Хар кюнюн да игиликге жоралагъанды

Созайланы Къылычны жашы Хадис бла биринчи кере ол «Къабмалкъкиновидеопредприятие» къырал учрежденияны  директору болуп ишлегенинде танышхан эдим. Артда уа Къабарты-Малкъар къырал университетде бютюн иги билгенме. Курсубузда андан тамата жокъ эди. Ариу тилли, огъурлу адам. Ма алай къалгъанды аны таныгъанланы эслеринде ол.

Кинону таулу жаш гитче заманында окъуна сюйгенди. Орта Азияда жашагъанында, кеси тенгли жашчыкълача, ол да мамукъ жыйгъанды. Арып-талып, билеклеринде, аякъларында, бетинде мамукъ къаурала жыртхан жаралары къанай  тургъанларына да къарамай, киногъа баргъанды. Аны уа ары Чеченланы Магомет элтиучю эди. Хадис кинодан да бек Магометни ишлегенине къараргъа сюйгенди. Бир ауукъ замандан ол Чечен улудан кино кёргюзтюрге юйретирин тилейди.

…Белгиленнген заманнга Магомет кинону кезиулю кере алып келеди. Къаллай эсе да бир макъамны сызгъыра, арбасындан жюгюн тюшюреди. Сора, атын арбадан теше тургъанлай, ол, башын Магомет таба хыны буруп, аны билегин къабады. Алайдагъыла терк окъуна жарасын байладыла, алай жангыз къолу бла, не кёп кюрешди эсе да, ишин эталмады.

Киногъа къараргъа келгенле уа сакълайдыла, бир амал эт дегенча, жалыныулу къарап. Не мадар этсин адам? Бир кесекден аны эсине Хадис тюшеди. Ол, къатындагъылагъа айланып: «Киногъа къараргъа сюе эсегиз, Хадисни табыгъыз, андан сора манга болушаллыкъ адам жокъду», – дейди.

Созайланы Къылычны юйюню аллында атлы келип тохтагъанда, къарангы болгъан эди. Ол Хадисни чакъырады. Къайгъылы ауазны эшитген атасы алгъа абызырайды, сора, кесин къолгъа алып:

– Не болгъанды? – деп сорду, – Не хата этгенди жаш?

– Къылыч-ака, сен не затла айтаса? Хадис бек иги жашчыкъды. Аны алып кел деп киномеханик жибергенди. Ол жаралы болгъанды да, ишин эталмайды. Киноустановканы Хадисден сора ангылагъан адам жокъду, дейди. Жиберчигиз аны, бек тилейме, – деп, жалыныулу сёлешеди келечи.

– Кёремисе муну, – дейди Къылыч кеси кесине, – мен аны аллай усталыгъы болгъанын билмей турама…
Хадис ол кечени бир заманда да унутмагъанды. Киногъа къараргъа келгенлени арасында кёчгюнчюле бар эдиле. Фильм башланып, бир кесекден Хадис тиширыула, эр кишиле окъуна кёз жашларын сыйпай тургъанларын кёреди.
Жаш, абызырап, кинону тохтатады. Алайда олтуруп тургъан Магомет ишни болушун ангылатады. Ол кюн Хадис кёргюзтген «Смелые люди» деген суратлау фильм Черек тарында, Чирик кёлню тийресинде, Бабугент элде алыннганды. Абаданла туугъан жерлерин кинода кёрюп, танып жиляй эдиле.

– Ма ол кечеден башлап, жашаууму кино бла байламлы этерге сюйдюм, – деп эсгере эди Хадис.
Созай улуну мураты толгъанды. Республиканы киносетин айнытыуда аны къыйыны уллуду. Жангы техника бла республиканы кинотеатрларын, клубларын да жалчытыуда юлюшю уллу болгъанды. Аны ол къыйыны эсленмей да къалмагъанды. Ол бир ненча майдал, СССР-ни, РСФСР-ни да Къырал киносуну грамоталары бла да саугъаланнганды. Анга «СССР-ни кинематографиясыны устасы» деген ат да бошдан аталмагъанды.

Республиканы киносетинде Созай улу элли жылдан артыкъ заманны уруннганды. Ишин сюйген, анга  толусунлай берилген Хадисни урунуу китапчыгъында жаланда бир жазыу бар эди. Ол бийик культурасы, адамлыкъ даражасы, не заманда да болушлукъгъа келирге хазырлыгъы бла айырмалы болгъанды.

Пенсиягъа чыкъгъанында да къоймагъан эди сюйген ишин. Артда уа элни жамауат ишине да тири къатышханды, Акъ-Сууну Эл советини къауумуна бир ненча кере айырылгъанды, ветеран биригиуню таматасы болуп, Уллу Ата журт урушха къатышханлагъа, ол къазауатда ёлгенлени юйюрлерине да себеплик этип тургъанды.

Холаланы Марзият.
Поделиться: