Бюгюн тарыхда

Биринчи спутник

1957 жылда 4 октябрьде Совет Союз космосха биринчи спутникни чыгъаргъанды. Аны бла адам улу аламгъа атлам этгенини тарыхы башланады. Аппарат уллу топха ушай эди, кенглиги 58 сантиметр, ауурлугъу уа 83,6 килограмм тартхан аллайгъа. Р-7 ракета аны кёп къалмай бир минг километр бийикликге чыгъаргъанды.

Спутник 92 кюнню ичинде жерни тёгерегинде 1440 кере айланнганды. Космосха чыкъгъандан сора, юч ыйыкъны ичинде тохтаусуз радио сигналла жиберип тургъанды кеси да. Аны жер башында къалайда болса да эшитирге онг бар эди. Сейир шарт: аппаратны он килограммы кюмюш эди: багъалы темирни аны аккумуляторуна къошхан эдиле.

Наг-Хаммади китапханадан манускрипт

1946 жылда 4 октябрьде Каирде орналгъан Копт музейге Наг-Хаммади деген буруннгулу китапханадан манускрипт келеди. Аны уа аны аллында жылда Египетде Луксор шахардан арлакъ барып, бир элчи жерни чагалай тургъанда тапхан эди. Къызыл къошунну ичинде папирус къысым болгъанын кёреди ол. Аладан бирин андан 250 фунт тёлеп бир христианлы бабас сатып алгъанды. Музейге да ма ол элтип бергенди. Французлу египтолог Жан Дорес артда аны тинтип, ол Жангы Заветни тёртюнчю ёмюрде басмаланнган кесеги болгъанын тохташдыргъанды.

Куль-Оба кешене

1830 жылда 4 октябрьде археолог къауум Керчь шахардан алты километр бир жанында орналгъан скиф кешенеледен бирин къазып ичине киредиле. Анда уа бек бай алтын хазна табадыла. Бары да бизни эрагъа дери тертюнчю ёмюрде этилген затла эдиле. Ол санда шёндю Эрмитажда сакъланнган, аты сау дуниягъа белгили болгъан алтын скиф къошун да.

Ташдан ишленнген обаны ичинде ёлюкню юсюнде къадар алтын зат бар эди. Аскер сауутланы саны да санап санамазча аллай бир болгъанды.

Григорий орузлама

1582 жылда бу кюн Григорий XIII рим бабасны оноуу бла аны атын жюрютген орузламагъа кёчедиле римлиле. Ары дери уа ала Юлий Цезарь къурагъан (юлиан) орузлама бла жашап болгъандыла. Аны бла уа хар 128 жылдан сора бир кюн халат чыгъа эди. Аны жерине къайтарып, тюзетиу кийирип турмазча григорий атлы орузлама кийириледи. 1582 жылда 4 октябрьде жукъларгъа жатхан римлиле уа экинчи кюн 14 октябрьде уяннгандыла.

Совет Союз анга 1918 жылда 24 январьда кёчгенди. Алгъын орузлама бла онюч кюн башхалыкъ да ма аны ючюн чыкъгъанды.