Къаныбыз бла келген ана тилибизни сакъларгъа керекбиз

Жанатайланы Лиза Ахматовна малкъар тилден бла адабиятдан юйретеди, бийик квалификациялы устазды, анга РФ-ни Билим бериу министерствосуну 2009 жылны 12 мартда чыкъгъан буйругъу бла къыралны битеулю билим бериуюню сыйлы ишчиси деген ат берилгенди.

Лиза Ахматовна Къабарты-Малкъар къырал университетни Филология институтун тауусханды, 1986 жылдан бери сабийлени юйретеди. «Бу усталыкъны кесим сюйюп сайлагъанма. Юлгю уа манга биринчи устазым, мектебибизде кёп жылланы ишлеген Шахмурзаланы Елизавета болгъанды. Ол эсимде огъурлу, халал адамча къалгъанды. Биринчи устазны сыфаты сабийни жюрегинде жашайды, ол кесин окъуучугъа сюйдюрсе, ол сюймеклик бир заманда да ёчюлмейди», - дейди Лиза Ахматовна.

- Биринчи кёргенлей, гитче сени билиминг болгъанын бла къалгъанын  ангыламайды, алай жюрек халаллыгъынгы, анга къалай къарагъанынгы, жылыуунгу уа сезеди. Быллай шартларынг болмасала, не акъыллы, не билимли да бол, окъуучу сени сюерик тюйюлдю. Бу байламлыкъ жангыз окъуучугъа угъай, устазны кесине да магъаналыды. Бир тюрлю чурум бла келмей къалсанг, аурусанг – ала излейдиле, сорадыла, кёргенлей, аллынга чабып къучакълайдыла, ол а, айхай да, уллу насыпды. Школда сабийлерибиз бек халалладыла, намыслыладыла. Бирде хыли этселе, окъумай къалсала, урушабыз, ала аны тюз ангылайдыла. Алай урушханда да, чекни, адетни унутмазгъа тийшлиди, ол сен бу дерсден бир жангы зат билип, бир хайырчыкъ алып чыгъаргъа борчлуса дегенча, юйретиу урушуу болургъа керекди, - деп белгилейди ол.

Юйретиу жангыз классда дерс бла чекленмейди. Окъуучуланы экскурсиялагъа, культура учрежденияларыбызгъа элтебиз, табийгъатха чыгъарабыз, алай бла миллетибизни тарыхы, маданият–тин хазнасы бла шагъырейлендиребиз. Телевиденияны юсюнден айтханда, ол неда бу бериулеге къарагъыз, деп юйретебиз. Ала да насийхатыбызны ангылайдыла.

Бу кюнледе олимпиадалагъа барлыкъбыз да, алагъа къыстау хазырланабыз, - деп билдиреди Жанатайланы Лиза. - Эндиге дери жетишимлени юслеринден айтханда, «Ана тилим – мени жаным, мени дуниям» деген эришиу къуралгъан эди да, школубуз анда биринчи жерни алгъанды. Конкурсну чегинде тюрлю-тюрлю номинацияла бардыла, алада Шахмурзаланы Арсен бла Жансуйланы Магомет хорлагъандыла. «Ана тилни сакълауда мени оюмум» эришиуде экинчи жерге Тохаланы Разият чыкъгъанды. Малкъар миллетни маданият арасы къурагъан «Таурухлу аппала бла аммала» конкурсда Шахмурзаланы Арсен  биринчи болгъанды.

Жанатайланы Лиза Ахматовна кеси да кёп тюрлю саугъагъа тийишли болгъанды, аланы араларында «Ана тилни сакълауда мени оюмум» эришиуню призёрун хазырлагъаны ючюн республиканы Жарыкъландырыу, илму эмда жаш тёлюню ишлери бла министерствосуну грамотасы, устазланы араларында бардырылгъан «Ана тил, жаша!» конкурсну «ФГОС ООО-ну толтурууда малкъар адабиятдан шёндюгюлю дерс. Дерсни кесегини видеосу» номинацияда хорлагъаны ючюн министерствону диплому бардыла.

Бюгюнлюкде ана тиллени болумлары артыкъ ахшы тюйюлдю, аны ючюн аланы сакълаугъа энчи эс бёлюнеди. Аны бла байламлы хурметли устаз школну арбазында ана тилге жораланнган мюйюшчюк къураргъа башламчылыкъ этгенди, анда гитчелени ата-бабаларыбыздан къалгъан тилбургъучлагъа, нарт сёзлеге, назмучукълагъа юйретирча. Адам къайсы тилге да юйренсин, ол игиди, алай къаныбыз бла келген ёз тилибизни билирге, сакъларгъа керекди.