Бахчабызда ёсген дарман

Онкология ауруула жайылып баргъаны битеу къыралланы да жарсытады. Аны алгъадан болдурмау амаллада сарымсахны жери бек магъаналыды. Аны юсюнден  врач Бёзюланы Залимхан айтханды:

- Сарымсах сууукъдан  чыкъгъан эм грипп аурууладан профилактиканы бек иги  дарманларындан бирлерине  саналады. Алимле айтханнга кёре, чий сарымсах ёпкеледе рак  аурууну къоркъууун кёп къалмай  эки  кереге  азайтады. Бу битимни Къытайда  халкъ медицинаны баш дарманына санайдыла, ол себепден а  багъыуда сарымсахны бек уллу къыйматы болгъанын айтадыла. Дуния медицина сарымсах бла байламлы  тинтиулеге  бек уллу эс бурады. Нек дегенде сарымсах базыкъ чегиде, аш орунда, къууукъ безде, бауурда эм ёпкеледе рак ауруудан багъыуда иги болушханы  эрттеден бери  да белгилиди. Ол жаны бла тинтиу ишле бардырылгъанларына дайым да уллу магъана  бериледи.

Къытайлыла жети жылны  ичинде  ёпкелеринде рак  ауруулары  болгъан 1,5  минг адамны  эм 4,5 минг саулукълу адамны къатышдырып бардыргъан тинтиуню кёрюмдюсюню юсюнден айтхандыла. Аны кезиуюнде ачыкъланнганыча, сарымсахны  чийлей ыйыкъны ичинде эки кере ашап тургъан адамны ёпкелеринде рак ауруу чыгъар деген къоркъуу 44 процентге  аз тюбегенди.

Алай арталлыда сейир этдирген быллай шарт да белгили  болгъанды: тютюнчюледе окъуна  сарымсах рак аурууну къоркъууун 30 процентге азайтады. Алай биз былайда чертирге сюебиз: тютюнню кёп ичгенле, бу тюрлю информацияны эшитгенликге, хош кёллю арталлыда  болмагъыз: тинтиуле дагъыда кёргюзтгенлерича, рак аурууладан къоркъуу тютюнчюледе тютюн ичмегенледен эсе 10-25 кереге кёп чыгъады. Битеу алып къарагъанда, ол къоркъуу 30 процентге  аз болгъаны игиди, алай   тютюнню хатасындан ёпкелеринде рак ауруула чыкъгъанла  эм ёлгенле тютюнню букъулатмагъанладан эсе иги да  кёпдюле.

Медикле айтханнга кёре, сарымсах ракны айныууну бир ненча затына  чырмау этеди: канцерогенлени къуралыуларын бузады, мутацияланы (генлени  бузууну) кетереди, огъурсуз клеткаланы ёсюулерине чырмау этеди, аны къой, аланы ёлюулерине (апоптозгъа) себеплик этеди. Ол тюрлю ууакъ затла  барысы да  илму лабораториялада тири  тинтиледиле. Сарымсахны  башда   айтылгъан къыйматы энчиликлерин сераны  (кукуртну)  къошулуулары жалчытадыла (сарымсахны  ийиси ала ючюн къуралады), сарымсахны адам ашына дайым къошаргъа  керекди, аны ийиси ариу  болмагъанына да къарамай: сера  (кукурт) жокъ эсе, сарымсахны  дарманлыгъы да жокъду.

Къытайлыланы тинтиулери кёргюзтгенича, сарымсахны хар кюн ашаргъа керек тюйюлдю, ыйыкъны ичинде эки кере  хайырлансагъыз да болады. Баям, адамланы  кёбюсюню  жашау халлары аллай онг береди. Экинчиден, ауузугъузну сарымсахха кюйдюртмегиз: 2-4 тишни ууакъ туурап неда эзип, тюрлю-тюрлю ашарыкълагъа  къошуп ашагъыз. Алай этсегиз, ийис да къарыусуз болады, дарман  кюч а азаймайды. Аны бла бирге  уа ашарыкълада жаула адамны чархына сарымсахны иги сингдиредиле.

Андан сора да, сарымсах тишлени 10-12 минутну ичинде артылгъанлай къоя туругъуз. Ол заманда кукуртну къошулуулары  ферментлени хайырларындан бютюн тириледиле, чий сарымсах биширилгенден эсе къайда  хайырлыды. Алай биширилгенден да къачмагъыз, ол да  сизни саулугъугъузгъа игиди.