Тарых

Абайланы Мисост, малкъар халкъны махтаулу жашларындан бири, биринчи таулу тарыхчы, публицист, этнограф Шкантыда 1857 жылда туугъанды. Атасы Кучук, патчах аскерни офицери, анга сегиз жыл болгъанда ауушханды. Жашчыкъ Нальчикде тау школда алты жыл окъугъанды. Андан ары Владикавказда гимназиягъа киргенди. Жыйырма жылы жетмеген Мисост анда, революцияны излемлерин бардыргъан, халкъгъа эркинлик излеген жашырын халкъ кружокга къошулгъанды. Аллай ишлери ючюн тутулгъан да этгенди, алай аны терсликлерин ачыкълаялмагъандыла. Андан кетип, Мисост Тифлисде реальный училищеге киргенди.

Ишчи низам къатыланады

1940 жылда 26 июньда Совет Союзда ишчи кюнню болжалы сегиз сагъатда тохташдырылгъанды. Ишден сормай кетгенле уа уголовный жууапха тартыллыкълары белгиленнгенди.

Гюлюйланы Локъманны жашы  Шарафутдин 1920 жылда Элбрусда туугъанды. Гитчелей окъуна билим алыргъа кёл салгъан жаш болгъанды. Элде школну тауусхандан сора Нальчикде педагогика училищеде окъугъанды. Анда да кишиге хорлатмагъанды. Орусча терк юйреннгенине, уста сёлешгенине, халатсыз жазгъанына тенглери барысы да сукъланнгандыла.

Гижгиланы Къаншауну жашы Ануарны Хушто-Сыртда  танымагъан жокъ эди. Ол тепсеуге бек  уста болгъанды. Узун бойлу, чырайлы жаш къымылдап башласа, арый билмегенди. Бир жол а ансамбль бла бирге Сталинни аллында да аякъ бюкгенди. Андан сора бачаманы аты бла эки  бюсюреу письмо да алгъан эди.  

Уллу Ата журт урушда 115-чи атлы дивизияны аскерчилери Дон тийрелеринде жерни хар атламы ючюн да жигитча сермешгендиле. Душманны кючю кёп кереге уллу болгъаны ючюн, анга артха кетерге тюшгенди, алай ол фашистлени ууатыр ючюн къалмагъанды. Аны Ростовдан башлап Сарпин кёллеге дери жолу душманны чачдырылгъан техникасындан бла жоюлгъан ууучлаучуладан топпа-толу эди.

Уллу Ата журт уруш башланнган кюннге

Мындан 79 жыл алгъа, 1941 жылда 22 июньда, фашист Германия Совет Союзгъа чапханы бла Уллу Ата журт уруш башланнганды.  Немислиле бла бирге  Венгрияны, Италияны, Румынияны, Финляндияны аскерлери да анга къажау сюелгендиле.  «Барбаросса» планны жарашдыра туруп, гитлерчи командованияны Совет Сауутланнган Кючлени бир ай бла жарымны ичинде ууатыргъа деп аллай умуту болгъанды.

Жер бла байламлы халла бек терен ёмюрледе къуралгъандыла дерге боллукъду. Адамла дорбунлада жашагъан кезиуледе окъуна тёгерекдеги тийрелени кеслериникине санагъандыла. Ары башхаланы аягъы басханлай а, олсагъат къаугъа чыкъгъанды.

Ючгюл письмола. Фронтдан учуп келген къанатлылагъа ушайдыла ала. Къалай ашыгъып, тынгысыз болуп сакълагъандыла аланы хар юйде, хар юйюрде. Ол кезиуледе почтальондан сыйлы да, багъалы да адам хазна болмаз эди. Аланы жазгъанланы асламысы бу дуниядан кетгенди: кими къазауатда, жигитча сермеше, жан бергенди, кими белгисиз тас болгъанды, кими уа урушда алгъан жараларындан ёлгенди.

Окъууу болмагъан халкъ бурун заманлада окъуна кесини жашауунда, турмушунда тюбеген ахшы затланы багъалагъанды. Аны бла бирге уа ол кемчиликлени кетерирге болушхан, акъыл, тюз оюмлу, терен магъаналы сёзлени тап жарашдыргъанына сейирсинесе, хурмет бересе. Ала кёп ёмюрлени ичинде къурала, тёлюден  тёлюге кёче, жангылары да къошула, бюгюнлюкге дери жетгендиле.

Халкъыбызны айтхылыкъ адамлары

Гемуланы Ако халкъыбызны эм белгили адамларындан бириди. Жыйырманчы ёмюрню къадарын этгенледен. Миллетибизге жангы жашау жол ызлай келгенледен. Аны 1931 жылда  ОГПУ-ну коллегиясы илишаннга салып ёлтюрюрге оноу этеди. Ол заманда анга 40 жыл да болмагъан эди.