«Артистни кёзю, акъылы да энчи халда жютю болургъа керекдиле»

Къулийланы Къайсын атлы Малкъар драма театрны фахмулу артисткаларындан бири Таппасханланы Галимады. Аны бла бирге биз ненча кере жилягъанбыз, ненча кере къууаннганбыз! Галима Искусстволаны Шимал-Кавказ институтун бошагъанды. Сахнада кёп сейирлик, къараучуланы эслеринде къалгъан сыфатла къурагъанды: «Ревизор» - Марья Антоновна, «Трактирщица» - Ортензия, «Дуэнья» - Клара, «Учхан жулдуз» - Балжан, «Тахир бла Зухура» - Махим, «Бийнёгер» - Бабух, «Нарт Ёрюзмек» - Обур. «Гошаях бийче» спектакльде Гошаяхны ролю ючюн КъМР- ни Къырал саугъасына тийишли болгъанды. Дагъыда Стамбул шахарда Тюрк маданиятны халкъла аралы организациясы (Тюрксой) «Tiyatro» газет къурагъан Анатолийский театр саугъагъа да тийишли болгъанды.

Биз да Галима бла ушакъ этгенбиз.

- Отуз жыл чакълы сахнада… сынауугъуз уллуду. Ким биледи, алыкъа баш рольларыгъыз алда эселе да?

- Аллах айтса, алай болургъа да болур. Жаш къызланы рольларын кёп ойнагъанма, энди таматаракъланы сыфатларын къураргъа заман жетген болур, баям. Билемисиз, артист кеси да ангыламайды бир-бирде тюрленнгенин: жыл саны жетген адамны, сыфатындан сора да психикасы, жашаугъа кёз къарамы да тюрленедиле. Адамны ич дуниясы кёзюнде-бетинде, кюзгюдеча, эсленедиле. Фахмулу режиссёр Атмырзаланы Магомед манга «Антигонада» няняны ролюн бергенде, алгъа унамай тохтагъан эдим, ол манга къарт тиширыуча кёрюнюп. Алай Магомед менде болгъан тюрлениулени кесимден эсе алгъа сезгенди. Артист жашау сынауун ичинде, кюбюрдеча, жыйып турады, режиссёр а аны чыгъарады, хайырланады. Магомед манга спектакльлеринде баш рольланы ышаннганды. Хар артистни кесини режиссёру болады.

-Интернетни дуниясында театрны сайлап, артист болама деген адамла маданиятны от жагъасын сакълагъанлача кёрюнедиле манга. Ол алаймыды?

- Не Интернет, не кино эртте ёмюрледен келген театр маданиятны къуруталлыкъ тюйюлдюле. Алай хар усталыкъ да анга ачыкъ жюреклери, таза ниетлери эм фахмулары бла  къуллукъ этгенлени излейди. Мен ол шартланы устазым Къулийланы Борисде кёргенме. Ол жаланда бизни республиканы угъай, битеу да Кавказны бек кючлю режиссёрларындан бири эди. Институтда аны къолунда окъугъаным къадарымы саугъасы эди.

Бирде ол биз сахнада болгъан кезиуде башын энишге этип, кётюрмей къоя эди. Аллай кезиуледе ангылай эдик: терс ойнайбыз, алай не затны тюзетирге керек болгъанын билсенг а…сора артда уа башлай эди халатларыбызны сюзюп. Бизде кёп къыйыны къалгъанды, жаннетли болсун.

Театрны сейирлик дуниясын жаланда режиссёрла бла артистле угъай, къараучула да сакълайдыла. Жазыучуну окъуучулары болмасала, ол не жазыучуду? Театргъа да къараучула керекдиле. Хар сабийни гитчелигинден театрда жомакълагъа элтип, сахнагъа юйретирге керекди. Театр, музыка, адабият – ала барысы да устазгъа, инженерге, врачха, кимге да керекли затладыла.

- Сизни анагъыз, жаннетли болсун, КъМР-ни культурасыны сыйлы ишчиси Токумаланы Лейла республикалы телевиденияда юлгюлю адам эди. Аны ызы бла барыргъа нек сюймегенсиз?

- Мен камераны аллында ишлерге сюймейме. Адам къайда тынчыракъ болса да, анда тохтаргъа керек тюйюлдю, кеси жерин излерге борчлуду. Мени жерим сахнадады.

- «Учхан жулдузда» сиз къыл къобузну сындыргъаныгъызда, музыкантны жюрегин, къадарын да сындыргъанча кёрюннген эди. Бирде биз, къараучула, актрисаны ролюндан айыралмайбыз.

- Ол рольдан сора манга кёпле: «Нек этген эдинг алай? Терссе», - деп, дау этгендиле. Хар бирине: «Роль – бирди, мен а башха адамма», - деп жууаплагъанма. Мен хар сыфатха энчи шартла излейме. Аллай кезиуледе бир-бирде орамда бара тургъанлай мени жигитиме ушарыкъ, келиширик шартны биреуде кёрюп къояма. Артистни кёзю, акъылы да жютю болургъа керекдиле. Эслеген затларынгы сюзюп, бир бирлерине тизип, келишдирип, сыфат къурайса. Къараучу ийнанырча сыфат.

- Бусагъатда къаллай роль ойнаргъа сюе эдигиз?

- Аман адамны. Былай алып къарагъанда, не тапсыз, адепсиз инсанны да бир иги заты уа болады, сёз ючюн, итин неда киштигин сюерге, неда терек бахча ёсдюрюрге болады. Таурухха кёре, Моцартха ууну Сальери бергенди, алай Сальери, белгилисича, фахмулу композитор эди, чексиз музыканы сюйген, анга къуллукъ этген.

- Сизни жетишимлеригизге къууанамыдыла юйде?

- Кесимден эсе бегирек. Битеу спектакльлериме келедиле. Манга ишим багъалыды, алай къатымда багъалы адамларым саугъаларыма да бек къууанадыла. Жууукъла-тенгле ангыласала ишинги, ол да бек болушады.