Бюгюннгю кюнде ада мулу бек излеген затладан бирини тарыхы

Хуржун телефон жаратылгъан кюннге ючюнчю апрель саналады. Быллай биринчи аппаратны 1973 жылда къурагъандыла.

Интернетни хайырланыу, социал сетьлеге чыгъыу, билдириуле жибериу, сурат эмда видео тюшюрюу, дагъыда электрон почта, оюнла, навигация, калькулятор, орузлама, сагъат, диктофон, радио, сканер. Отуз жыл мындан алгъа ким ийнанырыкъ эди бу къадар затны бары да хуржунунга сыйыннган бир гитче аппаратда боллугъуна. Шёндюгю дунияда мобильный телефон, тюз гитче компьютерча алайды, кеси да хар бирибизни да жашауубузда барды.

Онтогъузунчу ёмюрде, телефон аппарат чыкъгъанда – ол сейир-тамашагъа къалдыргъан аллай зат болады. Алай самолётла, ракетала, суу тюбюнде жюзген кемеле да кеси заманларында алай кёрюне болур эдиле. Жазыучуланы литература чыгъармаларында жашауда болмагъан сейирлик затлары уа, алимлени, тинтиучюлени, жангы затла къураучуланы кёллендиргендиле.

1910 жылда американлы журналист бара-баргъан кезиуледе мобильный телефон боллугъун айтханды. Артда ол оюмну AT&T компанияда эсге аладыла, аны Bell Laboratories тинтиу лабораториясында къурап тебирейдиле. Motorola компания да къошулады эришиуге.

Мобильный телефонну туугъан кюню 1973 жылда 3 апрель болады. Ол кюн Motorola компанияны инженери Мартин Купер Motorola DynaTAC 8000Х аппарат бла Bell Laboratories компаниягъа сёлешип, не зат къурагъанын билдиреди.

Мартин Купер телефонла жарашдырыу сферада эрттеден бери ишлегенди, автомашиналагъа мобильный аппаратла этиучюледен болгъанды. Аллай агрегатланы ауурлугъу 13-14 килограмм эди. Ол жангы аппарат а жаланда 900 грамм тартханды. Аны себепли техника жаны бла бек сейирлик затха саналгъанды.

Шёндю ауурлугъу бир килограмм чакълы болгъан, кесини да узунлугъу 22 сантиметрге жетген сотовый телефонну юсюнден адамгъа айтсанг, ийнанырыкъ тюйюлдю. Ол заманда уа, кеси да жаланда 30 минут ишлеген аппарат, керти да сейирлик зат болгъанды.

Технологияла айный баргъан кезиуде телефон да гитчеден-гитче бола, кеси да теркден-терк ишлей барады. Бир кезиуде аны кёп тюрлюлери болгъанды: ачылгъан, тёртгюл, антеннасы чыкъгъан, тёгерек… Шёндю уа асламысы смартфонладыла.

Сотовый телефон адам улуну жашаууна терен синнгенди. Аны саулукъгъа салгъан хатасын, къоркъуусузлугъун тинтиу да тохтамайды. Къалай-алай болса да, 20-чы ёмюрде къуралгъан эм магъаналы затланы арасында аны да жери белгилиди.