Ауруугъа жагъылыуну жашырынлыкълары

Кёпле больницаланы  эм таза жерлеге санайдыла. Айхай да, алагъа жаланда бахиллени кийип кирирге жарайды да! Хар затны стерилизация эм дезинфекция этедиле,  полланы мылы буштукъла бла хар кюн сайын 3 кере  сыйпайдыла… Алай жашаугъа  бек уллу къоркъуу чыгъаргъан башха бир жерде да болмагъан инфекцияны да больницада тутаргъа боллукъду.

ВБИ-ле (внутрибольничные инфекции) хар багъыу учрежденияда да бардыла. Алай аны юсюнден айтыргъа жарамайды: адамланы башларын хайран этерге нек керекди? «ВБИ-ле бизде жокъдула деп, дунияда жангыз бир больница да, бир госпиталь да махтаналлыкъ тюйюлдюле,- дейди  Николай Брико, РФ–ни Саулукъ сакълау эм социальный айныу министерствосуну штатда болмагъан баш специалисти – эпидемиологу, Сеченов атлы Биринчи МГУ-ну эпидемиология кафедрасыны профессору, РАМН-ны членкору. - Биз аланы Россейде жаланда 1991 жылдан башлап, регистрация этип тебирегенбиз. Саусузну онгсуз болуууну неда  ёлюп къалыууну сылтауларыны юслеринден айта туруп, врачла тюз диагноз берирге  хазна сюймейдиле».

Эм  къоркъуулу

Россейде ВБИ-леден жыл сайын кёп къалмай 2,5 миллион адам ёледиле. Бу тарих уллу шахарны халкъы тенгли бирди. Бек къужурду, алай шёндю технологияла къыстау айный баргъан заманда багъыудан къарыусуз болгъан саусузлагъа ууланып аурургъа къоркъуу да ёседен - ёсе барады.

ВБИ-ле къайдан чыгъадыла? Аланы уа биз битеу жашауубузну ичинде хар кюн сайын тюбей-тюбей тургъан микроорганизмле къозгъайдыла. Больницалада болгъан патогенный микробла багъыу учреждениялада тохташхан болумлада мурдарлагъа айланып къаладыла. Саулукълу адамгъа ала уллу хата эталмайдыла, алай чархлары къарыусуз пациентлени жанларына уа уллу къоркъуу чыгъарадыла.

Андан сора да, микроорганизмле, адамдан эсе, иги да терк айныйдыла. Жангы штаммла, дарманлагъа къажау кюреширге юйреннген, аны къой, дарманны ичинде терк жайылгъан штаммланы   чыгъарадыла. «Сёз ючюн, кёк иринли палочка, 20 жыл мындан алгъа хар жерде да тюбеучю, алай бир тюрлю хата этмеучю микроорганизм, бюгюнлюкде биринчи номерли мурдар болуп къалгъанды,-дейди Н.Брико. –Нек дегенде, къарыусуз саусузладан кёчюучю ол микроорганизм энди госпиталь штамм  болгъанды.

Ол битеу дарманлагъа да, битеу дезинфекция затлагъа да чыдамлы болуп турады. Энди ол штамм фурацилинни ичинде окъуна жаратылады!

Бусагъатда больницада багъыла тургъан адамгъа хата этген микроорганизмлени 500-ге жууукъ тюрлюсю бардыла.

Бютюнда уллу къоркъуу уа хирургия пациентлеге барды. «Жаланда бир кере хайырланылыргъа жарагъан стерильный бельё эм кийимле специалистлеге къыйын операцияланы жаланда 50 проценти этилген кезиуледе бериледиле,-дейди Ирина Кравец, медицина эм стоматология продукцияны чыгъаргъан уллу компанияны департаментини директору.

- Къолла окъуна таза жууулмайдыла. Жара тынгылы стерильный материалла бла  обработка этилмесе неда операцияны эте туруп, стерильный инструментле хайырланылмасала, саусузгъа инфекция жукъмай къалмайды».

Врачлагъа чынтты стерильный кийимлерибиз бардыла деп да, алай кёп стационар махтаналлыкъ тюйюлдюле. Быллай сейир шартны юсюнден да айтыргъа керек сунабыз: Скандинавияны къыралларында тинтиуле кёргюзтгенлерича, врачланы халатларыны женглери кесилип, къысха этилселе окъуна, ВБИ-лени жугъуулары иги да азайгъаны эсленнгенди. Бир тюрлю къоранч да керек болмайды - гигиенаны жаланда бек тынч амалы хайырланады. Европада бла АБШ-да уа бир тюрлю бахилле жюрютюлмейдиле, саусузну кёре не заманда да  барадыла. Алай хар палатада да дезинфекция этген суусун заты болгъан дозатор тагъылып турады, аны бла къолларын хар ким да – пациентле, врачла, къонакъла, медицина персонал  да - жууадыла.

Жуудула, дагъыда бир кере жуудула

Гигиенаны бош жорукъларын окъуна толтурмау бек уллу  хата келтиреди. 1990 жыллада медсестрала стерилизация ненча кере этилгени бла байламлы белгиле эте эдиле. Бир кере хайырланылыргъа жарагъан инструментледе да сызлыкъла этиле эдиле. Инструментни  жаланда аны юсюнде сызлыкъ этерге жери болмай къалгъандан сора атып  къойгъан кезиуле да бек кёп эдиле. «Бир кереден сора хайырланылыргъа жарамагъан инструментарийни, шприцни окъуна къайтарып хайырланыуну проблемасы бюгюнлюкде окъуна  барды,-дейди Н.Брико. –Укол  этгенден сора саусузну халы къыйыннга тюрленнгени бла байламлы юлгю европалы къыралланы жалан биринде окъуна жокъду.  Алай жаланда бизде болады. Бусагъатда бир шприцни къайтарып хайырланыуну юсюнден сёз бармазгъа керекди-аланы багъалары капекледиле. Алай статистикада уа иш башха  тюрлюдю. Кеси алларына бузулуп къалыучу шприцле да бусагъатда тюбей-тюбей  турадыла. Аланы багъалары уа уллуракъладыла.

Къоркъуулуланы санларына роддомла да киредиле. ВБИ-лени 35 процентлери алада  чыгъадыла. Аладан жыл сайын 700 мингден артыкъ  сабий ауруйду. Былайда эсге стафилакоккну салайыкъ-андан бир талай сабий ауругъанлары белгили шартды. Роддомланы жууаргъа - тазаларгъа деп, кёп кере жабадыла. Алай ол учреждениялада тюрленнген микроорганизм чыкъгъан эсе, ол хар жерде да, мекямны тышында жерледе окъуна барды. Тыш къыраллада алай болса, роддомну мекямында башха организацияны къурайдыла.

Башха проблема – антибиотиклени саусузлагъа, стационарда микрофлораны эсге алмай, жазыуду. Ол себепден а микроорганизмле, дарманлагъа чыдамлыла болуп, мурдарлагъа айланып къаладыла».

 ВБИ-леден аурургъа къоркъуу эндоскопия аурууладан багъыуну амаллары хайырлансала, бютюнда уллу болады. Гастроскопияны эте туруп, эндоскопну стерилизациясы къаллай халда болгъанын билирге керексиз. Ол иш энчи машинада тамамланылыргъа керекди. Ол приборну суугъа сугъуп къайнатыу эм спирт бла тазалар тамамлыкъ этерик тюйюлдюле. Онгугъуз болса, бир ненча клиникагъа телефон бла сёлешигиз да, сизге гарантияны берген медицина учреждениягъа барып, кесигизге анда къаратыгъыз.