ХИРУРГ

 Къыйын болум

Ингирликде сагъат жетиден атлагъан эди. Терк болушлукъ берген машина   уллу  къычырып, Нальчикни Дубки тийресиндеги сабий клиника больницагъа келеди.  Эр киши  къолларына кётюрюп  тогъузжыллыкъ жашчыкъны  хирургия бёлюмюне  кийиреди.  Аны бетинде къаны жокъ эди. Сабий а,  жилягъан угъай да,  кёзлерин окъуна да ачалмайды. Анасы уа жер тырнайды, сарнайды. Жангыз жашымы къабыпмы къойдум, деп тёгерегине къарай, акъ халатлы адамны кёргени сайын аланы билеклеринден тута да, кёзлерине  жалыныулу  къарай, жашына болушлукъ этерлерин тилейди…

Бёлюмде дежурный болуп ишлеген  хирург Холамханланы Хакимни жашы  Керим саусузну терк окъуна тинтип, операция этген бёлюмге элтирлерине буйрукъ береди. Медсестрагъа уа  баш врачны чакъырырын  тилейди.

Керимни больницагъа ишлерге келген биринчи жылы эди. Анга да къарамай, ол уллу жууаплылыкъны, жашчыкъны ёлюмден къутхарыуну бойнуна  алгъанды…                

Жашчыкъ аллыма  келтирилгинчи мен  «Къызыл жор»  басмалагъан бир  китапны окъугъан эдим. Анда асламында уруш баргъан жерледе, жаралы болгъан аскерчилеге къалай болушлукъ этерге  кереклисини юсюнден юлгюле келтирилшип  жазыла эди. Мен ол китапны къолума алып, окъуп башлагъанымда, кёп коллегаларым кюлюп, бу керексиз китапха заманынгы нек кетересе, ол санга не берликди, ол абаданлагъа болушлукъну юсюнденди, сен а унутма, сабий  хирургса, дей эдиле. Мен а: «Угъай, бизни ишибизде  кёп тюрлю затха тюберге боллукъбуз, ким биледи,  урушда жаралы болгъан аскерчиленича, мамыр жашауда да тюберге болурбуз  аллай болумгъа»,-деп жууаплагъанма. Жашчыкъны  ёлюмден къутхарыуда ол китапда жазылгъаны  манга бек жарагъанды»,-деп эсгереди Керим бир болгъан ишни юсюнден.

Ол операциядан сора  уа Россейде «Подвиг» деген ат бла Интернет сайтда  жашны  усталыгъыны юсюнден кёп жазылгъанды. Сёзсюз, хычыуун эди. Бир =бир адамла уа  махтау салыу бла бирге оюмларын да айта, Керимге  юлгюле да келтире  эдиле.                                        

Биринчи операция

Бир жол а ана эгечи больницаны баш врачы Ботталаны  Батталны жашы Хадисден, жаш  операциягъа  баргъанда, хирургланы  къатында сюелип  къараргъа эркинлик беририн тилейди. Ботта улу угъай демейди. Керим операцияны кезиуюнде, къолларын бошлап сюелмей,  хирурглагъа болушлукъ этеди. Ёмюрюнде биринчи кере кёрген эди операцияны баргъан халин, хирургну тилеги бла анга  ол не да башха жумушчукъланы этерге болушханды. Операциядан сора уа  къаннга боялгъан  къол къапларын тап бюклеп, халатыны хуржунуна салып,  келтирип анасына  кёргюзтюп: «Ма, къара, сени жашынг хирургду!», -дейди. Аланы кёрген ана  бек алгъа абызырайды сора,  бир жанына бурулуп,  кёз жашларын сыйпайды. Ол аны къууанч жилямукълары эди. Жашы биринчи кере операция этерге  сюелгенди. Операция жашны иги да ёхтемлендиргенди, алгъа  барыргъа кёллендиргенди. Алайсыз да къалай, ол аны жашауунда биринчи операциясы эди. Ма андан сора жылны жай айларында  жаш больницагъа жюрюп ишлеп тургъанды. Астраханьда окъуу, Хасанияда  уа иш.

       -Бир жол кабинетде бир мюйюшде олтуруп, китап окъуй турама. Ботталаны Хадис кирип, аллымда бир кесек сюелип, сора хылыф  мени таба бурулуп, хыны: «Сен а былайда не ишлейсе?,-деп сорады. Бек алгъа мен абызырайма, бир кесекден а, практикамы ётеме дейме. Болсада мен сабий хирург болургъа сюеме, дейме. -Сабий хирург болургъамы  сюеме дейсе?, деп къайтарады Хадис Батталович. Хау, деп жууаплайма мен биягъы. Ол а биягъы хыны: «Аузунгу къысып тур, андан сора бир зат да айтма»,-дейди. Къолуна телефонун алып: «Света, санга мени бир жууугъум келликди, анга кёз-къулакъ бол, бир онгунг бар эсе»,-дейди. Ол, мен бусагъатда ишлеген бёлюмню таматасы эди Светлана  Индрокова. Бюгюнлюкде жетишимли ишлей эсем, аны къыйыны уллуду. Ол бизге, жаш адамлагъа  анабызча ариу айтады, юйретеди, сау болсун. Терк тамамланнган жумуш,  Светлана Башировнаны ишиме  кёз къарамы да мени жашаууму  тамыры бла тюрлендиргенди. Андан сорна да ким биледи, анамы эгечи Каноковха  письмо жазмаса, мен Астраханьда окъурукъ болмаз эдим, Ботталаны Хадис болушлукъ этмесе, сабий угъай, абаданлагъа хирург болур эдим,- дейди Керим.

Керим ишлерге сюйген, эрикмеген, арыдым-талдым демеген адамды. Жашаууну аслам кесегин да ол больницада ётдюреди. Бирде юйюне  кюнле бла келмей тургъан кезиулери да кёп  боладыла. Иши къыйынды, сабийлени  араларында айтып ауругъан жерлерин ангылатханла, алыкъа тиллери айланмагъан къагъанакъла да бардыла. Аланы  бакъгъанда кесинг ангыларгъа керексе не этеригинги.

-Хар адам да тутхан ишин тынгылы бардырыргъа, айып алмазча этерге  керекди. Ол мени оюмумду. Ызымдан аман айтырларын сюймейме. Адамлагъа не къадар къолумдан келгенича болушлукъ этерге ыразыма. Хар заманда да айтама, хар адам да  саулугъуна жууаплы кёзден къараргъа керекди, бютюн да бек а сабийлерине,-дейди  Керим.

Холамханланы юйюрге юч жаш  туугъанда, ата бла ана  аланы барына да  республикада атлары айтылгъан поэтлени атларын атаргъа келишгендиле: Кязим, Къайсын, Керим. Жашланы бары да атларына тийишлидиле. Кязим предпринимательлик ишин жетишимли бардырады, Къайсын белгили, хар ким да сюйген жырчыбызды, Керим да аты  игилик бла айтыла тургъан хирургду.

Къайсын, тамата къарындашларыды. Кичиле уа анга ушаргъа, андан юлгю алыргъа кюрешедиле.