Сабийле аз эселе да, билимлери уа - ахшыды

Къара-Сууну мектеби кёчгюнчюлюкден сора 1959 жылны 27 ноябринде ачылгъанды. Ол заманда ол жетижыллыкъ школ эди, артда, 1973 жылда, анга орта билим берген мектеп деген ат берилгенди. Школну директору Айшаланы Муратны жашы Мухадинди. Ол Къабарты-Малкъар къырал университетни математика факультетин тауусханды, школда 1979 жылдан бери ишлейди, математикадан да окъутады. Биз анга тюбеп, ушакъ бардыргъанбыз.

- Мухадин Муратович, мектеп эртте ишленнгенди, алай жангыртыу ишле уа бардырылгъанмыдыла?

- Алгъаракълада школну башы жангыртылгъанды, андан сора  ишленнгенли бери анга толу ремонт этилмегенди. Физкультураны айнытыуну программасыны хайырындан спорт залыбызда эки жыл мындан алгъа ремонт ишле бардырылгъандыла, арбазда тренажерла салыннгандыла. Школну кесини котельнясы барды, къышда жылынады, суу, электричество бла жалчытылыныпды.

Къыралдан сора да, школгъа аны алгъа жыллада бошагъанла болушлукъ этерден къалмайдыла. Алай бла Мёчюланы Батыр юч компьютер, принтер, музыка ара алгъанды. Трансформатор алгъа арбазда эди, аны чыгъарыргъа болушханды, учительскийге ремонт этгенди, сабийге навес ишлерча материалла алып бергенди. Бир кезиуде мында труддан юйретип тургъан Гергъокъланы Рашит терезелерибизни учуз багъала бла, экисин да хакъсыз салдыргъанды. Кучменланы Руслан спорт залыбызгъа топла эм башха керекле саугъалагъанды.

- Бусагъатда сабийлени илмулагъа итиндирирча, хунерлерин ачыкъларча «Точка роста» арала кенг жайылгъандыла.

- Школ «Точка роста» деген программагъа 2023 жылда киририги сакъланады. Быллай эм башха уллу проектлеге бек алгъа окъуучула асламыракъ болгъан школланы аладыла, бизни мектеп ол жаны бла гитчеди, бюгюнлюкде мында битеу да 54 окъуучу барды. Бек уллу классыбызда тогъуз сабий окъуйдула, эки классда жангызда экишер сабий бардыла. Сабий сад да бу мекямда орналыпды, анда 16 гитчеге къаралады.

Элде халкъ азая барады. Иш болмагъаныны хатасындан, кёпле юйюр къурагъандан сора, тышына кёчедиле. Бир жюз юй болуучу эди да, бусагъатда аладан 25-си иесиз турадыла.

- Бу окъуу жылда биринчи классха къаллай бир адам келгенди, сора выпускниклеригиз да къаллай бир болгъандыла?

  - Быйыл биринчи классха юч сабий келгенди, выпускникле да тёртеулен боладыла, аладан Толгъурланы Мухаммат школну алтын майдалгъа бошагъанды. Орта эсеп бла къарагъанда, ЕГЭ-ни школчула эм иги орус тилден бергендиле, бу предметден сынамлы устаз Чочайланы Люца Бахауовна юйретеди. Математикадан да кёрюмдюле аман тюйюлдюле, андан дерслени Жаболаны Зейтун Абдулкеримович береди.

Школну бошагъанла артда усталыкъ билим алыргъа Къабарты-Малкъар къырал университетге, Къабарты-Малкъар къырал аграр университетге, Москваны эм башха шахарланы билим бериу учрежденияларына киредиле, алада ахшы да окъуйдула.

- Сабийлени олимпиадалагъа къатышыулары, школну кесинде къаллай мероприятияла къураладыла?

- Окъуучула битеу предметледен олимпиадалагъа дайым къатышадыла, алада жетишимли да болгъанлай турадыла. Школну кесинде байрам кюнлеге аталып тюрлю-тюрлю мероприятияла къураладыла. Сабийле Маданият юйге тепсеулеге жюрюйдюле, 2002 жылда мектепни ансамбли «Халкъ» деген атны алгъанды. Ол жыл элге газны кийирген эдиле, аны бла байламлы къууанчлы ишлеге Валерий Коков да келгенди, бу ишге аталгъан концертде сабийлерибиз тепсеген, жырлагъан да этгендиле.

Мектеп башха школла бла да байламлыкъла жюрютеди. Кёп болмай Бызынгыдан сабийле да къатышып спорт эришиуле къуралгъандыла. Аланы алгъышларгъа райондан адамла да келгендиле, шахматла, шашкала, топла, башха саугъала да бергендиле.

- Компьютерле, башха керекле бла жалчытыу не халда болгъанын да айтсагъыз эди.

- Саугъаланнган компьютерлени санамасакъ, башхалары эскидиле, бусагъатдагъы программаланы тартмайдыла.

Школну библиотекасы барды, ол сабийлени китапла бла 90-дан аслам процентге жалчытады. «Мектепге китапны саугъала» деген акцияны бардырыучубуз.  Ата-анала да болушадыла, балалары школну бошагъандан сора китапланы школгъа бередиле. 1-4-чю классланы окъуучулары исси аш-азыкъ бла сыйланадыла. Медицина кабинет да дайым ишлейди.

Районда болушлукъ керекли эм къыйын жашау болумгъа тюшген адамлагъа болушлукъ этиу фонд барды да, жыл сайын устазла, субботникге къатышып, биркюнлюк иш хакъларын ары ётдюредиле.  Андан ахча кёп сабийли юйюрлеге, абаданлагъа да юлешинеди.

- Мухадин Муратович, ушагъыбызны ахырында коллективигизни юсюнден да сагъынсагъыз эди.

- Бюгюнлюкде школда 33 адам урунады, аладан онбири техника ишчиледиле, къалгъанлары устазла бла воспитательледиле. Аланы араларында эрттеден бери ишлегенле, жаш специалистле да бардыла. Жети устазны - бийик квалификациялары, биринчи квалификациясы да экеуленни барды. Былайда тарыхдан, обществознаниядан бла ОБЖ-дан устаз Мечиланы Салих Алиевични юсюнден айтыргъа излейме, ол мында 1968 жылдан бери ишлейди. Устазла кеслери кружокла да бардырадыла. Устазларыбыз ишлерине сакъдыла, окъуучуладан билимлерин, къарыуларын да аямайдыла.