«Айтхылыкъ, сагъыш эте билген устаздан аны бир башха инсан къайтаралмазлыкъ сынамы къалады…»

Ахматланы Людмила Тырныауузну Совет Союзни Жигити В.Г. Кузнецовну атын жюрютген 6-чы номерли орта школунда географиядан дерсле береди. Бизни бла ушагъында ол устазны сыйлы борчуну юсюнден, сабий мураты къалай толгъаныны, бу усталыкъда сынамыны юсюнден айтханды.

«Не зат болгъан эсе да, бусагъатда не бар эсе да – бары муратдан башланады», - жюрегиме бу сёзле, айхайда, жууукъдула. Аланы бир башха адам тизмесе да, кесим айтырыкъ эдим. Бу таукелликни сылтауу недеди десегиз а, хар не да устаз болургъа муратымдан башланнганды. Сабийлигимде, жаш заманымда да бу усталыкъны сайларыгъыма аз да ишеклигим болмагъанды. Баям, былайда генетиканы да жери барды – анам математикадан устаз болуп 40 жылны ишлегенди.

Школну бошагъанлай бийик билим алыргъа Къабарты-Малкъар къырал университетге киргенме. Студент жылла терк озгъандыла, туугъан шахарыма биологиядан бла географиядан устаз болуп къайтханма. 2004 жылда 5-чи номерли гимназиягъа ишлерге киргенме, анда директор огъурлу адам Моллаланы Фатима Чабиловнады. Усталыкъны энчиликлерине уа Тамара Михайловна Савилова тюшюргенди, сынамлы устаз эм завуч, ол тюрлю-тюрлю предметлени юйретиуню амалларын иги билгенди. Аны: «Люда, эринме, сен бусагъатда юйреннгенинг артдагъы жашауунгда жарарыкъды», - деген сёзлери эсимде къалгъандыла. Къалай тюз эди ол!

Гимназиядан сора эки жылны районну Билим бериу управлениясында школгъа дери билим бериу эм юйретиу жаны бла методистни ишин толтургъанма. Ол кезиуде Тырныауузну 6-чи номерли школуну директору Селяланы Любовь Хизировна мектепге биологиядан бла географиядан устаз болургъа чакъыргъанды. Ол манга огъурлу кёзден къарагъаны бла байламлы школ манга экинчи ююймча кёрюннгенди. Любовь Хизировна мени гитче жетишимлериме къууаннганды, болушлукъ керек кезиуюмде ангылагъанды – юч сабийни анасыма, ишлерге, юйюрге да заман табаргъа алай тынч тюйюлдю.

Дипломуму алып, специалист болгъанлы 16 жыл ётгенди – жаныуарланы, битимлени, генетиканы, эволюцияны, материклени юслеринден билимим уллуду. Башха усталыкъда уа къаллай боллукъ эдим деп сагъышлансам, школсуз туралмазлыгъымы ангылайма, мени билимим анда керекди, жангызда мектепде ишлей тынчлыкъ, насып табама. Мени предметим бек сейир болгъан да сунама. Белинский айтханыча, география – инсанны жашауу ётген майданды, ол Жерни эм анда орналып турмушун бардыргъан адамны юсюнден илмуду.

Окъуучула бла байламлыкъла тохташдыра, муратым аланы хар бири бла бир тил табаргъа, аланы башламчылыкъларын тунчукъдурмазгъады. Сабийле менде жангызда юйретиучюню угъай, шуёхларын кёрюрча, аны бла бирге уа кеслеринден тамата адамгъа, устазгъача хурметлерин тас этмезча болургъа итинеме. Башха-башха педагогика технологияланы хайырлана дерс сейир ётерине къайгъырама. Ол сабийлени сагъыш этдирирге, кеслерини эм башхаланы оюмларына кесамат кёзден къарай билирге юйретеди. Фронтальный, энчи, къауум-къауум неда экеу-экеу болуп ишлеу амалла да ахшы эсеплеге келтиредиле, алай асламысында ахыргъысын сайлаучума – анда кючлюрек окъуучу къарыусузуракъгъа болушады. Проблемалы, излеу, тинтиу болумла къурашдырама, энчи эс окъуучуланы саулукъларын сакълаугъа бёлеме, аны ючюн солуу кезиуле, кёзлеге физкультура такъыйкъала, бир ишден башхасына кёчюу амалла ахшыдыла. Оюн технологияла, экскурсия, интервью эм презентация дерсле уа сабийлени окъууда кеслерине ийнаныргъа кёллендиредиле.

Класс башчыча, билим бериуде бла юйретиуде окъуучуланы араларында огъурлулукъну, насыплы жашауну ниетлерин жайыуну баш магъаналы борчладан бирине санайма, ала инсаннга окъургъа, ариу ниетли болургъа, айныргъа болушурукъдула.

Сабийле район эм регион эриишулеге къатышадыла, алада саугъа жерлени ада аладыла. Кесим да тюрлю-тюрлю мероприятияланы, ахыр къонгуроуну, выпускной ингирлени элтеме. Естественный илмулны берген устазланы методика биригиулерини башчысыма. Ата-анала бла дайым байламлыкъда турама, сабийлерини жетишимлерини, болалмагъан кезиулерини юсюнден билдиреме. Классда, окъуучула, ата-анала да къатышып, тематикалы байрамлы къурайбыз.

Жашаууму тинте, насыплы адамма деген акъылгъа келгенме: жюрегим бла сюйген ишим, огъурлу юйюрюм бардыла. Былайда жазыучу эм устаз Любовь Кабону сёзлерин келтирирге сюеме: «Жазыучудан китапла къаладыла, суратчыдан – суратла. Айтхылыкъ, сагъыш эте билген устаздан а аны бир башха инсан къайтаралмазлыкъ сынамы къалады…»