Патчахны оноуу

Миллетибизде сейир таурухла бла жомакъла кёпдюле. Ала асламында адамланы игиликге, тюзлюкге юйретгенледиле. Бюгюн сизни да аладан бири бла шагъырей этерге сюебиз.

Эртте заманлада бир патчах болгъанды. Аны къыралында бир деп бир жангыз тутмакъ юй болмагъанды. Ол аманлыкъ этгенлени, жашау низамын бузгъанланы, тутмакъгъа салмай, халкъны жыйып, аны аллында, уруп, башларын кетертип къоя эди. Алайды да, бу патчах адам танымазча кийине да, къыралында айлана, аманлыкъчыны ким болгъанын биле да, чакъырта да, ёлтюрте тургъанды.

Патчахны ёзюрю уа, бу ёлтюрюу тёрени къабыл кёрмей, кесини жюйюсханы бла даулашхандан бошамай эди.

Бир жол даулаша келгенлеринде, патчах ёзюрюне:

- Бек ахшы, мен, сени кеси орунума къоюп, жыллыкъ жолоучулукъгъа кетейим. Къыралда бузукълукъ, аманлыкъчылыкъ тыйылса, мен сен айтханча этерме, алай эталмасанг а, келгенлей, кеси башынгы кесерме, – дегенди.

 Андан сора патчах, бир узакъ жерге кетип, ким болгъанын да кишиге билдирмей, къатын алып жашап турады. Айтхан болжалы жетип, ызына къайтыргъа тебирегенде, патчах, мухурун айлы къатынына къоюп:

- Жаш тууса, бу мухурну аны онг билегине такъ, не уллу болса да, тешме, - деп кетеди.

Патчах, биягъы жашырын келип, битеу къыралына айланып, аманлыкъчыланы кёп болуп тургъанларын кёргенди. Сора ёзюрюне:

- Къыралынг аманлыкъчыдан толу болгъанда, сен аланы къырмай нек тураса? - деп соргъанды.

Ёзюрю патчахха:

- Мен аланы жокъ этерикме, алай манга энтта бираз заман керекди, -

дегенди.

- Охо, сен айтхан, - деп, патчах къыралыны оноуун ёзюрюне дагъыда бергенди. Патчахны ол айлы болуп къалгъан къатыны уа жашчыкъ тапханды да, аны мухурун жашыны билегине такъгъанды. Жаш, ёсюп, тенглерине къошулгъанда, ала муну:

- Кимденди бу атасыз? - деп, хыликкя этгендиле.

Жаш, юйюне келип:

- Мени атам кимди? Къайдады? - деп, анасын къысып тохтагъанда, анасы ол шахарны атын айтханды. Сора бу, сурай барып, атасы жашагъан шахарны тапханды. Жаш кеси уа мардасыз ариу, ётгюр да болгъанды. Алай айлана, жюрюй кетип, ёзюрню къызы жашагъан юйню къаты бла озуп баргъанлай, къыз муну кёреди да, чакъырып шагъырей болады. Сора къыз, бу жашха ахча берип, кесини юйюню къатында юйню сатып алдырып, кеси юйюнден жашны юйюне жерни тюбю бла жол ишлетеди. Алай бла ёзюрню къызы жашны кесине тос этеди.

Биягъы патчах, тасхагъа айлана келип, ол жашны юйюнде къонакъда къалады. Была да олтуруп тургъанлай, ёзюрню къызы, жашны чакъырта, къарауашын иеди. Жаш:

- Къонагъым барды, - деп, барыргъа унамайды.

- Къонагъын да алып келсин, - деп, къыз къарауашын дагъыда иеди.

Сора была жер тюбю жол бла къызны юйюне келедиле. Ол кече жаш - къыз бла, патчах да къарауаш бла къаладыла. Экинчи кече патчах, ёзюрюн алып келип, къызыны не ишле этип айланнганын кёргюзтюп, эрттенликде быланы ёлтюртюрге халкъны жыяды. Жашны алгъа тешиндиредиле да, аны билегинде хан кесини мухурун кёреди. Жашын танып, ёлтюртюрге кёзю къыймайды. Ёлтюрюу кеси башына жетгенде, аны ачылыгъын сезеди, тюшюнеди, чогъожланады.

Сора жыйылып тургъан халкъгъа ол кюнден арысында адам ёлтюртюуню къойгъанын билдирди. Ёзюрню къызын кесини жашына алып,сейирлик той-оюн да этеди.