Лёлюкаланы Мурадинни къызы Элина бла газетни окъуучуларын ол Москвада къырал лингвистика университетге кирген кезиуде танышдыргъан эдик. Быйыл а ол, вузну бошап, лингвист-тилманч усталыкъны алгъанды. Алыкъа Москвадады, болсада аны бла телефон бла сёлешип, выпускною къалай ётгенини, келир заманнга муратларыны юслеринден ушакъ бардыргъанбыз.
- Элина, вузну бошагъанынга аталгъан къууанчлы ингирде артыкъда не затха бюсюрегенсе?
- Бек сюйген, хурмет этген адамла бизни алгъышларгъа келгенлери къууандыргъанды: университетни ректору, тилманчла факультетини деканы, кафедраланы таматалары, устазларыбыз да. Беш жылны ичинде болушуп, кёллендирип тургъан ата-аналарыбыз да къатыбызда эдиле ол кюн. Ала да дипломларыбызгъа бизни бла тенг къууаннгандыла.
Къонакълагъа концерт къурагъанбыз. Кавказ тепсеулени анда бек сюедиле да, алгъын да тюрлю-тюрлю жыйылыулада тепсеп тургъанма. Бу жол деканны орунбасары тюз тепсеуню кёргюзтюрюмю тилегенди да, угъай деялмагъанма.
- Окъууну бошадынг, алай мындан ары жууаплы жумуш сакълайды – ишни сайлау.
- Къырал экзаменлени берип бошагъынчы, дипломну къоруулагъынчы да тюрлю-тюрлю жерледен сёлешип, ишге чакъыргъандыла. Ол санда компаниялагъа, асламлы информация органлагъа. Бири уа власть органлада тилманчлыкъ бла да байламлы эди. Алай мен бирин сайлагъанма – кесими вузумда аскер-окъутуу арада испан тилден устаз болургъа. Ол а манга илму бла кюреширге, аны бла бирге уа тилманчлыкъны бардырыргъа да онг берликди. Аспирантурагъа да кирир муратлыма.
Шёндю уа окъуу жыл башланырына хазырлана турама. Билгеними бери келген жашлагъа бла къызлагъа берирге сюеме, беш жылны ичинде жыйгъан сынамыма юйретирни ашыгъып сакълайма.
- Былайда вузну юсюнден къысха айтсакъ тюз болур…
- Тилманчланы факультетин бошагъанма. Усталыгъым «перевод и переводоведение: лингвистическое обеспечение военной деятельности» деп алайды. Окъууну бошагъаным бла манга лейтенант чын берилгенди.
Москвада къырал лингвистика университетни тарыхы байды. Бюгюнлюкде ол тиллени тинтиу эм тилманчлыкъ жаны бла эм даражалы вузду. Совет заманлада уа ол Москвада тыш къыраллы тиллени Морис Терез атлы къырал педагогика институтуча белгили болгъанды.
Анда окъугъанланы эм аны бошагъанланы бир тарых магъаналы шарт ёхтемлендиреди – 1945 жылда Нюрнберг сюдде бизни вузну устазлары бла студентлери тилманчлыкъ этгендиле.
Бюгюнлюкде уа анда 38 тыш къыраллы тилге юйретедиле. Аланы тинтиуню аралары бардыла, дагъыда тюрлю-тюрлю миллетлени маданият аралары да къуралгъандыла.
МГЛУ 32 тыш къыралда даражалары бийик болгъан, битеу дуниягъа атлары айтылгъан 91 вуз бла бирге ишлейди. Студентле алада практикаларын ётедиле. Халкъла аралы компаниялагъа тилманчла хазырлагъан курсла да ишлейдиле. Аланы бошагъандан сора уа, экзаменлени берип, сынауладан иги ётгенлени ООН-нга ишге кирирге онглары барды.
Бу затланы барысын да нек айтама? Шёндю Бир къырал экзамен бошалып, абитуриентле вузгъа кирирни сакълайдыла. МГЛУ-гъа конкурс уллуду, хар жылдан да балла ёседиле. Алай мында окъургъа мурат салып, къадалып ишлеген, итиннген анга жетишмей къаллыкъ тюйюлдю
- Окъуу сен университетни сайлагъан кезиуде суннганча болгъанмыды?
- Озуп окъуна. Университет билим береди, фахмунгу, хунеринги ачыкъларгъа болушады. Манга Москвада тыш къыраллы тиллени университетинде окъургъа угъай, кирирге арталлыда амал жокъду деп, кёп айтхандыла. Алай, кёресиз, муратыма жетгенме.
Бир заманда да тюнгюлмегиз, ол боллукъ иш тюйюлдю деп, къолларыгъызны бошламагъыз. Муратынга жол къыйынды, сынауладан толуду. Алай кесине ийнанып, къадалып ишлеген излегенин табарыкъды. Анга ишексизме.
- Шёндю вузланы оноуларын сакълап тургъан жашлагъа бла къызлагъа не айтырыкъ эдинг?
- Биринчиден, умутлары толурларын, аны бла бирге уа тёзюмлюлюк, сабырлыкъ тежейме. Школда, ызы бла экзаменледе салгъан къыйынларына тюз багъа берилсин. Мен а тилманч усталыкъны сайлагъан жашланы бла къызланы бизни вузда сакълайма.
