Уялмакълыкъ жаланда игиликге келтирир

Уяла билиу, иймениу ийманны бир бутагъыды. Бу ышаны болгъан адамны къаллай саугъа сакълайды? Аны юсюнден ууазында Хасания элни иймамы Мисирланы Тимур хажи айтады:

- Аллахутала уялчакъды, сора ол халли адамланы да бек сюеди. Хар файгъамбарны болгъанды  ариу халлери, бетсиниулери. Ала адамланы кеслерини ахшы ишлеринде  чакъыргъанды  Аллахны жолуна. Мухаммад, Аллахны саламы анга болсун, хар муслийманнга да ариу юлгюдю. Ол а жабыу артында букъгъан къыздан да уялчакъ болгъанды.

Файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун, айтханды: «Уялмакълыкъдан къуруда игилик келеди» (Бухари. Муслим). Дагъыда бир хадис: «Уялмакълыкъ - иймандан келеди» (Бухари. Муслим). Адамда эм багъалы ышан – уяла билиудю. Аны ючюн анга къаты болургъа борчлуду муслийман. Бу сезим ислам динде бек магъаналыды. Тартынмагъан адам гюняхла  этер, ушамагъан сёзле айтыр, бузукъчу  ишлеге къатышыр. Алай бла кесин эриши, аман жанындан кёргюзтеди.  

 Файгъамбар айтханды: «Ийменигиз бизни Жаратхандан  кереклисича.  Уялмакълыкъ башынгы, башха санларынгы да хатадан сакълайды. Дуниянгы алышырыгъынгы эсингде тутдурады. Алай этген, тийишлисича бетсинеди» (Тирмиди). Ким бир Аллахха, сора Къыяма кюннге ийнана эсе, ахшылыкъланы юсюнден айтсын. Неда аузун жабып турсун. Ойнап, лакъырда эте эсенг да, ахшыны айт.

Уялчакъны Аллахула жюрегин къыйнамаз. «Адам къолларын кётюрюп, Аллахдан тилек этсе, бизни Жаратхан къулуну излегенин къабыл этмезге ийменеди»,-дегенди Мухаммад. (Абу Даут).   

«Ийманны 70-ден артыкъ бутагъы барды. Эм уллусу ийман шагъадатды,  гитчеси уа жолдан ётерге чырмау этген затны кетериудю. Уялмакълыкъ да ийманны бир бутагъыды»,- деп юйретгенди Мухаммад файгъамбар.

Адам бир Аллахдан, сора  жамауатдан, кесинден да тартына билирге керекди. Кеси аллынга къалгъанда, жан да кёрмеген кезиуде гюняхдан сакълансанг, керти да ийманлыса. «Уялмай эсенг, не сюйсенг да, аны эт»,-дегенди Мухаммад, Аллахны саламы анга болсун (Бухари).

Бетсиниуню заманы, жери да барды. Хайырлы билими болгъан муслийман аны иги биледи. Тийишли болмагъан заманда, жерде ийменнгенни ийманы къарыусузду. Кертини, тюзлюкню билирге тийишли жерде   уялыргъа керекмейди. Соргъанда, билгенде айып, гюнях жокъду, хар ишни, сёзню да кесини жери, заманы барды.

Осман, Аллах анга ыразы болсун, асыры уялчакъдан, андан мёлекле окъуна тартына эдиле. Ата, ана сабийлерин бетсиниуге юйретирге, кеслерини юлгюлеринде аны кёргюзтюрге борчлудула. Нёгерге да аллай ышанлары болгъан адамланы алыгъыз. Ол Мухаммад файгъамбарны хадисинде айтылады.

Аллахутала, жамауат да сени сюерин излей эсенг, Къуранда айтылгъанны, файгъамбарны сюннетин толтур, ол кезиуде жетерсе бу муратынга, сыйынг да бийикде болур.  Къыяма кюн Аллахны аллына барсанг, даражанг ёсер, сюйдюмлю, къууанчлы болурса, Жаннет бла саугъаланырса.

Сыйлы жамауат, уялмакълыкъны бир жанына этмей, юсюбюзде, ишибизде, сёзюбюзде да сакълайыкъ. Бир сёзню айтырны, ишни этерни аллында сагъыш этейик, терсни бла тюзню, гюняхны бла сууапны  айыра билейик. Ол кезиуде Аллахутала бизге ыразы   болур.