Керек болмай къалгъан ана

Иги келининг болгъандан уллу байлыкъ болурму? «Къызы болсун, къыз туусун», - дейдиле да, аман къыздан эсе, ол туумай къалгъан къыз ол болсун», - деригинг келир, бу хапарны окъусанг.

Жашдан къартха деричи сабий ёсдюрюп, къартлыгъымда атылып къалмам, къарарла ёлюр кюнюме дери деп, ким да ышанады. Алай сабийим барды, мен байма, къызым бар, жашым бар деп уллу сёлешмезча болгъанды дуния.

Халиматны намысына да, жигитлигине да, адамны багъалай билгенине да жетген къыз болмаз эди. Сабийлей сюргюнню сынап къайтхан къыз, къаты адам болмай къаллай боллукъ эди.

Аны юйюрю Къыргъызстандан кёчюп келип, ёз элинде орналгъан эди. Халимат да жетген къыз болду. Ишлеген фермада сыйы жюрюген къызладан бири эди: ийнек саууп, планын толтуруп алчы жерлени алгъанды. Кеси да бек къарыулу къыз эди: флягаланы сютден толтуруп, аланы бирем-бирем инбашына женгил атып болгъанды. Былайда уа алдадынг десегиз, терс боллукъсуз, кеси къулагъым бла эшитген эдим, ол хапар айтханда.  Хапар айтханда уа - адамны кесине тынгылата биле эди. Аны ауузундан сёзле татыулу да, жумушакъ тёгюле, къулакъгъа хычыуун эшитиле эдиле. Жаш заманын эсгере башласа уа, аны хапарына «кирип» кетеригинг келе эди.

Аныча жууугъун, ахлусун сюйген, жюрютген адам болмаз эди. Адамла, элтир затым жокъду да, баралмай турама, дегенни эшитсе: - Манга анам: «Бир киля канпет алыргъа къолунгдан келликди, ал да, жууугъунга бар, деучю эди», - деп чочур эди.

Халиматны, баям, танымагъан жууугъу болмаз эди.  Кеси да аланы жети къатыгъа дери санап, хар бирини атын да айтыр эди. «Мен Халиматны жууугъума», -деп къой ансы, аны атын эшитгенлей: «Да алай айтып къойсанг а!» -  деп таныр эдиле.

Жашау да бара, Халимат юйюр къурап, Аллахны ахшылыгъындан - тёрт жаш бла эки къыз къоллу болду.  Аланы да ёсдюрдю, аягъы юсюне салды. Жашау дегенинг кёзню жабып ачхынчы озду.

Ол жашлыгъында ишлеп юйреннген, къартлыгъында да тыйыла болмаз. Кесимча, бири да эталлыкъ тюйюлдюле деп, сабийлерине да ышанмаз эди жумушун. Ала да, артыкъ кеслерин ишге урмагъандыла. Жаш заманындача, аяусуз ишлей, къарыуун да, кесин да аяй билмеген, ёмюрюнде бир дарман ичмеген Халиматны инсульт хорлады. Операция этилди. Тёшек болду.

Энди уа бизге не кюн келликди дедиле сабийлери. Биз анасыз къалай турлукъбуз, - деп жарсыйды элли жылында да юйдегили болмагъан жашы. Бир ыйыкъ ишлесе, эки-юч айны юйде жатып тургъан. Къызы да, юсюне тюшген ауурлукъну ангылап: «Къуру мени юсюме атып къоймагъыз, ма бирси къызы да, келин да кезиу-кезиу къарасынла!» - деп чочуду.  Бир-эки ыйыкъны мычыды, андан сора уа мен ара шахарда жумушларымы тынгылы этип келейим деп, анасыны ол жапысын кёре тургъанлай, самолёт бла учуп кетди.

Жашауунда ауруп, сабийлерин къыйнамагъан Халимат, къуруда темир тереклей турлукъ  суна болур эдиле, баям. Эртте жаныуарланы жомагъындача – ким агъачха, ким отунга къачдыла. Уллу юйюрню анасы ахырында жашларыны бек мажалысына бла келинине къалды. Къайын анасындан ёмюрюнде да къачмагъан келин шёндю да бир да артха турмады. Больницадан юйге келтирип, жангы туугъан сабийгеча  къарадыла. Не ахчаларын, не къарыуларын бир да аямадыла. Алай Халимат не ашай, не сёлеше билмеди. Жангыз да жашыны лакъырдасына ышара бла, кёз жилямукъларын тёгерге болмаса.  Не кюрешдиле эселе да, хар не Аллахны къолундады - ауруу хорлады, дагъыда экинчи кере инсульт урду.

Дууасына келген адамла: «Сабийлерин танымайбыз, биз Халиматны бетинден келгенбиз,- деп келе эдиле.  Ол къарагъан келинчик къайдады деп, анга къайгъы сёз берип кете эдиле. Къызлары да, бош адамлача, аналары ауушхандан сора ара шахарладан бирем-бирем, уллу сыйыт этип жетдиле: «Оу-оу, бизни анабыз, не болуп къалды, санга?» Адамла уа алагъа айып этген болмаса, къатларына барып, къайгъы сёз бермедиле.

Мени жауум да сабийинден къууанмай къалсын. Кёп сабий ёсдюргенден да магъана болмай кёреме, къартлыгъынгда жангыз бири къарарыкъ эсе. Ол жюрексиз къызлагъа уа не айтхын, башлары бла сынасынла!