Миллет маданиятыбызгъа жюреклеринден къайгъыргъанла

Тырныауузну Къулийланы Къайсын атлы маданият юйюнде орналгъан краеведение музейде дайым да кёрмючле бла экскурсияла бардырыладыла, тематикалы жыйылыула ётедиле, жарыкъландырыу эм юйретиу жумушла тамамланадыла. Анда иш къалай къуралгъаныны юсюнден бизге махкемени директору Этезланы Фатимат билдиргенди.

- Эм алгъа анга Къабарты-Малкъарны бла Къарачай-Черкесни сыйлы артисти Отарланы Омарны аты берилгенин айтыргъа излейме. Бусагъатда бизде Отарланы тукъум келечилерини себепликлери бла экспонатла, айтхылыкъ жырчы, къарачай-малкъар халкъ жырланы сакълаугъа уллу къыйын салгъан инсанны жашау эм чыгъармачылыкъ жолуну юсюнден фото-документал материалла жыйыладыла. Андан сора сейир ишле да кёп болгъандыла.

Къолдан чыгъармачылыкъны халкъла аралы фестивалына къатышханбыз, ол миллетлени тин байлыкъларын сакълар, ёсе келген тёлюлени къарачай-малкъар эпосха сейирлерин къозгъар мурат бла бардырылады. Х.М. Бербеков атлы Къабарты-Малкъар къырал университет бла фестиваль бардырырча проектни жарашдыргъанбыз, аны ётдюрюуге Элбрус эм Черек районланы администрациялары бла культура управлениялары себеплик этгендиле. Фестивальны кезиуюнде жарыкъ концерт кёргюзтюлгенди, хорлагъанлагъа уа эсде къалырча саугъала берилгендиле, - дейди ол.

Жыл сайын учрежденияда тематикалы материалланы жыйыу жаны бла уллу иш толтурулады, белгили даталагъа бла адамлагъа аталып 30-гъа жууукъ кёрмюч – «Жерлешлерибиз – Сталинград сермешге къатышхан аскерчиле», «Барды аллай усталыкъ – Ата журтну къорууларгъа», «Таула тынгылайдыла, алай эсде тутадыла», «Малкъар. Заманла эм ёмюрлюк…», «Ол бизге жырны саугъалагъанды», «Жерими адамлары», «Жигитлерибизге – махтау», «Россейни къырал белгилери» эм башхала - къуралады. 

Экскурсиялагъа бери жангыз да школчула бла мында жашагъан адамла угъай, къыралыбызны жер-жерлеринден къонакъла да келедиле. Алагъа кёргюзтюр зат а кёпдю. Музейде эм аны Кёнделенде филиалында жети экспозиция зал барды, алада Уллу Ата журт урушха къатышхан аскерчилерибизни юслеринден материалла бла сурат документле, районну айтхылыкъ инсанларыны, ол санда спортчуланы, Тырныауузну эм мындагъы вольфрам-магъадан комбинатны юсюнден шартла бардыла. Жолоучулагъа этнография эм Минги тауда жашагъан жаныуарланы юслеринден залла да сейирдиле. Биринчисинде – таулула бурун заманладан бери турмушларында хайырланнган затла, тарых эм маданият эсгертмеле, экинчисинде – жаныуарланы бла чыпчыкъланы бодуркъулары бардыла.

Жарыкъландырыу ишни чегинде интерактив экскурсияла, тарых эм экология сагъатла, кишиликни дерслери, тылны, урушну сабийлери, белгили жерлешлерибиз бла тюбешиуле, интеллектуал эм оюн программала, адабият-музыка ингирле къураладыла. Андан тышында, жаш адамланы аскер-патриот халда юйретир, ала ариу ниетли болурча этер, республикабызны халкъларыны тарых эм маданият байлыкъларын сакълар муратда чыгъармачылыкъ проектлени жарашдырадыла. Алада – «Жигитлени эсгериуге жюрегинг берил», «Адамланы эслеринде къала», «Сейир къадарлы адамла», «КъМР-ни халкъларыны адет-тёрелери», «Табийгъат бла биз» -  миллетни, республикабызны да атын иги бла айтдыргъан адамларыбызны юслеринден билдириледи.

Музей ОТР каналны «Уллу къырал» рубрикасында Тырныауузну комбинатыны юсюнден, республиканы «МИР» каналда Боташланы Иссаны «Къушла бийикликни сюедиле» пьесасыны юсюнден бериуюне тюшгенди. Башкъортостан Республикада «Россейде излеу къымылдау» жамауат къымылдаугъа кишиликни дерслерин хазырларгъа эм аны видеогъа алдырыргъа болушхандыла. Ата журтну къоруулай ёлген жигитлерибизни атларын ёмюрлюк этиу «Заоблачный фронт» халкъла аралы аскер-тарых фестивальны ахыр кесегин бардырыргъа да себеплик этгендиле.

Жангыз да былтыр музейге эм аны Кёнделенде филиалына 20 мингнге жууукъ адам келгендиле, 432 экскурсия, 9400 инсанны къатышыуу бла 138 тюбешиу бардырылгъандыла. Былайда этген себепликлери ючюн музейни ишчилери культура, билим бериу учрежденияланы башчыларына, Афган урушну ветеранларына, жамауат организациялагъа эм башхалагъа ыразылыгъыбызны билдиредиле. «Приэльбрусье» миллет парк, тарых эм маданият эсгертмелени сакълау «Къайсыннга жюз атлам» фонд, Къабарты-Малкъар къырал университетни малкъар миллетни культурасыны Отарланы Керим атлы арасы, республиканы башха музейлери, Тарых эм маданият эсгертмелени къоруулагъан битеуроссей обществону жер-жерли бёлюмю бла байламлыкъла жюрютедиле. 

- Биз жамауат жашаугъа дайым да къатышыргъа, заман бла тенг барыргъа итинебиз. Ма бусагъатда да районну администрациясыны болушлугъу эм «Арт центр Асмира» обществону къатышыуу бла «Орусбийланы жамауатны суратларына кёре къарачай-малкъар миллет кийимлени жангыртыу» деген сейир эм магъаналы проектни башлагъанбыз. Аны энчилиги тарыхыбызда ыз къойгъан айтхылыкъ адамларыбызны, жашау жолларын суратларыкъбыз, ол адамларыбызны кийимлери да жангыдан тигилликдиле.  

Мындан арысында да районну администрациясыны себеплигине, предпринимательлени бла меценатланы спонсор болушлукъларына ышанабыз. Проектни магъанасы бек уллуду, - деп чертеди ушакъ нёгерибиз.