Школну жангыртыугъа ахча нек тёленеди?

Жылдан-жылгъа ата-аналаны бирча соруула жарсытадыла: школну жангыртыугъа ахча нек тёленеди, дерслеге китапланы ким  сатып алыргъа керекди, вузда общежит кимге бериледи эм башхала. Бу къысха статьяда аладан бирлерине  жууапла берирге кюреширикбиз.

Школгъа ремонтну ата-аналамы этедиле?

«РФ-де  билим бериуню юсюнден» федерал законнга тийишлиликде, билим бериу учрежденияда тапландырыу жумушлагъа, окъуу кереклени сатып алыугъа ахчаны муниципал эм къырал власть органла  бёлюрге борчлудула. Учрежденияны оноучулары, устазла ата-аналадан  школну кереклерине ахча жыяргъа эркин тюйюлдюле.

Къоркъуусузлукъну жалчытыу  

 Башында белгиленнген законда бу жаны бла жорукъла да тохташдырылгъандыла. Документге тийишлиликде, окъуучула мекямны ичинде болгъан кезиуде къоркъуусузлукъларын школ жалчытыргъа борчлуду. Алай ата-анала бу иш къалай къуралгъанына ыразы болмасала, къалауурланы кючлерге   кеслерини ыразылыкълары бла ахча тёлерге боллукъдула.

 Окъуу китапланы ким сатып алады?

 Федерал законну 35-чи статьясында аны юсюнден былай айтылады: «… окъуу китапла, пособияла, окъутуу-методика керекле федерал къырал билим бериу стандартланы чеклеринде окъуу баргъан кезиуде болжаллы халда хакъсыз бериледиле…». Алай бу низамдан тышында керекли китапланы, ол санда къошакъ дерслеге, ата-анала кеслерини ыразылыкъларына кёре сатып алыргъа боллукъдула.  

Къайры тарыгъыргъа?

Бек алгъа школну оноучуларына, билим бериуде даулашланы келишдириу жаны бла комиссиягъа. Анда болушмасала, башха ведомстволагъа: прокуратурагъа, Роспотребнадзоргъа, Рособрнадзоргъа, регионда жарыкъландырыу министерствогъа, депутатлагъа. Анда да соруугъа жууап табылмаса  - сюдге.

Студентлеге    льготала

 Къырал эсепде болгъан вузлада очно халда окъугъанла билим алгъан кезиуге аскерге чакъырыудан эркин этиледиле. Ол санда аспирантурада, магистратурада окъугъанла да. Дагъыда регионну власть органлары студентлеге пассажир транспортда жюрюуге льготала тохташдырыргъа, аны хакъсыз окъуна этерге боллукъдула.

Общежит кимге бериледи?

Башха шахарладан эм регионладан келгенлеге, льготалары болгъанлагъа, ол санда ёксюзлеге, саулукъларына кёре чекленнген онглары болгъанлагъа. Аладан къалгъан жерле уа конкурс халда юлешинедиле. Сёзге, олимпиадада хорлап, вузгъа экзаменсиз киргенлеге отоула биринчилени санында бериледи, ызы бла Бир къырал экзаменни эсеплерине кёре юлешинедиле. Студент бюджет жерге тюшмей, ахча тёлеп окъуй эсе да, ол общежитде отоу алыргъа эркинди.

Налог вычет  

  Хау, къырал неда муниципал билим бериу учрежденияда коммерциялы халда окъуугъа къоратылгъан ахчаны бир кесеги артха къайтарылады. Тёлеуле энчи иели билим бериу учрежденияда окъугъанлагъа да бериледиле, вузну къырал лицензиясы  бар эсе. Ахчаны къайтарыуну юсюнден заявленияны ол тёленнгенден сора юч жылны ичинде берирге жарайды. 

Стипендияла  

Ала бир ненча тюрлюдюле: академиялы, социал,  аспирантлагъа,  ординаторлагъа,  ассистентлеге тёлеуле.  Дагъыда РФ-ни  Президентини бла Правительствосуну. Сёзге, академиялы стипендия сессияны кёрюмдюлерине тийишлиликде саналады. Экзаменлени иги берген студентле аны барысы да аладыла. Окъууда, илму тинтиуледе, жамауат жашауда, спортда, культурада энчи жетишимле болдургъанлагъа уа вуз кеси къошакъ тёлеуле этерге боллукъду.

РФ-ни  Президентини бла Правительствосуну стипендиялары уа  олимпиадалада, чыгъармачылыкъ конкурслада хорлагъанлагъа, эки эм андан кёп илму жангычылыкъны этгенлеге, илму статьяла жазгъанлагъа бериледи. Аны ючюнчю курсдан башлап алыргъа онг барды.