Къайсы дарман бла къайсы ашарыкъ жарашады?

Биз ауругъанлай, поликлиникагъа жетебиз. Алай врач жазгъан дарманла бла бирге къайсы ашарыкъла келишгенлерин – келишмегенлерин а билмейбиз. Аны юсюнден Нальчик шахарны ючюнчю номерли поликлиникасыны врачы Рахайланы Аслижан бла ушакъ этгенбиз.

-Келишмеген аш дарманны кючюн азайтамыды?

-Хау, алай болургъа болады. Бир-бир дарманлагъа сиз  ашагъан продуктлагъа заранлы болмайдыла - ол дарманланы сиз  ауузланнгынчы, андан сора неда ашарыкъ бла бирге  хайырланыргъа боллукъсуз. Алай башха препаратланы кючлерин  ашарыкъла   ёлтюредиле, кючлерин кетередиле. Сёз ючюн, (какла, жемишле, мирзеу ундан жарашдырылгъан ётмек)  клетчаткадан бай эселе, дигоксинни, башха  жюрек  дарманланы - гликозидлени хайырларын жокъ этедиле. Башда сагъынылгъан дарманланы  врачла, жюрекни  тебиую бузулса, аны ишлеую тапсыз болса бередиле саусузгъа.

Сют эм андан этилген продуктла барысы да  антибиотиклени (тетрациклинни, ол къатышлары болгъанланы (метациклинни, доксицаклининни, ломофлаксацинни) эмда флуколну-молочница ауруугъа къажау дарманны - кючлерин кетередиле. Алай, бирси  жанындан а, сют продуктла  аурууну ачытыуун тыйгъан  бек белгили дарманланы орунларына кенг хайырланыладыла. Аспирин, ибупрофен, диклофенак эм  алагъа  ушагъан бирси дарманла аш оруннга хата келтиредиле. Сют а  аланы хаталарын аз этеди, аш орунда гастрит, язва аурууладан къоруулайды.

Былай да болады- ашарыкъны бир-бир компонентлери дарманланы хайырлыкъларын кёбейтедиле. Ол да аман ишди, аланы  мардаларын артыкъ этедиле, алай бла уа  саусузгъа  чырмау  чыгъарадыла. Сёз ючюн, къыздырыучу ичги ачытыуну, аурутууну, сынтылыракъ этген дарманлагъа – парацетамолгъа, ол къошакълары болгъанлагъа  къошулса жарамайды.

-Алай  нек болады?

-Спирт  специфический ферментлени тартады. Аллай дарманлагъа  атларында «прил» къошакълары болгъанла - эналаприл, каптоприл, лизиноприл эм аллай башха  дарманла - саналадыла.

Ала барысы да  адамланы  чархындан АПФ-ни магъаналы элементи  - калийни кетерге къоймайдыла. Ол элемент къан тамырчыкълада болады, артыкъ мардада  болса, саусузну халы бютюнда  осалгъа айланады, жюрекни  тебиую бузулады.

Адамны къан басымы артыкъ болса,  триамтерен деген препаратны бередиле - ол адамны  чархындан сийдикни кетериуге болушады.

Адамны чархында калий терк кёбеймез ючюн,  хобустаны, салатны чапырагъын, бананланы, апельсинлени, хант тузну кёп ашамазгъа керекди.

- Пандемияны кезиуюнде депрессиядан къыйналгъанланы саны кёбейгенди, ала антидепрессантла ичедиле. Аны бла бирге хар экинчи адам диета тутаргъа кюрешеди.

-Бир-бир антидепрессант дарманла да  диета бла  шуёхлукъ жюрютмейдиле. Алайды да, диета кеси да  адамны  депрессия халгъа  жетдирип къояргъа  боллукъду. Кесигиз сагъыш этигиз, аш-азыкъ затланы  эркинлик берилмеген тизмелерине алкоголь (бютюнда бег а - осал жарашдырылгъан кючлю къызыл  чагъырла - портвейнле, хересле), бишлакъланы  мугутлары болгъан тюрлюлери, шоколад, къакъ этилген затла, маринадла, кийик жаныуарланы этлери, паштетле, икра,  къудору затладан этилген хантусла, кофеинлери болгъан  суусап суусунла киредиле. Насыпха, аллай  тизмеге антидепрессантла барысы да  угъай,  пирлиндол, ниаламид, мокломобемид, ипронизанд дегенча эм алагъа  ушагъан башха  ингибиторла керекдиле.

-Ашарыкъланы  эм  дарманланы  келишдирир ючюн не зат этерге керекди?

-Дарманланы юслеринден инструкцияланы эс буруп окъугъуз. Алада дарманны къалай  ичерге кереклисини, ала  къаллай ашарыкъ бла жарашмагъанларыны юсюнден шарт  айтылмай эсе,  дарманланы  ашардан бир  сагъат алгъа  неда  ашагъандан сора эки сагъатдан сора  ичигиз. Дарманланы  бла поливитаминлени бирге ичмегиз. Ала  бир бирлери бла  жарашмагъан кезиуле кёпдюле.