Кюзлюклеге урлукъ себип башлагъандыла

Къабарты-Малкъарны районларында агропромышленный комплекс бла байламлы управленияларындан билдиргенлерича,  бюгюнлюкде  кюзлюклени 46,8 минг гектарына неда 72 процентине урлукъ себип бошагъандыла. Андан будайгъа – 35,2, арпагъа – 6,2, рапсха - 5,2 эм мал ашха 0,150 минг гектар жетеди.

Мюлклени барысында да Гостха келишген  кесибизни урлукъну хайырланадыла. Жерни  кючлерча минерал семиртгичле да салынмай къалмайдыла. Заранлы жаныуарладан бла аурууладан къорууларча мадар да этиледи.

Кюзлюклеге   уллу заран салгъан шартладан бирине чычханланы санаргъа боллукъду. Аладан сакъланыр ючюн,  заманында къармашыргъа борчлуду. Аны бла бирге ала жайылмазча дайым кёз-къулакъ болгъанлай турургъа тийишлиди.

 Быйыл  чычханла аслам  жайылырча хауа болум ахшы себеплик этгенди. Аны баш сылтауларындан бири  сабанлыкълада  бай тирлик битгени, кюз артыны жылылыгъы эм  суу эркин табылгъаныды. 

Сёз ючюн, чычханладан  бири суткагъа кесини ауурлугъундан 2-3 кере кёп ашаргъа боллукъду. Аны бла бирге терк-терк жайылгъанларын  эсге алсакъ, сабанлыкъны 30-70 проценти тас болуруна къоркъуу салады.

   Аны ючюн «Россельхозцентрни» республикада бёлюмюню  специалистлери жыл сайын алагъа контроль этгенлей, тинтиуле бардыргъанлай  турадыла.  Быллай ишни баш магъанасы къоркъуулу жерледе тийишли профилактика бардырыргъады.  Сёз ючюн, гектарда уялары  50-ден башлап 150-ге жете эсе, созмай  мадар излерге борчлуду. 

Бюгюнлюкде республикада бу жаны бла иш жетишимли барады.  Мюлклени иелери «Россельхозцентр» бла тири байламлыкъ жюрютедиле.  Кёбюсюнде аланы къырыр ючюн, ашагъанларындан сора ууландырырча   родентицид препаратла хайырланадыла.  Ол амал, сабанлыкъладан сора да, тирлик сакъланнган  башха жерлеге  да  жарайды.

Быллай ишни кезиуюнде бардырырча Бахсан районда да аслам бурулады. Алай бла  быйыл  «Россельхозцентрни» бёлюмюню келечилери    4725 гектар чакълы бирде фитосанитар болумгъа  мониторинг ётдюргендиле. Ол санда 456 гектар чакълы бир кюзлюкде. Аны чеклеринде сабанлыкъланы бир гектарында 36  уя тюбегенди, башха бузукълукъ ачыкъланмагъанды.

Май районну специалистлери да 2,005 гектарны тинтгендиле. Аны кезиуюнде  0,04 минг гектарда чычханла эм  0,233 минг гектарда да заранлы  къурт-къумурсхала жайылгъанлары  билиннгенди.

Араны келечилери кюзлюкле чачарча асыралгъан къылкъыланы урлукъларына да  фитоэкспертиза этедиле. Алай бла айны алларында окъуна  аллай экспертиза  6373 тонна кюзлюк будайгъа эм 1749 тонна кюзлюк арпагъа этилгенди.

Саулай алып айтханда, 4,36 процентинде фузариоз, альтернариоз эм  гельминстоспориоз ауруула тинтилгендиле. Анализлени эсеплерине кёре, урлукъну хар партиясына къаллай бир уу салыныргъа кереклисине эсгертиуле берилгендиле. Аны бла бирге химия препаратла бла бирге иофунгицидлени хайырланса иги боллугъу да билдирилгенди.