Жырла, ариу сёзле, эсгериуле

Нальчикде Сабийлени айбатлыкъгъа юйретиуню Жабагъы Къазанокъо атлы шахар арасында  малкъар халкъны  Жангырыу кюнюне аталгъан концерт болгъанды. Аны Россейни эм Къабарты-Малкъарны сыйлы артисткасы Таукенланы Галина къурагъанды.  

Концертни ача туруп, жаш жырчы Юсюпланы Земфира 1944-1957 жыллада таулу халкъ сынагъан зорлукъну юсюнден айтханды. Ол бизни миллетибиз сынмагъанын, жашаугъа сюймеклигин сакълаялгъанын энчи чертгенди. Концертмейстер Алла Хавпачева эм жаш артистле сейирлик концерт кёргюзтгендиле. Къараучула хар номерни къызыу къарсла бла ашыргъандыла.

Ызы бла жыйылгъанла байрамны юсюнден оюмларын айтхандыла. Нальчик шахарны тиширыуларыны советини башчысы Лидия Дигешева: «Мартда мен таулуланы кёчгюнчюлюклери бла байламлы бериулеге къарамайма, аны юсюнден сагъыш этсем окъуна, олтуруп жиляп башлайма. Бек фахмулу, ишчи, сейирлик халкъдыла таулула. Келлик ёмюрледе бир заманда да законсузлукъ сынамагъыз!» - дегенди.

Сабийлени айбатлыкъгъа юйретиуню Жабагъы Къазанокъо атлы араны директору Айшат Кунижева сабийлигин эсгергенди: «Анам къабартылы, атам а таулуду, Теммоланы Юсуф, Огъары Басхандан. Атам бла анам Азияда тюбешгендиле, анда юйюр къурагъандыла.Бюгюнча эсимдеди, бир баракда кёчгюнчю таулула, немислиле, къабартылыла, дагъыстанлыла жашагъанлары.

 Ким ишден эркин болса да, ол къарай эди сабийлеге. Манга къумукълу тиширыу ёшюнюн берип тургъанды, къарындашыма уа – чеченли. Бизни тёлюбюзде миллетчиле жокъ сунама».

Искож районда пенсиячыланы биригиуюню башчысы Галина Хан корейлилени Узакъ Востокдан 1937 жылда кёчюргенлерин айтханды. Поезд сау сентябрьни элтгенди бу халкъны Азияны аулакъларына. «Мен Къазахстанда Первомайский районда туугъанма. Атам коммунист партияны адамы эди, бийик къуллукълада ишлегенди, 1944 жылда уа Ростовдан ёксюз сабийлени жыйып келген эди, сора артда детдомну директору болгъанды. Бизни арбазыбызда бир къауум ай эки таулу жашагъан эдиле, баракла бергинчи. Жаннетли болсун, атам кеси ыразылыгъы бла, буйрукъсуз, кёп малкъарлыланы ишге салгъанды, жангы жерде жашау этерге болушханды».

Нальчик шахарны бешинчи номерли сабий садыны директору Лидия Азикова: «Сабийлик жылларымда Каменка элде ыннамда жашагъанма. Таулуланы ичинде. Не сейир, кюлген да этерсиз, алай мен кесими кёп заманны таулу сунуп тургъанма. Уллу къызчыкъ болгъанымдан сора ангылагъанма къабартылы болгъанымы. Болмагъанча татлы жашай эдик элде, бир юйюрча.

Ариу, халал, ачыкъ жюрекли, таза ниетли халкъсыз, адетигиз-къылыгъыгъыз да, ашыгъыз-сууугъуз да ариу! Мен сизден кесими айырмайма бюгюн да! Ишде юч таулу юйретиучюм барды да, эгечлериме санайма, ала уа манга тюз аналарынача намыс этедиле. Насып тилейме малкъар халкъгъа!»

Байрамда башха миллетли таулу келинле да сёлешгендиле – шатык малкъар тилде. Болмагъанча жылы, ариу байрам ючюн Айшат Кунижевагъа, Таукенланы Галинагъа, жаш артистлеге эм битеу жыйылгъанлагъа – ыспас эм жюрек ыразылыкъ!