«Адам алгъан затын сюйюп, ыразы болуп жюрютсе, биз да къууанабыз»

Халкъыбыз къачан да иш кёллюлюгю, тирилиги бла атын айтдыргъанды. Бурун заманладан къалгъан кийизле, юй керекле, накъышла тамашагъа къалдырадыла. Къолдан устала уа шёндю да усталыкълары бла миллетлерине жарайдыла. Темирчиле Тилланы Магометни жашы Мажит бла Каркаланы Хызирни жашы Ахмат аланы санындандыла, ала темирден гюлледен башлап, къабакълагъа дери сейирлик ариу затла этедиле. Бюгюн ала бизни ушакъ нёгерлерибиздиле. 

Мажит Къабарты-Малкъар къырал университетни «Социально-культурный сервис и туризм» факультетин тауусханды. Ахмат Автомобиль транспортну республикалы лицейинде окъугъанды. Темир бла жашла сегиз жылны кюрешедиле. Гюрбежиге алгъа Мажит келгенди, темир бла ишлеуню жашырынлыкъларына тюшюне, усталыгъын, сынамын да ёсдюргенди. Эки жылдан а ол цехде Ахмат да урунуп башлагъанды. Бир кесекден жашла энчи производстволарын ачаргъа умут этгендиле. Бир айдан ала муратларын толтургъандыла – Эльбрус атлы орамда 19-чу «А» юйде кеслерини цехлерин къурагъандыла. Ала ишлеген ундурукъла, эшикле, атлауучла да орнатылгъан темир таянчакъла, жапмала, кийим такъгъычла, мебель къайсы юйню, арбазны да жасарчадыла.    

Темир бла ишлеген къыйынмыды деген сорууума жууап бере, Мажит бек алгъа адам къолдан уста болургъа тийишлисин чертеди. Ахмат а жангы, ариу затла этерча суратлау кёз къарам изленнгенин эсгертеди. Бу усталыкъны энчиликлерин ангылар ючюн, азындан юч жыл керекди.

  Алай жашла этген затларыны жангыз да ариу болурларына къайгъырып къалмайдыла – адам аланы кёп жылланы хайырланырча, тынгылы этерге кюрешедиле. Кюнде онгмазча, жауунладан къопмазча энчи бояула бла бояйдыла – ала тюрсюнлерин бек азындан беш жылны тас этмей турадыла. Ишни къыйынлыгъына кёре багъалары да башхады. Алай, бурун заманладача, бюгюн да заводдан келтирилгенден эсе, къол бла этилген зат багъаракъды, ариуракъды. Аны дагъыда бир уллу энчилиги - бир башха адамда аллайны кёрлюк тюйюлсе. Бир адамны заказын толтургъандан сора, анга деп ишлеген макетни, артда анга къайтмазча, бузуп къоябыз, дейдиле ала.

«Менден кетсин да, иесине жетсин», - деп, ишни къолгъа алай алыргъа жарамайды, качество бизге биринчи жердеди, кёп жылла озсала да, этгенлерибиз сынарыкъ тюйюлдюле. Адам бизден алгъан затын сюйюп, ыразы болуп жюрютсе, биз да къууанабыз, деп чертедиле жашла. Аллайла да аз тюйюлдюле. Сёз ючюн, ресторан иш бла кюрешген Холамханланы Зурият, алагъа алгъа перилала, артда юйню тюбюнде отоугъа элтген атлауучлагъа таянчакъланы, кийимлеге такъгъычны, чурукъла салыучу тапка  этдиргенди. «Аллайла жангыз менде бардыла. Мен усталагъа къаллай сюйгеними айтханма, алай ала мен сакълагъандан кёпге да ариу этип бергендиле, сау болсунла. Энди къабакъла бла жапма да этдирир муратлыма», - дейди.

Инсан жаратханын, сёз ючюн, къабакъ эшиклени суратын элтип барса неда айтып ангылатса, гюрбежичиле аны излегенин 1,5-2 айгъа толтурлукъдула. Ала кеслери да асламысында заказла бла ишлейдиле, ала уа жангыз бизни республикадан угъай, къоншу Къарачай-Черкесден, башха регионладан, Москвадан окъуна бардыла. Бир бирден эшитип, кёрюп да кёпле келедиле. Жууукъ заманда уа устала таш бла ишлеп башларгъа да умут этедиле. Аны ючюн цехде иш хар кюнде да къыстау барады.

Хар къайдача, мында да конкуренция уллуду. Ахмат бла Мажит оюм этгенлерича, быллай болумлада башхаланы араларында «жутулмагъанлай» къалыргъа, файда этерге да жангыз бийик качестволу эм ариу продукцияны хазырлау болушурукъду. «Ишинги сюйсенг, аны жарыкъ кёлюнг бла тамамласанг, ол ырахатлыкъ, хайыр да келтиреди», - дейди Мажит.

 Алай фахмулу гюрбежичиле файданы ызындан къууулмайдыла – жандауурлукъ ишге да сакъдыла. Къыйын жашау болумгъа тюшгенлеге, кёп сабийли неда къолайлары аз юйюрлеге ахча бла болушадыла, керек затларын хакъсыз неда учуз багъала бла жарашдырадыла.

 Быллай жаш адамларыбызгъа къарай, ата-бабаларыбызны юлгюлерин эсгере, кёпле ишсиз тургъанлары сейир этдиреди. Бирле эрлай къуллукълагъа ёрлерге сюедиле, башхала къыйын ишде кеслерин къыйнаргъа унамайдыла, ючюнчюле къыралдан неда бир башха жерден болушлукъ сакълайдыла. Алай иш кёллюлюк, тирилик болмагъан жерде, эринчеклик хорлайды – ол а адамланы араларында кёлкъалдылыкъны, керексиз даулашланы къозгъайды, юйюрлени чачады. Аны юсюнден айта, жашла ишлерге сюйген ишсиз къалмазлыгъын чертедиле. Олтуруп, тынч, даражалы ишни сакълап туруу терсди, эр киши кесин, юйюрюн да затдан керекли этмей кечиндирирча теберге, мадар этерге керекди. Бусагъатда Интернет, социальный сетьле, телевизор жаш тёлюню бек бузадыла. Алагъа алданмай, адамларыбыз, тышына чыгъып, бир бирлери бла кёзден кёзге тюбешип, бир бирни жокълап турсала иги эди, дейдиле темирчиле.