Сёз къыралны юсюнден баргъанда, барыбыз да бир миллет болгъаныбызны сезебиз

Къазахстанны халкъыны ассамблеясыны келечиси, белгили журналист, Къазахстанны миллет каналында жангылыкъланы бардыргъан Кымбат Досжанова  бу къыралда жашагъанла миллетлерине кёре юлешинмегенлерин, барысы да бир халкъ болгъанларын айтхан эди, ол санда озгъан ёмюрде Шимал Кавказдан  зор бла кёчюрюлгенле да.  Биз аны бла   къысха ушакъ бардыргъанбыз:

- Кымбат Абсадыковна, таулула Къазахстаннга уллу хурмет этедиле, таматаларыбыз  аны экинчи ата журтларына санайдыла. Шёндю къыралны болумуну, адамла къаллай ниетле бла жашагъанларыны юслеринден айтсагъыз эди.

- Къазахстан алгъа уллу, ышаннгылы атламла этеди,  Азияда бюгюнлюкде бек айныгъан, къолайлы къыралладан бириди деп шарт айталлыкъма. Башхаланы даражаларын тюшюрюрге сюймейме, алай къоншу къыраллада болсам,   ол башхалыкъны бютюнда бек сеземе.  

Халкъны саны артыкъ уллу тюйюлдю – 18 миллион адам. Алай жюзден аслам халкъ келишиулюкде, мамырлыкъда  жашайбыз. Анга уа миллет тилледе  асламлы информация органла болгъанлары да шагъатлыкъ этеди.  

Къазахстанны журналистлерини форуму болгъан эди. Анда СМИ органланы кёрмючюнде 30 тилде чыкъгъан газет, журнал кеслерини онгларын кёргюзтгендиле. Сёз ючюн, къырал радиода «Бай терек» деген бериу чыгъады. Аны республиканы хар жеринде, жууукъдагъы къыраллада да эшитирге боллукъду, ол санда Россейде, Къытайда окъуна.  Анда уа этносланы келечилери ана тиллеринде сёлешедиле, жарсыуларын, къууанчларын билдиредиле.   

- Сиз Къазахстанда халкъны, жамауатны эсин, оюмун жангыртыуну заманы болгъанын айтхан эдигиз. Аны къалай ангыларгъа боллукъду?

- Бу иш къуру Къазахстанда угъай, хар жерде да магъаналыды. Бек алгъа сёз адамны намысыны, культурасыны юслеринден барады. Адам улу миллет энчилигин, туугъан жерин, халкъын, адет-тёрелерин, тилин унутургъа эркин тюйюлдю. Ма олду жангыртыу. 

- Кавказлы халкъла уа къыралны экономикасында, политикасында, жамауат жашауунда тиримидиле?

- Сёз ючюн,  Хочиланы Людмила Хыйсаевнаны сизде, бизде да танымагъан хазна адам болмаз.  Ол парламентни алгъыннгы чакъырылыууну депутатына айырылгъан эди.  Аламат, ырахматлы, къонакъбайлы, жарыкъ адамды. Онг болгъанына кёре, тюбеширге, телефон бла бир бирибизни жокъларгъа кюрешиучюбюз. Людмила Хыйсаевна назмула, сабийлеге жомакъла жазады. Малкъар, орус тиллени да бирча ариу, терен билгенин айтыргъа сюеме. 

Къыралда халкъ ата журтлары ючюн жууаплылыкъны сезгенлерине  Ассамблеяны 9 келечиси Къазахстанны законла чыгъарыучу органыны депутатларына айырылгъанлары да шагъатлыкъ этеди. Кавказлыла уа битеу сфералада да бардыла, къыралны хар инсаныны да айныргъа, ишлерге да онглары, эркинликлери тенгдиле. Тилибизде аз санлы халкъ деген сёз окъуна жокъду. 

Паспортларыбызда хар бирибиз да этносларыбызны  жаздырабыз: таулу, ингушлу,  къазахлы, чеченли, оруслу… Алай сёз саулай къыралны юсюнден баргъанда,   барыбыз да бир миллет болгъаныбызны сезебиз.  Мен Юнус-Бек Евкуровха китап саугъалагъанма, анда уа Къазахстанда жашагъан битеу этносланы юслеринден шартла  бардыла. 

- Сиз Кавказда болгъанмысыз? 

- Ингушетияда Кавказны асламлы информация органларыны 5-чи форумуна къатышханма. Бери энтта къайтып келип турлугъум келеди. Мындан ары  Шимал Кавказны башха республикаларын кёрюрге,  аланы жашаулары бла танышыргъа онгум болур деп бек ышанама. Ингушетияда уа эки кюнню ичинде сейир адамла бла танышханма.  

- «Заман» газетни окъуучуларына не айтырыкъ эдигиз?

- Къазахстаннга къонакъгъа келигиз. Деменгили тауларыбызны, кенг  къырларыбызны, бай дастарханны, халкъларыбызны ариу культураларын кёргюзтюрге хазырбыз.