Шуёхлукъ – башха адамны аллында жууаплылыгъынгы сезиудю

 «Ийман» жырчы къауум 90-чы жылланы ахырында къуралгъанды, бюгюнлюкде халкъ сюйген кёп жырчыла аны санында сахнагъа чыкъгъандыла. Аланы араларында жаш жырчы Жаболаны Арсен да болгъанды. Арсен Къара-Суу элде 14 августда 1982 жылда Хасан бла Зухураны юйюрлеринде туугъанды, аны юч эгечи – Алима, Аминат, Фатима бардыла. Школну туугъан элинде бошагъанды, ахшы окъугъанды, анда бардырылгъан «Туугъан журтум», «Ана тилим» дегенча тюрлю-тюрлю байрамлагъа тири къатышханды. Гитче заманында футбол, волейбол ойнаргъа, тепсерге-жырларгъа да сюйгенди. Арсен элини, школуну, устазлары Мёчюланы Лиза Сулеймановнаны,  Толгъурланы Людмила Далхатовнаны къачан да уллу жылыулукъ бла эсгереди.

  Ал кезиуледе жаш артистле сахнагъа чыгъаргъа уялыргъа боладыла. Арсен да алгъа алай да болуучусун айтады. Алай школда жырлагъан анга тынч эди, жунчумагъанды. «Алай бир зат а эсимде къалгъанды – 8-чи классда окъугъанымда, Къашхатауда район эришиу бардырыла эди. Анда эки жырны жырларгъа керек эдим – «Айран» эм урушха аталгъан «Дон суу» деген жырны. Биринчисин жырлай келип, сёзлерин унутуп къояма. Зал а топпа-толу, сызгъыргъан тауушла да эшитиледиле, уялгъан, абызырагъан да этеме. Экинчисин тап жырлайма, аны жюриде олтургъанла да жаратып, конкурсну республикалы кезиуюне ётдюредиле. Жырларгъа Геляхланы Аскербий юйретгенди, бусагъатда ол клубубузну таматасыды. Алийланы Салых (жаннетли болсун) Толгъурланы Ибрагим бла Ёлмезланы Арсен да уллу къыйын салгъандыла. Конкурслагъа къатыша, кесим да юйреннгенме», - дейди.

   Арсен жыр эришиуледе алчы жерлеге чыкъгъанды, грамоталары да аз тюйюлдюле. Алай музыка жаны бла уа билим алмагъанды. Хыйсабы - атысы айтханнга тынгылап, усталыкъны билимни экономика жаны бла алгъанды. Аны ючюн сокъуранмайды. Жырлагъан ол къалайды – насыбынг тутса, жетишимли болурса, алай белгисизлей къалыргъа да къоркъуу барды. Академияда окъуй,  Искусстволаны Север-Кавказ институтуна терк-терк бара тургъанды. Къалай-алай болса да, жыргъа тартылгъанды.

  «Ийман» жырчы къауумгъа уа школну бошагъанлай,  2000-чи жыллада Этчеланы Музафар чакъыргъан эди. Анда жырлагъанла бла танышхан кюню бюгюнча эсиндеди, ала – Кючюкланы Аслан, Хасаитланы Руслан, Къазийланы Азнор, Къурманланы Рустам, Газаланы Руслан, Тёппеланы Алим, Габаланы Тенгиз, Тюменланы Жаннет. Ала жашха бек жарыкъ тюбегендиле, кёп затха юйретгендиле. Ол кезиуде устазы Таукенланы Галина болгъанды. Алай кесинг жырлагъан-бир, коллектив бла ишлеген а – башха, анда нёгерлеринги эшитирге керексе. Бюгюн-бюгече да Таукенланы Галинагъа, Этчеланы Музафаргъа бла Геляхланы Аскербийге манга салгъан къыйынлары ючюн ыразылыгъын билдириреди. Биринчи концерт бла Малкъаргъа баргъандыла, ол Арсенни «сынау иши» болгъанды.

 «Ийманнга» киргенлени кёбюсю бусагъатда кеслери аллына жырлайдыла. Кесим болайым, кетейим андан  дегенча сагъышла санга уа келгенмидиле деген соруума Арсен былай жууаплайды: «Мен анга былай айтыргъа боллукъма – энчи болама дегеннге бир киши чырмау этмейди. Сора, къауумда жырлай, кесинг да жырла жаздырыргъа эркинсе. Бусагъатда асламысында Кючюкланы Аслан бла жырлайбыз, бирде Аппайланы Алим да къошулуучуду. «Ийманда» алгъа болгъанла бла байламлыкъла юзмегенбиз, керек заманда жыйылгъан да этерикбиз. Кесими юсюмден айтханда, хау, мен кесим аллыма да жырлаяллыкъма, алай «Иймансыз» жашаууму кёрмейме».

 Сахнагъа чыгъардан алгъа, не бек юйренсенг да, абызырагъан такъыйкъала бардыла, ала хычыуун окъунадыла. Алай биринчи атлам этгенлей а, аны унутуп, жырлагъанынгдан, къараучуланы къарсларындан зауукълукъ аласа. Адамла санга жарыкъ тюбегенлеринде, жырынгы айтып бошагъанынгда, ыразылыкъларын билдиргенлеринде сынагъан сезимлеринги бир башха зат бла тенглешдирирча тюйюлдю. Хар артист да къараучула кёп болгъан концертледе жырларгъа сюеди, алай залда жангыз да 1-2 адам бар эсе да, сен борчунгу толу залдача толтурургъа керексе, дейди ол артистини къараучуларыны аллында борчуну юсюнден айта.

  Бегирек а Арсен сюймеклик, халкъ, уруш, кёчгюнчюлюк, эжиу жырланы сюеди. Аланы да «мен сюеме, сен сюесе» дегенчаларын угъай, терен магъаналары болгъанларын. Анда баш жигитни жюреги къыйналгъанмы, къууаннганмы этеди – аны сезимлери толу, керекли сёзле табылып берилирге керекдиле.

   Артистни сахнагъа къаллай сыфатда чыкъгъаны да уллу жерни алады. Арсен белгилегенича, хар инсан да къайры баргъанына кёре тизгинин жыяргъа борчлуду. Къаллай концерт болгъанына кёре костюм, эркинирек кийимле киерге да болады – не да ариуду мардадан чыкъмай эсе. Сора, биз кавказлыла болгъаныбызны, адет-намысны унутмазгъа керекбиз.

  Былайда, адет-тёреге жетген эсек, тойланы юсюнден да сагъыныуну дурус кёрдюк. Жырчы бир-бир жангы къурала тургъан адетлени тюзге санамагъанын айтады, сёз ючюн, тортну кесдириуню, келин бла киеуню бир аш къангагъа олтуртууну. Сора, ресторанда ариу да болур, алай къууанч, онг бар эсе, ата арбазда этилсе, анга жетген жокъду, деп сагъышы алайды. Гитче заманындан эсимде къалгъанды, бусагъатдача аппаратурала да болмай, бир къобуз, дауурбасла бла къалай зауукълу ёте эди той.

 Бюгюнлюкде жангыз артистле угъай, кёп жаш адамла битеу жашауларын, бир затларын жашырмай, Интернетде социальный сетьледе суратлайдыла. Алай мен не ашагъанымы, не этгеними, хар атламымы, бютюнда юйюр жашаууму алай ачыкъ этерге, битеу халкъгъа кёргюзтюрге сюерик тюйюлме. Насып шошлукъну излейди дейдиле – ол тюздю. Манга жашауумда эм магъаналы  юйюрюмдю, жууукъ-тенглеримдиле, дейди Арсен ушагъыбызны ахырында.