«Манга къатышыу угъай, хорлам керекди»

Москвада ЦСКА-ны спорт единоборствола мекямында «Киокушинкай-каратеден федерацияланы содружестволарыны кубогу» деген III халкъла аралы эришиу къуралгъанды. Анга кёп къыралдан 300-ден аслам каратечи къызла бла жашла къатышхандыла. Анда 70 килограммгъа дери ауурлукъда Настуланы Ислам (кесини ауурлугъу 64 кг.) жетишимли болгъанды. Ол, абадан жыл сан къауумда сермеше, эки саугъагъа тийишли болгъанды – ючюнчю жер алгъаны ючюн доммакъ майдалгъа, сора эм терк нокаут этгени ючюн да энчи белгиленнгенди. Ислам къыралны жыйымдыкъ командасына киреди. Бюгюн ол бизни ушакъ нёгерибизди.

- Ислам, бек алгъа кесинг бла танышдырсанг эди. Ненча жылынг болады, къайданса, спорт бла къачан кюрешип башлагъанса?

- Манга онсегиз жыл болады, анам Мечиланы Лейляды, атам Настуланы Расулду. Кёнделенде туугъанма, бусагъатда юйюрюбюз бла Нальчикде жашайбыз. Мында тогъузунчу номерли школну тауусханма, бусагъатда Белгород институтну филиалында юридический жаны бла билим ала турама, ючюнчю курсдама.

Спорт бла жети жылымда  школубузда спорт залда кюрешип башлагъанма. Биринчи тренерим Артур Унежев эди, анда он жылны жарау этгенме.

- Кёпле спортну ол неда бу тюрлюсюн нек сайлагъанса деген соруугъа, андан сора башха зат жокъ эди дейдиле. Сен а каратени энчи нек кёргенсе?

- Биринчи классда окъугъанымда, каратеден секция ачылгъаныны юсюнден билдириуню кёреме. Ол къууанчым бла юйге келип, таматалагъа ары жюрюрге сюйгеними айтама. Сора, атам бла келип, мени секциягъа жаздыргъан эдик. Алгъа мени гимнастикагъа берирге сюе эдиле, алай, насыпха, баргъан кюнюбюзде ол жабылып болгъанды.

- Ислам, каратени сайлагъан кёп спортчула, бютюнда сенича жыл санда, Брюс Лини, Джеки Чанны сагъынмай болмаучудула.

-  Аланы киноларына мен да къарагъанма. Ала этгенни кесим да къайтарыргъа кюрешгенме. Бусагъатда алача устала бардыла деп билмейме. Шёндю эришиулеге къатышханда къаршчы спортчуну хорларгъа, тюненеден эсе бюгюн кючлю сермешгенинги кёргюзтюрге итинесе.

- Каратеден тышында башха спорт бла уа кюрешгенмисе?

- Кесими ММА-да сынаргъа сюйгенме, анда аудуруу приёмланы этерге юйренирча дзюдогъа жюрюп башлагъанма. Алай спортну бу тюрлюсю манга келишмегенин терк ангылагъанма. Дзюдону юсюнден айтханда, анда жетишимли болур ючюн, гитчеликден юйренирге керекди. Мен а сайлагъан ишимде уста болургъа итиннгенме. Къатыш единоборстволада сегиз айны тургъанма, алай алада каратедеча низам, философиялары болмагъаны кёлюме жетмегенди. Алай бла ол эки жылны жылны ичинде каратени унуталмагъанма, жюрегим артха тартханды. Тренериме баргъанма, алай анда абадан жыл санда спортчула, спарингле этерге нёгер болмагъаны ючюн,  Мурат Думанишевге кёчгенме. Артур Унежев бу оноуума угъай демегенди.

- Каратени сен кюрешген киокушинкай тюрлюсюню энчилиги уа недеди?

- Ол каратени эм къаты тюрлюсюдю, аны ючюн аны Олимпиадагъа къошаргъа сюймейдиле. 14 жылдан сора къол къапсыз сермешесе, 16 жыл толгъандан сора шлемсиз тюйюшесе, 18-34 жылда уа юсюнгде чып тюшюуден сакълагъан бир зат къалмайды. Ачыргъа, чып тюшерге къоркъуу бек ёседи.
Каратени энчи философиясы барды. Ол адамны къарыулу, терк этгенинден тышында, аны сабырлыкъгъа, тёзюмлюлюкге юйретеди, ниетин кючлейди, огъурсузлукъну унамайды. Мында къаршчы спортчугъа, тенглеринге намыс эте билирге керексе. Тренерибиз да ол затлагъа бек къатыды.

- Жарау этгенде, адамла асламысында спортну Олимпиада тюрлюсюн сайларгъа итинедиле. Карате уа аладан тюйюлдю.

- Секциягъа жазылгъанда аны юсюнден сагъышым болмагъанды. Олимпиадагъа тюшер ючюн техника жаны бла кючлю болургъа, иги сынам жыяргъа керекди. Аны ючюн а, айтханымча, спортну ол неда бу тюрлюсю бла гитчеликден кюреширге тийишлиди. Алгъаракълада каратени ашихара тюрлюсюн Олимпиадагъа къошаргъа боллукъларыны юсюнден билдириуле чыкъгъан эдиде, алай ол башламчылыкъ къабыл кёрюлмегенди. Бусагъатда да бу жаны бла иш бардырылады, заявка ийилгенди, энди жууапны сакълайбыз. Ашихара киокушинкайдан башхаракъ болгъанлыкъгъа, биз эки тюрлюсюнде да сермешебиз.

- Каратеде биринчи саугъаларынг, эришиулеринг. Сора бир затны ангылаялмайма, кубокда сен эм терк нокаутну этгенсе, болсада алтын угъай, доммакъ майдалны алгъанса. Бу эки болумну бир бирлери бла байлаялмайма, не чырмагъанды биринчи жерге чыгъаргъа?

- Эришиулеге къатышып 8 жылымда башлагъанма, биринчи «алтынымы» республикалы биринчилигинде къытханма. Андан сора округда, къыралда да кёп тюрлю эришиуледе сермешгенме, алай эм уллу жетишимиме уа ма бусагъатда сагъынылгъан доммакъ майдалны санайма.

Москвада зал къайда болгъанын табалмай, эришиуге бир кесек кеч да къалгъанбыз. Аны хатасындан сермешге хазырланыргъа заманым аз да болмагъанды. Биринчи тюбешиуюм Белоруссиядан къара бел баулу спортчу бла эди, ол кеси да менден он жылгъа тамата эди, аны минут бла жарымгъа нокаут бла  хорлагъанма. Аны ызындан индиячы Баихинер Сингхни беш такъыйкъаны ичинде нокаутха жибергенме, ол эришиуде эм къысха тюбешиуге саналгъанды. Ючюнчю сермешим а Калининграддан бек сынамлы каратечи бла эди, аны бла сермешни ахырына дери бардыргъанма, судьяланы оноулары бла хорлам анга берилгенди. Андан сора башха тренерле, келип, аны бла аллай бир заманны алыкъа бир спортчу да сермешалгъанын айтхан эдиле. «Доммакъ» ючюн сермешибиз 9 минутну баргъанды, анда хорлар ючюн битеу кючюмю салгъанма. Къыйын келген майдал бютюн багъалыды, аны къолунгда тутхан бютюн хычыуунду, нек дегенде аны алыр ючюн, кесинги аямай кюрешесе, чексиз арыйса.  Сора, сермешгенде хар замада да къаршчы спортчуну тюз да кёзлерине къараучума.

- Ислам, сен беш такъыйкъаны ичинде хорлагъанса. Алай эсе, тюз да татамиге чыкъгъанлай чабыуул этип башлагъан иги болур?

- Ол ким бла сермешгенинге кёреди. Бирде мычымай уруп башласанг игиди, бирде уа бир кесек къараргъа, ура, артха кете турургъа, къаршчы спортчуну сынаргъа керек болады. Сора, шахматладача, аны халатларын заманында эслерге, бусагъатда уа бу приём тапды деп ойларгъа тийишлиди.

- Сен хорламларынгы ананга жоралагъанынгы юсюнден жазгъан эдинг.

- Хау, ол мени хар сермешиме къарайды. Кимден да бек мени ючюн ол жарсыйды, къыйын сагъатда кёл этдиреди. Анам мен спорт, окъуу, къылыкъ жаны бла да иги болурума къайгъырады.  

- Жууукъ заманнга къаллай муратларынг бардыла?

- Апрельни ортасында Польшада Европаны чемпионаты боллукъду, анга къатышыр умутлума. Эм къыйын сермешле кесибизни къыралда ётедиле, бусагъатда киокушинкайда эм кючлюге Россейни командасы саналады. Мында хорлаяла эсенг, Европада, дунияда да алчы болургъа амалынг ёседи. Къытхандан эсе къатышыу игиди, дейдиле. Мен а хорларгъа излейме, манга спортда олду эм багъалы.