Тауларыбызгъа ким да сюйюп келирча этеуню юсюнден сёлешгендиле

  Бу кюнледе КъМР-ни Курортла эм туризм министерствосунда республиканы Альпинизм, таугъа ёрлеу эм тау туризм федерациясыны правленини жыйылыуу болгъанды. Анда быйыл эмда келир жылда тамамланырыкъ жумушланы, ведомствону ишин бютюн игилендириуню,  республикагъа келген къонакълагъа жумуш этиуню бийик даражагъа чыгъарыуну, дагъыда башха сорууланы юсюнден баргъанды сёз.

Жыйылыу хычыуун жумушдан башланнганды. Биринчиден, КъМР-ни курортла эм туризм министри Мурат Шогенцуков Псков областны губернатору Михаил Ведерниковну атындан  бюсюреу письмону Ёлмезланы Абдулхалимге бергенди. Ол Псков областны байрагъын Минги таугъа чыгъаргъанды.

Абдулхалим айтханнга кёре, ол иш бизни жерлешибиз, Черек районну Бабугент элинде тууп, ёсген, тауча бек уста билген, Псков областны сюд департаментини башчысы генерал-лейтенант Николай Морозовну тирилиги бла  башланнган эди. Николай Нальчикге келгенинде Уллу Ата журт урушда Хорламны 75-жыллыгъына жоралап Псков областны байрагъын Европаны бек бийик таууну тёппесине чыгъарыргъа деген предложение этген эди. Анга дагъыда республикадан бир къауум адам къатышхандыла, байракъ да Минги тауну тёппесине чыгъарылгъанды. Андан сора да, байракъны чыгъарыугъа 1941-1945 жыллада  урушда псковчу аскерчиле Кавказда, энчи Минги тауну тийресинде баргъан къазауатлагъа къатышханлары да себеплик этгенди. 

 Андан сора да, ол кюн министерствода жыйылыуда Орус география обществосуну къауумуна членнге бизни жерлешлерибизден эки альпинист Гумаланы Борис бла Хасан Кумыков алыннгандыла. Алагъа да  тийишли белгиле берилгендиле.

 КъМР-де Орус география обществону келечиси Мухамед Кожоков былай дегенди: «Бизни общество тау альпинизмден федерация бла къаты байламлыкъда ишлерге тийишлиди, нек дегенде альпинистле  таулада къыйын жерледе айланадыла, экспедициялагъа уа ишлерин уста билген жол кёргюзтюучюле керекдиле. Аны себепли общество федерацияны къаллай ишине, башламчылыгъына да уллу ыразылыкъ бла къатышырыкъды, керек болса, билеклик да этерикди».

Альпинизм федерацияны ишини юсюнден айтханда, ала тамамларыкъ планланы иги кесегине пандемия бла байламлы кёп тюрлениуле кийирилгендиле, ала бары да эсге алынып жангы борчла салыннгандыла.  Быйыл тамамланырыкъ ишлени араларында  КъМР-ни ски-альпинизмден, альпинизмден республиканы чемпионатлары, КъМР-ни бузда учуудан кубогу ючюн эришиуле, биринчиликле, Альпинизмни халкъла аралы кюнюне жораланнган, таугъа ёрлеуден ачыкъ фестивальла, Къутхарыучуну кюнюне жораланнган чемпионат, къаягъа ёрлеуден республикалы чемпионат, дагъыда кёп башха ишле белгиленнгендиле. Битеу бу жумушла пандемияны, табийгъат болумланы да эсге алып тамамланырыкъдыла. Аны бла бирге федерацияны оноучулары айтханнга кёре, озгъан  жыл этилмеген ишлени барын да быйыл жашауда бардырыргъа тийишлиди. Андан сора да, озгъан жылда белгиленнген тогъуз маршрутха дагъыда бир ненча жангылары къошулгъанлары да айтылгъанды.

Жыйылыуну кезиуюнде къайгъылы ишни юсюнден да айтылгъанды. Бир къауум адамла Минги тауну халын билмей, анга кеслери баргъан бла къалмай, кёплени да элтгенлерин, аллай затланы хатасындан а,  адамла ачыгъанларын, ажымлы жоюлгъанларын да чертгендиле. «Ол зат бизни бек къайгъы этдиреди. Анга бир тюрлю мадар жокъду. Аллай «жол кёргюзтюучюле» тутулсала, уллу болмагъан тазир салынады. Аны ючюн а адамлагъа тыйгъыч жокъду, ол затны юсюнден тынгылы сагъыш этерге керекди. Жол кёргюзтюучюле бир тюрлю контроль ведомствону бойсунуунда болургъа керекдиле. Минги таугъа ёрлерге келгенлени бир къауумларыны башчылары келип, айтадыла, алай биз ол къауумгъа кирген адамланы кимле эмда ненча болгъанларын кёрмейбиз, билмейбиз. Ала бир палахха къалсала уа, къайда, къалай излерге да билмей къыйналабыз. Бир жол быллай иш болгъанды. Минги таугъа баргъанла тас болуп, биз аланы излей тёрт метр тереннге  къарны да къазып, ташланы да кетерген эдик, ала уа башха жерде эдиле. Биз аланы излегинчи бири ёлген эди. Алай бла иги кесек заманны тас этгенбиз», - дегенди КъМР-де Альпинизм, таугъа ёрлеу эм тау туризмни таматасы Елмезланы Абдулхалим.

Бизни таулада къоркъуусузлукъну эмда бютюн кёп адам келирча этиуню амалларыны юсюнден бу  жыйылыуда кёпле кеслерини оюмларын айтхандыла. Нек дегенде республика ата журтлу альпинистле сюйген жер болуу бла чекленип къалмай, европалыла жаратхан жер да болургъа тийишлиди.