Альпинистле, космонавтла, композиторла да сюйген жер

Россейде, тыш къыраллада да белгили пансионат – «Иткъол» - Терскъолдан узакъ болмай, нарат агъачны тийресинде орналыпды.

Кеси заманында бийик таулада ишленнген къонакъ юй Приэльбрусьени белгисине саналгъанды, даражасы да уллу болгъанды. Минги таугъа чыгъардан алгъа альпинистле анга къайтмай кетмегендиле, ол тау лыжачыланы, туристлени да эм сюйген жерлери эди. Аны къонакъларыны араларында айтхылыкъ адамла да бардыла – космонавтла Алексей Леонов, Георгий Гречко, алим-физик Евгений Велихов, суратчы Илья Глазунов, коммунист партияны ара комитетини членлери, тыш къыралланы башчылары окъуна.

Пансионат ачылгъандан сора экинчи жылда анда Станислав Говорухин «Вертикаль» деген фильмин алдыргъанды. Анда баш жигитледен бирин ойнагъан Владимир Высоцкий артда бери кёп кере къайтып келгенди. «Иткъолда» ол кесини энчи 407 номерли отоуунда Басхан ауузуну тауларыны, керти тенглерини юслеринден кёп жыр да тизгенди. Артда аны музей этгенбиз. Ол, сора мекямны аллындагъы эсгериу къанга да закий жырчыны эсибизге тюшюртгенлей турлукъдула. Аны бла байламлы бизде дагъыда гитара музыканы «Золотая струна» деген регионла аралы фестивалы да бардырылгъанды, анда Высоцкий бла Юрий Визбордан сора да, башха белгили бардланы макъамлары эшитилгендиле.

Турист комплексде 60-чы жыллада Олег Стриженовну, Марианна Вертинскаяны, Михаил Пуговкинни эм башха актёрланы къатышыулары бла «Его звали Роберт» деген комедия да алыннганды. 70-80-чи жыллада жазда, къышда да бери солургъа асыры кёп адам келгенден, жер барысына да жетмей окъуна къалыучу эди. Алагъа мында тургъан эки ыйыкъларында экскурсияла, фестивальла, концертле, эришиуле дайым къурала тургъандыла.

Отуз жылдан аслам заманны пансионатха башчылыкъны Хасанби Думанов этгенди. Ол кезиуде «Иткъол» Туризм эм экскурсияла жаны бла ара советни турист объектлерини араларында бир ненча жылны Къызыл байракъны башхалагъа ычхындырмай окъуна тургъанды. Хасанби Ахматович кеси уа «Халкъланы шуёхлукъларыны орденине» тийишли болгъанды. Шёндю бизни коллективде кёп жылланы тамата инструктор Мухамед Шурдумов, инструктор Михаил Емец, кастелянша Гюлюйланы Люля, горничныйле Зарема Гяургиева, Вера Богомолова, Моллаланы Налжан, администратор Замира Гяургиева, официанткала Гюлюйланы Суадат, Байдаланы Зухура, электрик Александр Гяургиев, къалауурла Гюлюйланы Магомет бла Саубарланы Башир, автобусну шофёру Джазаланы Валерий, медсестра Галина Гурова бет жарыкълы урунадыла.

Арт кезиуде, алгъаракъдагъы къыйын жылланы санамасакъ, кёпден-кёп адам келип башлагъанды. Солуу кезиу мында да, Минги тауну башха турист объектлериндеча, декабрьден мартха дери созулады. Алай жайда да келгенле иги кесек болгъандыла. Мында солургъа сюйгенлеге къонакъбай тюбейдиле, заманларын зауукълу ётдюрюрча мадарла этиледиле.

Спортчуланы да сагъыныргъа керекди, ала Иткъолда жыл сайын жарау этерге жыйылыучудула. Сёз ючюн, мында Ленинград областьны къол тюйюшден командасы, кесибизни республикадан футболчула сынамларын ёсдюргендиле, солугъандыла. Алагъа деп энчи спорт оборудование, майдан да бардыла. Сёзсюз, бюгюнлюкде Минги тауда кёп шёндюгюлю, жашау-турмуш болумлары игирек къонакъ юйле асламдыла. Алай бу жерни энчилиги анда инструкторла не заманда да сейирлик экскурсияла къураргъа, походлагъа элтирге, кёп жангы затла да айтыргъа, кёргюзтюрге хазыр болгъанларындады. Бардырылгъан мероприятиялагъа къатыша, къонакъла кеслерине жангы тенгле да табаладыла.