Таш бла урсанг, бирде гыржын бла къайтады

Кичи жашы юйдегили болама дегенинде,  Жаннет ол сайлагъан къызгъа бюсюремеди.
-Сени кёзлеринг бармыды? Не эгечи, къарындашы жокъ, атасы да ёлюп, бир харип. Санга таянчакъ болурча тынгылы юйюр керекди. Сен сайлагъан а неге ушагъан  затды? Анасы, кеси да алыннган тауукълагъа ушайдыла. Унут  аны.

Алай Асхат Саниятны унутмады. Тойдан сора Жаннет келинини кёзюн ачдырмады. Кюн сайын  жилята эди. Картоф хычин этсе, хумзу нек этмединг дей эди, хумзу  этсе уа, жаулу аш манга жарамагъанын билмеймисе  деп тохтай эди. Адыр жууса, ызындан чайкъай эди. Саният, кёп жиляса да, анасына  тарыкъмагъанды. «Мени къорууларгъа адамыбыз жокъду, анама айтып, жюрегин жаргъандан не хайыр»,- дей эди.

Къайын анасы уа кюнден-кюннге къатыдан-къаты бола эди. «Ма къоншуларыбызгъа бау ишлегенди келинлерини къарындашы. Сени уа  къалайса деп сурагъан бир инсанынг жокъду»,-дей эди.  Бир жол: «Мени жаууму босагъасындан атларгъа адамы болмасын»,-дегенинде, Саният: «Анам сау къадарда менден бай жокъду»,-деп, жууап къайтарды. «Уялмагъан, мен не зат айтсам да, тынгылап тур»,- деп ачыуланды Жаннет.

Келини къызчыкъ тапхандан сора да, жумушамады аны жюреги. Кёп жилягъандан,  ауруу табып, Саният бу дуниядан замансыз кетди. Къызчыгъы  Ариужанны аны анасы ёсдюрдю, «жангызымы жангызы» деп.

Ол жыл окъуна Асхат экинчи кере юйдегили болду.  Жангы келин келгинчи эски келинни татыуун билмезсе деп бошдан айта болмазла. Энди келин ачдырмай эди къайын анасыны кёзюн. «Шёндю дунияда адамланы арбазларына плитка салыныпды, сизде уа кырдык ёседи… Негиз да башха… Былай тёгерекге-башха да бир къарасагъыз а»,-дей эди. Жаннетни ауругъанын кёзюне тута эди: «Чыгъар эдим ишге, алай санга не базыныу, сабийлени бирин абындырырса, бирин жилятырса. Кимге къарарыкъса сен, кесинг къараллыкъ болуп тураса».

Асхат аз-аздан  къурулуш бизнес бла кюрешип башлады. Шахарда жер алып, уллу юй ишледи. Эки жашы, къызы да окъуугъа киргенден сора: «Энди биз да шахаргъа кёчейик»,-деди.  Алай Жаннет: «Мен юйюмде ёлюрге сюеме. Къартлыгъымда жангы орамгъа, жангы журтха юйреналлыкъ тюйюлме»,-деди. Келини: «Сюйгенинглей эт. Алай мен сени ючюн  элде жашарыкъ тюйюлме. Сабийлериме къараргъа керекме. Аланы окъутургъа, юй–кюн этерге»,- деп, оноу этди. «Да манга уа ким къарарыкъды?-деп жиляды Жаннет. -Къызларым юч айгъа бир келселе, бир сагъат чыдамай кетедиле, тамата жашым Москвада… Ким  къарарыкъды манга? Азмы ишлегенме, азмы къыйын салгъанма  сабийлериме? Къартлыгъымда мен атылыпмы къаллыкъма?» «Сен къарт  болгъанса да, акъылдан шашханса,-деди келини. – Нек жиляйса? Гынттыларынгы къой да, бизни бла шахаргъа кёч. Кесинги асыры бек сюесе  сен. Тёгерегинге тепсегенинги  къой да, бизни бла атлан. Жашынг къайда болса,   анда кечинирсе. Бу къабыргъалагъа нек жабышханса, аланы жанлары жокъду. Терсбоюнлугъунгу, терсакъыллыгъынгы къой». 

«Мени сёзюм бош эсе  сизге, кетигиз. Юйюмю бош адамлагъа жаздырсам да, табылыр манга къарар адам»,-деди Жаннет. «Алан, сен кертиси бла да,  шашып тура кёреме. Керекмейди бизге сени эски юйюнг. Ахчабызны къайры къоратыргъа билмей жашайбыз, биллигинг келе эсе. Жамауат не айтыр дейме ансы, сен а къулагъыма кирип да чыкъмайса… Саниятны  да сен ёлтюргенсе. Кесингден сора башха  адамны юсюнден сагъыш эте билмеген жилян»,-деди келини.

Саниятны атын эшитгенлей, Жаннет титиреди: «Угъай,  мен ёлтюрмегенме, къадарына тюбегенди ол. Къолумдан келсе эди, сени ёлтюрюр эдим».

…Юйюнде жангыз кеси къалды Жаннет. Аны битеу жумушларын этген а Ариужан болду. Тёрт жыл озду алай. Ариужанны  бирси ыннасы- Саниятны анасы ёлдю.  Жаннет а тёшек болду. Ариужан анга кёчюп, аны къатындан кетмей къарап башлады. Бир кюн Жаннет: «Къызым, мен сени анангы кёп жилятханма… кюн сайын да. Кёрдюнг да жашау а къалай  бурулгъанын: сени къолунга къарап къалдым. Сабийлерим бармамы-жокъмамы билмейдиле. Ол дунияда Саниятха къалай тюберикме мен,  къалай къарарма бетине, кёзлерине… Сен анангы ёлтюрген ыннанга къалай къарайса?»-деди. Ариужан: «Сен мени   ыннамса, къаллай болсанг да»,-деп къучакълады Жаннетни. Ол а: «Сен да мени жолуму ахырында керти  адамымса. Кеч ананга сынатхан зарауатлыгъымы»,-деди.