Маданият

 Санатны бу тюрлюсю дуния жарыкълыгъыды, къачан эсе да жашагъан, бюгюн дунияны кёрген, тамбла келлик адамланы да ич ниетлерин, ахшы умутларын къанатлы учунуу бла билдирген бир шартды. Ол фахму, ол хунер а кимге да берилип бармайдыла.

Евгений Матвеев совет кинематографда айырмалы фахмусу болгъан айтхылыкъ актёр эди. Украинада туууп, Москвада ауушханды (1922-2003 жж.). Ойнаса, сахнаны саулай бийлегенди – ишине толусунлай, битеу кючю, темпераменти бла берилген адам эди.

 Бюгюн Тепсеуню халкъла аралы кюнюдю. Анга аталгъан байрам концерт Нальчикде Къырал музыка театрда бардырыллыкъды.

Хажи-Мурат акъылбалыкъ болмагъан сабийди. Алыкъа анга онеки жыл да толмагъанды. Ол, чыбыкъ атына да минип, къоншу сабийле бла орамны букъу этдирип, чабаргъа сюеди. Неда атасы бла Сынла сыртына чыгъып, къойла да кюте, къып-къызыл жилекле ашаргъа. Бирде уа тауну къарлы этеклерине ёрлеп, андан сережеле бла да учаргъа... Алай къадар анга башха буйрукъ этди.

Бапыналаны Жамал ишлеген скульптураланы Басхан тары таба озгъан кезиуде жол жанында кёре-кёре тургъанма. Кёп болмай а устаны  кеси бла да танышыр онг чыкъгъанды.

Сюргюнню кезиуюнде анам, тамата къарындашым, онтёртжыллыкъ жаш Масхут, мен кесим, онеки жылым толгъан  Хамит Къахазстанны Шимал жанында шахардан, район  арадан да бир бек узакъда Сары-Тюз деген эллерине тюшебиз.

Миллетибизни адет-тёрелерини арасында баш ау алыу бла сый салыу уллу жерни алады, бек магъаналыларындан бириди. Той баргъан кезиуде анга энчи эс бурулады, аны кёпле сакълап да турадыла.

ХАПАР

Жашау былай терк тюрлене баргъанына сейир этеди Бислиймат. Жашы, туудукълары уа ангыламайдыла аны. Келинле уа бютюнда. Алай не былай деп айтырча, кеси тенглери да къалмагъандыла тийреде. Жашау нёгери Салимни юсюнден а: «Сыфатын окъуна унутханма. Унутмай а, андан бери жюз жыл ётген болур сора», – деучюдю.

Къабарты-Малкъарда XI-XVIII ёмюрле бла белгиленнген  аскер къалала Черек, Холам-Бызынгы, Чегем, Сукан, Бахсан ауузлада  тюбейдиле.  Ишленнген заманларында алагъа берилген баш магъаналарын тас этген минарала, кешенеле эм башхала битеудуния маданият хазнагъа киредиле. Бизни республиканы жамауатына бу тема эмда жютюдю. Нек дегенде мында да, башха жерледеча, бу жаны бла иш осалды – буруннгулу эсгертмеле толусунлай тозурагъанны орунундадыла. Аны юсюнден Эсгертмелени бла тарых магъаналы жерлени халкъла аралы кюнюню аллында айтыргъа излегенбиз.

Ол жыл жаз башы да эртте келген эди. Болсада алыкъа анда-мында   къар эримей тургъан жерчикле да бардыла. Тереклени бутакъларына къоннган чыпчыкъла уа бири биринден уллуракъ чюйюлдерге кюрешип, тауушларын узакъгъа эшитиртедиле. Кюн тийгенликге салкъыныракъды.