Кючлю спортчу, хунерли оноучу

Уяналаны Чомайны жашы Владимир Къабарты-Малкъарда ауур атлетиканы айнытыуну башлагъанладанды. Ол  1941 жылда Къашхатауда белгили эмда хурметли адамларыбыздан бири, бир кезиуде Къабарты-Малкъар АССР-ни Баш Советини Президиумуну Председатели болуп тургъан Уяналаны Батталны жашы Чомайны юйюрюнде туугъанды. Жашчыкъны спортха аны тукъум къарындашы, Къыргъызстанны бир ненча кере чемпиону  Уяналаны Биязуркъаны жашы Владимир тартханды. Ауур атлетиканы бек биринчи упражнениялары бла уа школну физкультурадан устазы шагъырей этгенди. Володя кеси да, юйде штанга жарашдырып, сау кюнню эрикмей-талмай кюрешгенди.

Юйюрю туугъан жерлерине къайтхандан сора да,  жашчыкъ жарауларын тохтатмагъанды, аны къой -  бютюн къаты бардыргъанды. Школну бошагъанлай а,  Къабарты-Малкъар къырал университетни зоотехния бёлюмюне киреди. Алай жюреги уа жаланда спортха тартханды. Ол себепден Москвада къырал ара институтха кёчеди. Анда уа аны бла бирге дуниягъа белгили спортчула окъугъандыла – боксчу Борис Лагутин, бийикге секириу бла атын айтдыргъан Валерий Брумель, самбодан дунияны чемпиону Николай Куликовский, дагъыда башхала.

   Окъуугъа кёп заманын къоратыргъа тюшгенликге, Владимир жарауланы  къаты бардырады. Аны усталыгъына, къарыууна да иги кесек къошулады.  1960 жылда  СССР-ни жаш тёлюню арасында биринчилигинде ол 67,5 килограмм ауурлугъу болгъан штанганы кётюрюп,  чемпион болады. Ол жыл «Буревестник» спорт биригиуню Таллин шахарда бардырылгъан эришиулеринде троеборьяда эки жолгъа 360 килограмм кётюреди. Ол а «Спортну устасы» деген атны алыр ючюн тохташдырылгъан мардадан он килограммгъа кёп эди.

Алай бла Уяналаны Владимир 1960 жылда  «Спортну устасы» деген сыйлы атны Къабарты-Малкъарда биринчиледен бири болуп алгъанды. Бир ауукъ замандан а ол студентлени Тбилисиде бардырылгъан битеусоюз оюнларыны чемпиону болады. Дагъыда  Москва шахарны биринчилигинде хорлайды. Тёртюнчю курсда уа «Ауур атлетлени кючлерин ёсдюрюу амалла» деген курсовой иш жазады. Аны хазырлай туруб а олимпиадалы чемпионла Юрий Власовну бла Александр Куриновну   жараула этдириуню амалларын бла планларын хайырланады.

 Институтну бошагъандан сора,  Владимир аскерде къуллукъ этгенди. Дондагъы Ростовда спорт ротагъа тюшгенди. Анда да эришиулеге Шимал-Кавказ аскер округну атындан къатышханды.  Совет Союзну Сауутланнган кючлерини биринчилигинде 67,5 килограмм ауурлукъда чемпион болгъанды. Спортда болдургъан жетишимлери ючюн 1964 жылда анга «Спортну сыйлы устасы» деген ат аталады.

   Спорт жетишимлерини кезиуюнде Уяна улу СССР-ни чемпионатларында эки кере да кюмюш майдалла алгъанды. Венада бла Хельсинкиде бардырылгъан халкъла аралы эришиуледе  анга жетген  болмагъанды. «Буревестник», «Спартак» эмда профсоюзланы битеусоюз спорт обществоларыны кёп кере чемпиону эмда рекордсмени болгъанды.

   1965 жылда туугъан республикасына къайтхандан сора,  битеу жашауун спорт бла байламлы этеди. Урунуу жолун «Спартак» спорт обществода ауур атлетикадан тренер болуудан башлайды.  Республикада жер-жерлеге барып, фахмулу, къарыулу жашланы излейди. Ала бла бирге жарау этиуню къаты бардырады. Аны алагъа салгъан къыйыны да бошуна кетмейди. Ол юйретгенле  жетишимлери бла атларын айтдырадыла.

Фахмулу тренерни къолунда юйреннген ондан артыкъ жаш СССР-ни спорт устасыны мардаларын толтургъандыла. Аланы араларында спортну халкъла аралы классдагъы устасы, Совет Союзну чемпионатларыны эки кере кюмюш призёру, штанганы сермеп кётюрюуде дунияны рекордсмени Алтууланы Азнор, спортну халкъла аралы классдагъы устасы  Орта Азияны оюнларында хорлагъан, Къазахстанны кёп кере чемпиону болгъан Ёзденланы Суфиян,  СССР-ни спорт усталары Владимир Жабалиев, Валерий Иванов, Россейни спорт усталары Владимир Горошенко, Гумар Бекаров да болгъандыла.

1974 жылда Уяналаны Владимирни жангы жууаплы къуллукъгъа  –  «Спартак» спорт обществону республикалы комитетини директоруна – саладыла. Аны бойсунуууна 12 спорт мекям киргенди, ол санда – республикалы спорт къала, «Спартак» стадион эм башхалары. Аны къолунда 200-ден артыкъ адам ишлегенди. Мында да  ол къураучу хунерин аямагъанды, спортну айнытыугъа кёп къыйын салады. Ол башчылыкъ этген жыллада кёп магъаналы жумуш тамамланнганды: стадионда уллу электрон табло орнатылгъанды, чабаргъа жангы жолла салыннгандыла. «Спартакда» спортну он тюрлюсюнден СССР-ни чемпионатлары, женгил атлетикадан къырал кубогу ючюн  даражалы эришиуле, футбол командаланы араларында СССР-ни чемпионаты да бардырылгъандыла.

1984 жылдан башлап пенсиягъа чыкъгъынчы Владимир Чомаевич Халкъны жашау жумушларын жалчытхан министерствону физкультура-саулукъну кючлеу комплексини директору болуп тургъанды.  Аны республикада спортну айнытыугъа салгъан къыйынына тийишли багъа да берилгенди – анга «Физкультураны бла спортну сыйлы къуллукъчусу» деген махтаулу ат аталгъанды.  Ызы бла уа «Россейни сыйлы тренери» деген ат да къошулады. Аны ауур атлетикадан биринчи категориялы халкъла аралы судьягъа да тийишли кёредиле. Саугъалаула жаны бла миллет академия уа аны «Урунуу, намыс, махтау» деген орден бла белгилегенди.