жыл серебряковчула ёлтюредиле,бу мурдарлыкъны кётюралмай, анасы да дуниясын алышады. Алай бла экижыллыкъ Шерифат атадан да, анадан да ёксюз къалады. Ёсдюредиле жууукъла, не этерик эдиле. Ёксюз сабийге аслам эс бурабыз деп, власть къызчыкъны Ленин атлы окъуу шахарчыкъгъа алады.

Шерифаны биринчи устазларындан бири Шахмырзаланы Саид болгъанды. Окъуу шахарчыкъда билим алгъанлай, къыз педагогика техникумгъа киреди, аны да 1936 жылда жетишимли бошайды. Бу окъуу юйде Шерифат бла бирге бизни университетни ректору Хатута Бербеков, лётчик Чабдарланы Ибрагим, жазыучу Адам Шогенцуков эм башхала белгили билим алгъандыла.

Техникумну бошагъанлай, Шерифат Огъары Малкъаргъа къайтып, школда устазлыкъ этип башлагъан эди. Бегийланы къызы бизни миллетде  биринчи устазладан бириди. Кёчгюнчюлюкню аллында 1944 жылда ол школ директор болуп ишлей эди.

Шерифатны  таныгъанла шагъатлыкъ этедиле:  бир адамгъа да ушамагъан сейирлик адам эди. Чакъгъан терекча ариу, ташча къаты.  Ол «жангы жашауну кесибиз къураяллыкъбыз»  деп, хар ишге да сюелип къала эди, анга къарай, башхала да бир сейирлик дуниягъа жууукълаша тургъанларына ийнана эдиле. Тюнгюлген деген затны билмегенди къарачач, кёккёз Шерифат. Ол искусствоны сезген, билген, ариулукъну къайда да эслеген къыз болгъанды. Миллет къобузда, гитарада, фортепианода да сокъгъанды, къызы Светлананы да гитарагъа юйретген эди. Туудугъу Шауаланы Ибрагим музыкагъа итиниую бла ыннасына ушагъанды, ол «Алмасты» ансамбльни гитаристи болуп тургъанда, халкъла аралы тюрк фестивальны Гран-при саугъасына тийишли да болгъанды. Къан кючлю затды.

Шерифатны чексиз фахмулу болгъаны кимге да баям эди. Консерваториягъа окъургъа бар дегенлеринде, жууукълары къоймайдыла. Не сейир, ол заманда да, бусагъатда да искусство жаны бла билим алыугъа бизде  онг кёзден къарамайдыла. Озгъан ёмюрде да, бюгюнлюкде да консерватория башха вузладан башхалыгъы болмагънына женгдирмейбиз, нек эсе да аны бир магъанасыз, керексиз зат суннганлай барабыз.

Жибермедиле Шерифатны ары. «Ейск шахарда авиация училищеге жиберигиз», - деп тиледиле.  Ол аэроклубда окъуп, самолётдан парашют бла секирип, парашютист значок алгъан эди. Таулулада биринчи тишириу парашютистди. Айхай, ары да табылмады таматаладан ыразылыкъ…

Шимал Кавказда жашагъан жаш тиширыуланы араларында 1936 жылда Пятигорск шахарда биринчи Спартакиада бардырылгъан эди, анда Бегийланы къызыны хорлам саугъасы браунинг эм гитче калибрли ушкок болгъандыла. Шерифат  атдырса, чюйню башын учдургъан, аллай жютю кёз болгъанды. Къолу бир заманда къалтырамагъанды. Тиширыуланы араларында угъай, эр кишиледен да чыкъмагъанды Шерифатны хорларыкъ.

Бу фахмулу тиширыу алай ариу ышара эди! Кюлюп башласа уа, адамла андан кёзлерин алалмай эдиле: насыплы адамны алай кёп кёрюп турмайса. Алай 1943 жылда жалгъан къагъыт бла баш иеси Моттайланы Мустафаны – Черек аузунда партияны бёлюмюню таматасын, тутуп кетедиле. Сормай эшикни къакъгъан къыйынлыкъ абызыратхан эди жаш ананы. Тышындан келип жазмагъан эдиле ол жалгъан къагъытны…

«Чыммакъ акъ ариу насыбымы къап-къара, къара боран сюйрейди», деп быллай къыйынлыкъны юсюнден айтылады жырда. Мустафа жаланда 1955 жылда къайтырыкъды юйюрюне. Шерифат юч къызчыкъларына бир кеси къарарыкъды онеки жылны ичинде.

Кёчгюнчюлюкде уа была – Къазахстан областьда Туркестан шахаргъа тюшген эдиле. Анда мамукъ ёсген талалада къазауат этип ишлегенди ол: юч къызчыкъ, къайын ана, къайын ата – барына да гыржын табаргъа керек эди. Къыйынлыкъны сюрюучюсю да къыйынлыкъды: тиф жыкъды битеу юйюрню. Чачларын да жюлюп, лазаретге элтген эдиле. Ёлмедиле, къайтдыла юйге.

Шерифат кёчгюнчюледен болгъанлыкъгъа, билими терен болгъаны себепли, аны гороногъа школ инспектор этедиле. Ол башхаланы ишлерине багъа бергенинде, жаланда болгъанны айтханды, битеу устазланы да бирча кёргенди.

Ата журтха къайтып, мында къыркъ жыл ишлегенди устаз болуп ариу Шерифат. Дагъыда алты жылны Огъары Жемталада сельсоветни башчысы болуп тургъанды. Беш сабий ёсдюргенди: Галина – устаз, Валентина – медсестра, Светлана –  КъМР – ни халкъ жазыучусу, Булат – инженер, Хызыр бийик вольтлу аппаратураны заводунда цехни башчысы болуп тургъанды. Сабийлеринден сора да, беш туудугъуна да къарагъанды ол.

Бу фахмулу, ариу таулу тиширыу  кесини къолу бла беш юй ишлегенди! Кёчгюнчюлюкге дери Огъары Малкъарда экикъатлы юй, Фрунзеде – экинчисин, къараргъа адамы болмагъан жууугъуна - ючюнчюсюн, Азиядан Ата журтха къайтхандан сора Огъары Жемталада  - тёртюнчюсюн, Вольный Аулгъа кёчгенден сора уа – бешинчи юйюн! Жетмиш жети жыл жашап, бешинчи юйюнде ёлгенди Шерифат. Жашауу сынауладан толу болмаса, ким биледи, жюз жылгъа дери да жетер эди бу къаты адам!

Кёп къыйынлыкъла кёргенликге, ол халаллай, таза ниетлилей къалгъан эди. Элинде-жеринде хар адамны жетишимлерине къууана билген, сынмагъан, халкъы ючюн  ёхтемленнген, терен акъыллы, ариу да Шерифат ёмюрледе да миллетни эсинде къаллыкъды.