Кезлеу сууларыбыз бла хайырланайыкъ

Сууну юсюнден кёп айтадыла. Хар кюнден ичерге керексиз, дейдиле врачла. Ол аллай бир не бла болушады ? Адамны жашауунда сууну магъанасыны юсюнден Огъары Малкъарда больницаны баш врачы Чаналаны Аслижан бла ушакъ этгенбиз.

- Къарт болмаз ючюн суу ичерге керекди деген кертимиди? Къаллай бир ичсек иги болур? Бармыдыла мардала?

- Абадан  адамны  чархында  40  литр  чакълы  бир  суу  барды,  башхача  айтсакъ,  адамны  саныны  жартысы  сууду.  Сууну  болушлугъу  бла  бизни  этибиз  клеткаларына  витаминле  эм  микроэлементле тапдырыладыла. Суу нерваланы, жюрекни эм къан  тамырланы  ишлеулерин,  аркъа  сюекни  дисклерин  суусун зат бла жалчытады, жикледе амортизациялыкъ этеди. Суу ашны эритирге эм адамны кеси  керегине  тап  барыргъа  себеплик  этеди,  бошдан  айтмайдыла:  «Ичинг  къатса,  ач  болгъанда, стакан бла бир суу ич»,- деп.Бек башы уа - суу жашлыкъны шауданыды.  Алимле  адамны  къартайыуу  клеткалада  суусун  затны  жетмегени  бла  тюзюнлей  байламлыды,  дейдиле.  Адам къартая баргъаны сайын суусаплыкъ  сезим  азаяды,  аны хатасындан адамны чархы къуруйду.  Ма  аны  ючюн  къартайгъан адамла суусун затланы къаллай  бир  ичгенлерине  эс  буруп турургъа керекди. Чархыгъызгъа  къаллай  бир  суу  керек  болгъанын  тергеген  къыйын  тюйюлдю.  Хар  килограмм    ауурлукъгъа  сутка  сайын 30 миллилитр суу керек эсе,  орталыкъ  эсеп  бла  70  килограмм чакълы бир ауурлугъу болгъан  адамгъа  2  литр  суу  керекди. Сиз уллу санлы эсегиз, андан  эсе  кёбюрек  суу  ичерге  боллукъсуз.  Суу  ичеригигиз  келмей эсе, саныгъызгъа кереклиси чакълы сууну табакъ бла бир шорпа ичип неда жемишле, тахта  кёгетле  ашап  табарыкъсыз - алада кёпдю суу.Сиз бек сюйген аш отбивной эт  эсе  неда  семиз  эт  бла  жарашдырылгъан бутерброд эсе, кёз тюплеригизни кёпгенлерине сейир этмегиз. Алайды да, жаулу аш бауургъа ауурлукъ этип къоймай, бюйреклени да къыйнайды.

-Жылымы огъесе сууукъму болургъа керекди  суу?

-Бара  тургъанлай  сууну  шешаны  башы  бла  уртлап-уртлап  ичмегиз.  Ол  сизге  тёре  болуп  къалгъан  эсе, ауузугъуздагъы  рецепторла  сезимликни  тас  этедиле, аны хатасындан суусаплыкъ  сезим  да  азаяды.  Алай  артыкъда  жыл  санлары  жетген  абадан адамлада болады.Бек  игиси  –  кюнню  бир  неда  эки стакан суу ичип башласагъызды.  Сууукъ  суу,  ангинаны  къозгъаргъа  боллукъду  деген  къоркъуудан сора да, аш орунда эримеген ашны чегилеге сюреди.  Аны  хатасындан  аш  орунда  болум  бузулады.  Адам  ичерик  сууну  температурасы    7-15  градус болургъа керекди. Гара  сууну  сюйгенле  билирге  керекдиле  кюн  сайын  ичерге  бир  литрде  1-2  грамм  тузлары  болгъан  суу  иги  болгъанын.  Саулукъну игилендирирге жораланнган сууланы кёп ичерге жарамайды, битеу дарманладача, аланы  да хата этген затлары да барды.

-Таза суу, чай, жемиш суу? Къайсы игиди?

-Суусапны жалчытырны бек иги мадары таза суу эсе да, чайсыз неда  жемиш  суусуз  болаллыкъ  болмазбыз. Анда заран жокъду. Чай да, жемиш суу да суусунну шауданларыдыла.  Татлы  гара  суу  эм  жемиш  суула  уа  керек  тюйюлдюле: алада бал туз кёпдю,  ол  а  семиртген  этерикди,  чархыгъызда  болгъан  затланы  алышыныуларына  да  чырмау  боллукъду. Сёз ючюн, бир стакан татлы  сууда 20 грамм бал туз барды – тёрт рафинад кесекчик чакълы бир.Лайт  суула да артыкъ иги тюйюлдюле.  Нек  дегенде,  бал  тузну орунуна хайырланылгъан затла, адамны шытылы чегилерине жабышып, суусаплыкъны рецепторларын ишлемезча этедиле. Алайды да, сиз татлы гара сууну не къадар кёп ичсегиз да, ол къадар кёп ичеригигиз келеди.

- Кранда бла келген суу саулукъгъа къоркъуулумуду?

-Кран  бла  келиучю  хлорланнган  сууну  саулукъгъа  зараны  жокъду, дейдиле. Алай эсе да, хлорну мутагенный эм канцерогенный къылыкълары бардыла, ол себепден аллай сууну хайырланырдан алгъа фильтрле бла тазаларгъа керекди. Фильтрле жокъ  эселе,  крандан  келген  сууну  10  сагъатны  ичинде  хайырланмай тутугъуз. Сууну къайнатсагъыз, хлор тылпыу бла кетеди деген хапар да ётюрюкдю. Сууну ол халда «тазалау» заран келтирирге  окъуна  боллукъду.  Исси болгъан химия затла сууну бек  жылытханда  (къайнаргъа  жетдиргенде)  саулукъгъа  бек  осалдыла.

Тау элледе, Нальчикде  кезлеу суула кёпдюле, аланы ичерге итинигиз! Барып, бир ыйыкъгъа  жетер чакълы бир алыгъыз да, хайырланыгъыз. Къысхасы, хлору болмагъан суу ичигиз!