Сейирсиндирме сёзлюк

(баргъаны)

П

Пай - ашыкъ не башха оюн ойнагъанда, къытхан алыучу ёч.

Педагы - тауусулгъан сабан агъачны жамауу.

Покун - жугъутур улакъ.

Пулгу - тирменде тирменликни тарта туруп, унну гулланы тёгерек- къыйыр мюйюшлерине акъгъан букъусу, ууагъы.

Пулгура - мал, адам да къыйналып кирген къая ыранлада битген узун сабакълы ханс.

Пысыл - ийнени кёзюнде къалгъан халы къыйырчыкъ.

Раппана (арап.- Раббана) - жаш адамланы бир тюрлю бир окъуугъа, философиягъа, ызгъа салгъан адам, акъылман. Аллахны атларындан бири.

Рахбар - алдабар, жол башчы, оноучу.

Рахим - Аллахны кечими, халаллыгъы.

Рахму - жандауурлукъ, кечимлик.

Руника - ташда, агъачда, къаялада бурундан жазылып къалып табылгъан жазыула.

Рух - адамны ич ниети, сыры, адамлыкъ къолайы. Аллахдан келген нюр юлюшю.

                                                                 С

Саба - жюн тюйген таякъ; тиширыула кийизлик жюнню хазырлагъанда, жюнню жеген юсюне тёбе этедиле да, эки къолларына эки саба алып, тюедиле.

Сабан аякь - бурун заманлада элде мюлкю, берекети болгъан юйде жюрюген уллу агъач аякъ. Сабаннга чыкъгъанда, урлукъну ол аякъгьа къуюп элтгендиле; аны юсюнден алып сепгендиле.

Сагюнжю - юй харекет. Асламысында жатар жер, кийим.

Садаф - сюекден не тенгиз чокъуракъдан ишленнген сыйлы тюйме.

Садыр - чирикле, жипи.

Саз - желим топуракъ. Глина.

Сайнат - кырдыкны уллу жауундан сора жерге жатханы, аны кибик, ырхы барып, биченликни таланнганы.

Сакъау - тикирал сёлешалмагъан, (косноязычный).

Салакъай - ишсиз-кючсюз бошуна къаукъалакъ этап, сандырап айланнган адам.

Салах салыу - элде адам ёлгенини юсюнден къычырып билдириу.

Салма жол - ууакъ аякълы малла жюрюп этген жол.

Самыр - къарачай-малкъар мифледе айны сакълагъан къанатлы ит. Сарыкъулакъ, бештырнакъ бахсан парийге да айтхандыла алай

Санат, санагъат - халкъны ниет къолайын, маданият къулталыгъын къурагъан хунер. Искусство.

Сандыкъ - кюбюр.

Сандыракъ - чам, оюн, масхара жыр.

Сансау - санлы, саулукълу адам. Аллай адам жолда жюрюшлю болур; ишде арый-тала билмез. Кесине да базыныучу болур.

Сапал - эр киши кёнчекни бутлукъ тюплерине салыныучу бау, балакъ тутхуч.

Сарасан - малны бек семизи, этлиси, санлысы.

Сардар - тайпа тамата; жол башчы.

Сарх - Меккагъа барып, хаж къылгъан муслийманла, эфендиле башларына кийиучю акъ бокка, бир-бирде башларына чулгъап къоюучу акъ быстыр. Дин иеликни, хажиликни белгиси.

Сарын - ёлгенни ызындан, аны асыулу ишлерин айтып, тарыгъып, жырча этилген жиляу.

Сатыран - тютюн. Чапыракълай къурутуп, ийисгерге тутадыла.

Саубитген - мазаллы токъ, бир жеринде чуруму болмагъан, хар саны бирча толу келишген, кючю да ташыгъан, саулукълу эр киши.

Сауда - сатыу-алыу иш; базар.

Саулукъчу - саулукъ маллагъа къарагъан малчы.

Саулю - кюнню къууаты, жарыгъы. Кюн таякъладан чачырагъан жылыу, нюр.

Сафар - муслийман орузламаны экинчи айы; узакъ, къыйын жолоучулукъ.

Сафыра - уучула, нартла, жортууул жигитлери жюрютген, жолда, ууда, согъушда керек боллукъ затла тагъылгъан, юсюнде темир ыргъакълары не къайиш баулары болгъан жез не тери тил.

Саяу - иничке къынгыр мюйюз.

Сегей - эчкини боюнтюп сакъалы. Къабанны жалкъасы.

Сейит - тукъум башчы. Оноучу.

Сеймен - къалауур. Эгет аскерчи.

Селпи - бал четенде биринчи чыкъгъан чибин тёлю. Рой.

Селтен - хансладан этилген жау; кёгетден сыгъылгъан сылты.

Семен - басхынчы, башха миллетни жерин уруш этап, хорлап, бойсундуруп не уа миллетни кесин жокъ этип алгъан душман.

Сескек - Тынгысыз болуу. Бир зат боллукъду деп, къоркъа, элгене турмакълыкъ.

Сечия - къангадан ишленнген алаша кенг кётюртме

Сёнгек - чорбатладан энишге акъгъан элхууур агъымланы бузлагъан

бузлары.

Силекей, силеген - шыты, аууз суу. Адамны ауузундан шытыларын келтирген, бурун суу этдирген ауруу.

Силпибаш - башлары къалын чырпылы, чагъыулу болуучу агъачла.

Силти - лыбыта кюл. Букъу, крахмал.

Сипи - тюз, къаты, иничке субай ёсген сыйдам агъач.

Согъанчакъ - табан бла инчикни арасы. Асламысында атны, эшекни бут сингирлери; туякъ бла бутну иликлерин бирикдирген кючлю сингир.

Сонала - чегемлиле сванлылагъа алай айтхандыла.

Сорушма - бозаны сюзгенден сора аны табышмагъа (къайнаргъа) къойгъан заман.

Союл - къаты агъачдан учу жютюлене, сыйдам тюз жонулгъан узун къазыкъ. Ат сермешледе сауут-саба къадарында жюрютюлгенди.

Сулх - мамырлыкъ. Хорлагъан аскерге дау этмей бойсунуу. Баш ийиу.

Сулхургъан - сан ауруу. Андан ауругъан адамны санлары тутмай

къаладыла. Полиомиелит.

Супху - гыбытны бухчагъына бегитиучю чюй.

Сур - къаугъагъа, къуугъуннга согъулгъан, ауур, къайгъылы тауушлу, мюйюзден этилген, музыка адыр.

Суубургъуч - сууну башха ызгъа - суу илипинлеге неда тирмен къырыкълагъа бургъанда ичлери ташдан толгъан тёгерек чалыла.

Сууэрдинле - суу жинле.

Сыбапха - тикгичлик тери хазырлагъан, ол териден тикгич ийген агъач.

Сыбыртхы - узун къамичи. Мал сюргенде жюрютюледи.

Сызгъа - тюбюнде суу баргъан, эки жаны тар, терен къолчукъ.

Сызлама - ынчхауукъ адам.

Сыйкъырчы - перс тилден, амалчы. Къуртхалыгъы болгъан.

Сыйым - орунну ичине кирирге боллукъ ёлчем.

Сыйыртмакъ - тынч тешилирча, тартханлай ычхынып кетерча учхалауукъ илинмек. Петля.

Сыныф - тукъум даража, айырма. Иерархия.

Сырлаш - акъыллашырча, ниет нёгер.

Сырыу - омакъ тигиу. Къол усталыкъ.

Сытылыу - жюреги къыйналып, мудахлыкъ келип, бир тюрлю амал кёрмей, ичинден кюймеклик.

Сюйсюннген - этилген ишге, айтылгьан хапаргъа, кёрюннген кёрмюшге адамны ниети, кесаматы.

Сюйюннген - къууаннган, ыразы болгъан, зауукъ этген, тансыкълыгъын билдирген, сезим.

Сюлен - бозагьа биширилген как.

Сюлпюк - къарачай-малкъар мифледе, жомакълада, дин таурухлада айтылгъан къылкъыяр жютю, къынгыр къылыч.

Сюпю - тынгылауукъ, кючбюсюреу, ич гурмуклукъ.

Сюргюн - туугъан жеринден, ата журтундан зор бла къысталыу, узакъгъа айдалыу. Кёчгюнчюлюк.

Сюрем - бир жерни - сыртны, тюзню, тенгизни - аякъ табасы, аны чегине жете кетген жери. Бир жолгъа, бир кереге, бир тюрсге деген магъанада да айтылады.