Сен ийнанамыса манга?

Адамланы араларында шуёхлукъну, сюймекликни мурдору да бир бирге ийныныу, ышаныуду. Алай ол бир терк жокъ болуп къалады бирде…

Биринчи хапар

Залина бла Марина татлы тенгле эдиле. Университетде бир группада окъугъанлары себепли, хазна  айырылмагъандыла, бир бирлеринде кече да къалып тургъандыла. Бир жол сессияда Марина экзаменде «беш» алып, Залина уа «эки» алды. Не сейир, Залина кесин терслемеди бу ишде, Маринагъа къаралды. Артда  Марина бир жаш бла тюбешип башлагъанлай, араларына сугъулуп, терк окъуна айырды экисин да.  Аллай ишле кюнден кюннге къошула, араларын буздула.  Бусагъатда  къызла  бир бирлери бла сёлешмейдиле. «Мен Залина аман адамды демейме. Кесини къарындашчыгъына болушханын кёреме, атасы да саусузду да, анга да бек иги къарайды. Алай манга этген аманлыкъларына сейир этерчады. Барысын да кечгенме, алай андан этегими кесип, узагъыракъ турама энди», - дейди Марина.

Экинчи хапар

Мёлетхан эки жашын кеси ёсдюрген эди, баш иеси къыйын ауруудан замансыз жашаудан кетгенден сора.  Элде терек бахчасы бек игиледен бири, андан кёп тирлик хазна адам да  жыймагъанды. Алай жашла тогъузунчу-онунчу класслада окъугъанларында, аналары ауруду, эгечинден жукъгъан эди туберкулёз. Созулгъан багъылыу юйню тозуратды, алай Мёлетхан а иги болмады. Энтта да керек эдиле багъалы дарманла. Тамата жашы Махти бир кюн хуржунун ахчадан толтуруп келди. «Ахчагъа ойнагъанбыз да картла, мен барысын да къытханма», - деди. Анасы: «Бусагъатдан элт да, къайсы сабийленики  эсе да, кеслерине къайтар»,-деди. Алай  экинчи кюн милиция  келип, Махтини тутуп кетдиле. Ана, къуллукъчу жууукъларына чабып, аны юйюне жыйышдырды. Жаш картла ойнап къытмагъан эди бир зат да, тенгини юйюнде букъдурулгъан ахчаны  урлап келген эди.

-Сен бизни юйюбюзде  ёмюрде болмагъан ишни нек этдинг, жашым?-деп соргъан эди Мёлетхан.

-Бизге ахча керекди, сен да ауруп ёлсенг сюймейме,-деди Махти.

Улутха берир ючюн  юйде малланы сатаргъа тюшген эди. Бу иш бошалгъанлай, тиширыу  юйюн  сатып, башха элге кёчдю сабийлери бла. Заман терк  озду. Жашла билим алдыла. Хамит-кичиси Москвагъа кетди ишлерге. Махти  уа анасын кёрмей бир кюн  да сюймей эди жашаргъа.  Хамит: «Алыкъа  анабызны саулугъу бек игиди. Экибиз да Москвада ишлейик, мамагъа бир зат болса уа, терк окъуна жетербиз»,-деди анга. Алай ол унамады. Школда информатикадан устаз болуп ишлеп башлады. Юйдегили да болду. Рита иги къыз кёрюне эди. Ол да школда  ишлей эди. Бир кюн Мёлетхан жашына: «Билемисе, сёз сёзню чыгъара барады ушакъда. Алай       эсингде тут: онбиринчи классда ол ахчаны урлагъан хапарынгы Ритагъа айтма. Аман хапарны букъдурургъа керекди. Ол палахла туудургъанлай турады. Иги хапарны  ызындан а игилик келеди»,- деди. Алай Махти бир жол юй бийчесине анасына болушур умутлу ахча урлагъанын  билдирди. Ары дери да Рита иш хакъын кесинде къоя эди, андан сора  уа ахчасын букъдуруп окъуна башлады. Мёлетхан аны эслегенлей, къаралды, алай сёз айтмады. Бир кюн а ол тюкеннге барырдан алгъа, къармалып башлагъанында, Махти мен иги ангыламай турама, сен бизден ахчангы букъдургъанмы этесе, деп сейирсиндирди. «Да уручула, гудучула  азмыдыла дунияда. Бир адамгъа ышанырча тюйюлдю»,-деди Рита.

Ол кюнден башлап юйге сууукълукъ кирди. Юч-тёрт айдан а тиширыу юйюне кетди. Артха уа къайтмады. Жаш тапханын эшитгенде къайын ана  билмегенча этип къойду. Бир ингирде Махтиге: «Жашы, тюйюшгенибиз – урушханыбыз болмагъанды, бар, Рита бла сёлеш, жашауунгу бузма», - деди. Ол: «Бир бирге ышаныу, ийнаныу болмагъан жерде жашау да къуралмаз», - деп жууаплады. «Да, ол ышанмазча,  элгенирча, сен не зат этгенсе? - деди Мёлетхан. – Мен ол заманда къаты ауругъан эдим да, асыры жарсыгъандан урлагъан эдинг ахча. Манга болушур ючюн! Гюняхлыса деп айталмайма. Артха къайтардыкъ капегине дери, бир адамны жилятмагъанбыз – улутмагъанбыз, нек къачады да сора бизден, нек жийиргенеди? Ол заманда мен аурууумдан ёлюп къалсам иги боллукъ эди, быллай хапар ызынгдан созулгъандан эсе», - деп, ахтынды Мёлетхан.

Школда устазла Махти жанлыдыла. Акъылбалыкъ болмагъан заманында этген иши ючюн адамны терслерге жарамайды,  дедиле. Рита уа жолда-къолда эрин кёрсе, анга кёз –къаш  бермейди. Айырылгъанларындан сора алиментлеге сюдге берди. Мёлетхан: «Къайда абынырыгъынгы билмейсе да… кёр ол бизни келинни сюдлеге кирип айланнганын. Ансыз а биз сабийибизге къарарыкъ тюйюлбюзмю?»- деп, сейир этди. Алай ол не къайын анасын, не Махтини жашыны къатына къоймайды. Къынгыр адамны неси да къынгыр болады.