«Кюнлю-нюрлю Малкъар, таулула – олду мен суратлагъан дуния»КъМР-ни Къырал саугъасыны лауреаты Занкишиланы Ибрагим малкъар маданиятда энчи жер алады. Ол фахмулу суратчы болгъаны бла чекленмей, халкъ адамыды, акъылманды. Ибрагимге акъыл сёз излей, жашауда бола тургъан затланы юсюнден энчи оюмун сурай кёпле келедиле. Занкиши улу республикабызны, Нальчик шахарны да бек белгили адамларындан бириди. Кёрмючлерин жамауат ашыгъып сакълайды, нек дегенде аланы хар бири – акъылманны сурат халлы сагъышларыдыла. Биз терк-терк тюбешебиз Ибрагим бла. Бюгюн аллай бир ушакъларыбыздан юзюкню басмалайбыз. Хар сорууубузгъа суратчы ачыкъ жууапла бергенди. -Ибрагим, сизни тёлюгюзню ызындан тынгылы билимлери, фахмулары болгъан жаш суратчыла келемидиле? - Бусагъатда КъМР- ни Суратчыларыны биригиуюнде токъсан адам барды, кёп жылланы 70 эди саныбыз, алай перестройканы кезиуюнде кёпле къошулгъанлары эсимдеди. Ол токъсандан он адам ишлейди. Къайдадыла къалгъанлары уа? Ким къайда гыржынын тапса да, анда. Совет жыллада Художественный фонд болуучу эди, битеу КъМР-ни Суратчыларыны биригиуюнде болгъанлагъа фонд заказла бере эди. Битеу Совет Союздан келе эдиле заказла, къырал юйлеге, сабий садлагъа, школлагъа, къысхасы, халкъ жюрюген жерлеге биз суратла эте эдик. Перестройканы кезиуюнде фонд чачылды, заказла да къурудула. Андан бери хар суратчы кеси излейди башын кечиндирир амалла. Бизни республикада суратлау искусствогъа сейир алай бийик тюйюлдю, юйлеринде къабыргъагъа сурат такъгъан тёре жокъну чегиндеди. Бу арт тёрт-беш жылда мастерскоюма сурат излей адам келмегенди. Былайда бир затны чертирге сюеме: суратлау искусствогъа ахча излеген, байлыкъны тансыкълагъан адам келмезге керекди. - Сиз сурат ишлеп не заманда башлагъансыз? - Кесими билгенли. Школгъа бргъынчы окъуна тот этген чюй бла къабыргъада сурат эте эдим. Билемисиз, бир жаны бла, суратчыла болмай къалырла деп къоркъургъа керек тюйюлдю, нек дегенде аланы Аллах не дунияда да, токълукъда, жарлылыкъда да, жаратады. Адам улу дорбунлада жашагъанда окъуна къаялада суратла ишлегенди. Неге керек эди ол, сурат суу тюйюлдю – ичмейсе, аш тюйюлдю – ашамайса, алай ишлей эди минг жылла мындан алгъа адам сурат... - Бирле училищеледе, академиялада адамны фахмусу ёчюлюп къалады, деп айтадыла. Ол кертимиди? - Мен Ростовда Греков атлы училищеде окъугъанма, ректор Резниченко: «Биз академияны программасы бла окъутабыз, школ устазла угъай, суратчыла болургъа керексиз», - деучю эди. Училище манга берген билимге ыразыма. Алай ол сен айтхан да кертиди: адам окъуй-окъуй кетсе, артда чыгъармачылыкъ бла кюрешалмай къалады. Кесини энчи ызын, хатын кёргюзтюрге базынмайды. Искусствода да жигитлик, кишилик керекди. Кесинги темангы бардырыргъа, башхаланы ызларындан атламай, энчи жол ызларгъа, сёзсюз, къыйынды. Алай ансыз иш болмайды. Мени кёз аллымда бизни республикада беш адам академиядан сора кеслерини энчи жолларына чыгъаргъа базынмай къалгъандыла. - Сиз къалай ишлейсиз? - Кюн сайын эрттенликден ингирге дери. Солуу эм байрам кюнледе да солумайма. Мени айтыр затым кёпдю халкъыма, дуниягъа да. - Кёрмючлени магъанасы неди суратчыгъа? Биз, къараучула, къууанабыз, сиз а? - Кёрмюч этмесем, мен ангыламайма жолум къайры элтгенин. Музейде кёрмючюме къарасам а, къайсы жанына атлагъаным, къалай ишлегеним баям болуп къалады. Бир эки–юч суратына къарап, суратчы фахмулу-фахмусуз болгъанын айталлыкъ тюйюлсе. Кёрмючде уа хар зат да ачыкъланады. - Энтта бир жашау берсе эдиле, ким болургъа сюе эдигиз? - Суратчы. - Келлик дунияда суратларыгъызны къадарларыны юсюнден сагъыш этемисиз? - Этеме, алай ангылаялмайма къайда боллукъларын…жокъду жер. Таулу халкъны музейи жокъду. Аны ишлеп башлагъан адам чыкъса эди, мен барып кирпич къалар эдим. Хау, ишлеяллыкъма хуна. Айхай, бизде меценатла жокъдула. Ким биледи тамбла не боллугъун, Аллах айтса, болур таулу музей да. Биз не зат билебиз? Бир зат да угъай. Таулуланы кёчюргенде, ала ёмюрде да бери къайтмазлыкъ суна эдиле. Къайтдыкъ. Бусагъатда, Аллахха шукур, бек иги эллерибиз бардыла. Таулу музей да болур деп ышанама.
Поделиться:
Читать также:
02.05.2024 - 09:05 →
Жашауну жукъасы, къалыны да
26.04.2024 - 16:40 →
Элни жашаууна къууат берген
19.04.2024 - 12:45 →
Огъурлулукъгъа ийнаныуну тас этмей
17.04.2024 - 14:39 →
Ара межгит – ариу жерлерибизден бири
16.04.2024 - 09:26 →
«Ишим халкъгъа хайыр келтирсе сюеме»
|