«Ишин сюйген, анга саулай бериледи»

Умарланы Алийни къызы Люаза республиканы асламлы информация органларында ишлеп келгенли 25 жыл болады. Биринчи атламларын а ол «Заман» газетде башлагъан эди.

- Корректорну жери бошду, деген хапар эшитгенимде, кесими сынаргъа келеме. Ары дери школда устаз болуп ишлеген адамгъа басма органны иши бир башха дуниягъа ушай эди. Типография, кечге дери газетни чыгъарыу -бары да бек сейир кёрюне эди манга, -деп эсгереди Умарланы Люаза Кичибалыкъдан бери келип иш юсюне тургъан кезиуюн.

Люазаны иш кёллю къыз болгъанын ангылап, редколлегия юч айдан аны жууаплы секретарьны орунбасарыны къуллугъуна тийишли кёреди. Ол иш бла беш жыл чакълы кюрешгенден сора, мени жигитим журналист болургъа таукел болады. Алай бла аны газетни маданият бёлюмюне белгилейдиле. Ызы бла уа спорт эм информация бёлюмге тамата этип саладыла.

- Ол корреспондент болуп ишлеген жарым жыл эсимде энчи жер алады. Белигили жазыучуларыбыз, жырчыларыбыз бла сейир тюбешиуле. Жангы адамланы, эллерибизде болгъан жангылыкъланы юслеринден газет окъуучулагъа билдириу бек хычыуун эди манга. Командировкаланы уа бютюнда бек жарата эдим. Бир жол Черек ауузуна суратчы Мамайланы Алий бла баргъан эдик да, ол жолоучулукъну бюгюн да унуталмайма. Малкъарлыла бизге бир жарыкъ тюбеп, къонакъбайлыкъ этген эдиле да, андан сора жашауумда аллайгъа жолукъмагъанма. Журналистлени сыйларын кёре билгенлери бек къууандыргъан эди.

Спорт эм информация бёлюмге таматагъа салыргъа деп редактор Атталаны Жамал чакъыргъаны да эсимдеди. Жаннетли болсун Аппайланы Музафар, редакторну орунбасары, мен аны къолунда ишлеригиме бек къууаннган эди, -деп эсгереди ушакъ нёгерим.

Бюгюнлюкде Умарланы Люаза «Кабардино-Балкарская правда» республикалы газетде жууаплы секретарь болуп ишлейди. Газетни кёрюмдюсю аны къолундады дерге боллукъду. Ол да чыгъармачылыкъны бир тюрлюсюдю дерчады. Басманы суратла бла жасау, материалланы хар бирин кеси жерине келишдире билиу - бу затлагъа хунер керекди. Люаза уа ол борчну жыйырма жылдан бери тынгылы толтурады.

 - «Заман» аламат школ болгъанды. Басма ишде мурдорум анда салыннганды. Жашаууму жангыдан жашап, сайлам этер онг берилсе да, къайтарып жангыдан бу ызны сайларыгъыма аз да ишеклигим жокъду, - дейди Люаза Алиевна.

Мени жигитими бюгюнлюкде жарсытхан затладан бири уа жаш тёлюню арасында ана тилибизни билгенлени саны аз болгъаныды. Аны оюмуна кёре, тил ёлмез ючюн юйюрде абаданла анга энчи эс бёлюрге керекдиле.

 - Ана тилинде сёлешмеген, оюмлай да биллик тюйюлдю. Ма олду баш сылтауу жарсыуубузну. Ансыз газетледе, радиода, телевиденияда да ишлерик адамла табылмай къаллыкъ кюн жетерине къоркъуу барды, - дейди ол. 

 Ол бери келгенден сора, бир къауум жылдан кесини гитче эгечи Залинаны да келтиреди. Газетге аны корректорну болушлукъчусу этип аладыла.  Бюгюнлюкде ол да орус тилде чыкъгъан республикалы газетде ишлейди.

Шёндю интернет кенг хайырланнганы бла байламлы, кёпледен къагъытда чыкъгъан газетлени ёмюрлери узакъгъа барлыкъ тюйюлдю, дегенча оюмланы эшитирге тюшеди. Хау, адамланы терк окъуна телефонларын ачып, не жангылыкъланы да табар онглары барды. Алай газетлени бла интернетде басмаланнган жангылыкъланы башхалыкълары уллуду. Аны юсюнден мен Умарланы Люазаны да оюмун билирге сюйгенме.

- Угъай, мен алай болур деп ийнанмайма. Нек дегенде газетледе тинтилген, тюз информация бериледи. Интернетде ишлеген тюрлю-тюрлю басма органла, пабликле уа жаланда жангылыкъны биринчи чыгъарыуда эришедиле. Бек кёплери басмалагъан затларыны керти-ётюрюк болгъанына эс да бёлмейдиле. Адамла уа, къалай-алай болса да, билдириуню кертисин билирге сюедиле. Ол жаны бла газетлеге жетерге кёп керекди интернетге. Дагъыда адамланы юслеринден очерклени биз жаланда къагъыт басмалада табып окъур онгубуз барды. Шёндюгюлю интернет ресурслагъа урунууну адамыны къадары сейир тюйюлдю. Ёсюп келген тёлю уа аллай аламат юлгюледе ёсмесе къалай? - дейди Люаза Алиевна.

Технологияла кюн сайын айный баргъанларын эсге ала, газетле чыгъарыуда да аллай жангылыкъла кёпдюле. Сёз ючюн, ара шахарда чыкъгъан басма органлада журналистле жазгъанны, сетьни хайырлана, редакторну орунбасарлары компьютерледе окъуп, андан ары секретариатха алай ашырадыла. Люаза бла аны юсюнден да сёлешгенбиз. Аны оюмуна кёре, ол амал къоранчланы азайтыу жаны бла хайырлы амалды.

- Алай, билемисе, къагъытда бла экранда окъуу чыртда башхады. Къагъытха тюшгенни кёз да, мыйы да игирек сезедиле, ангылайдыла. Халатла жаны бла да тюз алай. Аны себепли, онг болгъан къадарда, статьяланы, бек алгъа, къагъытда окъургъа керекди, -деп чертгенди ол.

Умарланы Люаза кесини ишин бет жарыкълы тамамлагъаныны юсюнден аны тюрлю-тюрлю ведомстволаны бла министерстволаны сыйлы грамоталары бла саугъаланнганы да айтады. 2011 жылда уа анга «КъМР-ни Маданиятыны сыйлы къуллукъчусу» деген ат да берилгенди.